آنچه باید دربارۀ سرطان لوزالمعده (پانکراس) بدانید

مقدمه:

این مقاله پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) حاوی اطلاعات مهمی پیرامون سرطان لوزالمعده است. طبق آخرین آمار در سال 1385 تعداد کل سرطان پانکراس ایران 293 مورد است که 114 مورد در زنان و 179 مورد در مردان است.

در این مقاله توضیحاتی پیرامون عوامل احتمالی ابتلا به سرطان لوزالمعده ارائه شده است. این مقاله همچنین حاوی اطلاعاتی پیرامون علائم بیماری، تشخیص، درمان و مراقبت‌های پس از درمان است. این اطلاعات به بیماران و خانواده‌های آنها کمک می‌کند تا بیماری را بهتر شناخته و راحت‌تر با آن روبرو شوند.

در حال حاضر دانشمندان مطالعاتی دربارۀ سرطان لوزالمعده انجام می‌دهند تا آگاهي‌هاي بیش‌تری راجع به این بیماری به‌دست آورند. آنها در حال به‌دست آوردن اطلاعات بیش‌تری راجع به علل به‌وجود آمدن این بیماری هستند. پزشکان نیز دربارۀ روش‌های جدید درمان این بیماری تحقیقاتی را انجام می‌دهند. این تحقیقات تاکنون باعث شده است کیفیت زندگی افراد مبتلا به این نوع سرطان بهتر شود.

لوزالمعده:

لوزالمعده غده‌ای است که در داخلی‌ترین بخش شکم، بین معده و ستون فقرات قرار دارد. اندام‌هایی نظیر کبد و روده در اطراف لوزالمعده قرار دارند.

لوزالمعده طولی برابر با 6 اینچ و شکلی شبیه گلابی مسطح دارد. عریض‌ترین بخش لوزالمعده سر آن است، بخش میانی آن بدنه، و باریک‌ترین قسمت، انتهای آن است.

لوزالمعده انسولین و هورمون‌های دیگر را تولید می‌کند. این هورمون‌ها وارد جریان خون شده و در تمام بدن منتشر می‌شوند. آنها برای مصرف و ذخیره‌سازی انرژی ناشی از ‌غذاها به بدن کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال انسولین به کنترل میزان قند خون کمک می‌کند.

علاوه براین، لوزالمعده تولید‌کنندۀ شیرۀ لوزالمعده است، كه حاوی آنزیم‌هایی است که به هضم غذا کمک می‌کنند. لوزالمعده شیره‌ها را به درون مجموعه‌ای از مجراهایی که به مجاری صفراوی مشترک منتهی می‌شوند آزاد می‌کند. مواد درون مجاری صفراوی مشترک، وارد دوازدهه که بخش اولیۀ رودۀ کوچک است تخلیه می‌شود.

آشنایی با سرطان:

سرطان مجموعه‌ای از بسیاری از بیماری‌های وابسته است. همۀ انواع سرطان از سلول‌ها که جزء بنیادی حیات انسان و سازندۀ بافت‌های بدن هستند شروع می‌شوند. بافت‌ها، تشکیل‌دهندۀ اندام‌های بدن هستند.

به‌طور معمول سلول‌ها رشد کرده و تقسیم می‌شوند تا با توجه به نیاز بدن، سلول‌های جدید تولید کنند. هنگامی‌که سلول‌ها پیر می‌شوند، می‌میرند و سلول‌های جدید جای آنها را می‌گیرند.

گاهی این فرایند منظم به‌درستی پیش نمی‌رود. سلول‌های جدید هنگامی تشکیل می‌شوند که بدن به آنها نیاز ندارد و سلول‌های پیر وقتي که باید از بین روند، نمي‌ميرند. این سلول‌های اضافی توده‌ای از بافت را تشکیل می‌دهند که به نام غده یا تومور شناخته می‌شود.

ممکن است تومورها بدخیم یا خوش‌خیم باشند.

• تومورهای خوش‌خیم سرطان نیستند. معمولاً می‌توان این نوع تومورها را از بدن خارج کرد و در بیش‌تر موارد این تومورها مجدداً رشد نمی‌کنند. سلول‌های تومور خوش‌خیم به بافت‌های مجاور و دیگر بخش های بدن نفوذ نمي‌كنند و خطری برای حیات فرد به‌وجود نمی‌آورند.
• تومورهای بدخیم سرطان هستند. به‌طورمعمول تومورهای بدخیم خطرناک‌تر از تومورهای خوش‌خیم هستند. این نوع تومورها معمولاً خطراتی را برای حیات فرد به همراه دارند. تومورهای بدخیم می‌توانند به بافت‌ها و اندام مجاورشان حمله کنند. همچنین، سلول‌های سرطانی می‌توانند از تومور بدخیم جدا شده و وارد دستگاه لنفاوی یا جریان خون شوند. سلول‌های سرطانی به این صورت از محل سرطان اصلی (اولیه) حركت كرده و تومورهای جدیدی را در اندام‌های دیگر ایجاد می‌کنند. به پخش شدن سرطان متاستاز گفته می‌شود.

در بیش‌تر موارد، سرطان لوزالمعده در مجراهای هدایت‌کنندۀ شیره‌های وابسته به لوزالمعده به‌وجود می‌آیند. به سرطان تشکیل شده در لوزالمعده كارسينوم یا سرطان لوزالمعده گفته می‌شود.

یکی از انواع نادر سرطان لوزالمعده در سلول‌های تولید‌کنندۀ انسولین و دیگر هورمون‌ها آغاز می‌شود. سرطانی که از این سلول‌ها شروع می‌شود، سرطان سلول جزیره‌ای (Islet Cell Cancer) نام دارد. در این مقاله اطلاعاتی دربارۀ این نوع نادر سرطان ذکر نشده است.

وقتی سرطان لوزالمعده به خارج از لوزالمعده منتشر می‌شود (متاستاز)، معمولاً می‌توان سلول‌های سرطانی را در غدد لنفاوی مجاور مشاهده کرد. رسیدن سرطان به این غدد بدین معنا است که ممکن است غدد لنفاوی و بافت‌های دیگر نظیر ریه‌ها و کبد نیز با سلول‌های سرطانی آلوده شده باشند. گاهی سرطان لوزالمعده به صفاق( Peritoneum يا بافت پوشانندۀ شکم) منتشر می شود.

هنگامی‌که سرطان از ناحیۀ اولیۀ خود به دیگر بخش‌های بدن منتشر می‌شود، تومور جدید نام یکسانی با تومور قبلی (اولیه) خواهد داشت و سلول‌های ناهنجار تومورهای جدید نیز مشابه با تومور قبلی است. به‌عنوان مثال، اگر سرطان لوزالمعده به کبد رسوخ كند، سلول‌های سرطانی در كبد در واقع سلول‌های سرطانی لوزالمعده هستند. در این شرایط نام بیماری سرطان کبد نیست بلکه سرطان لوزالمعده متاستاتیک (منتشر شده) است. به همین دلیل این نوع سرطان به‌عنوان سرطان لوزالمعده، تحت درمان قرار می‌گیرد نه سرطان کبد.

سرطان لوزالمعده: چه کسی در معرض خطر است

هیچ‌کس از دلیل اصلی بروز سرطان لوزالمعده اطلاعی ندارد. پزشکان به‌ندرت می‌توانند دلیل ابتلای بعضی از افراد به این نوع سرطان، و مبتلا نشدن عده‌ای دیگر را تشریح کنند. در هر صورت مشخص شده که این نوع سرطان واگیر نیست. و هیچ‌کس به دلیل تماس با يك بيمار سرطاني به سرطان مبتلا نمی‌شود.

تحقیقات نشان داده‌اند آن دسته از كساني که عوامل خطرزای خاصی را دارند بیش‌تر از دیگران در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند. عامل خطر به هر عاملی گفته می‌شود که احتمال ابتلای فرد به یک بیماری را افزایش دهد.

تحقیقات، عوامل خطرزاي زیر را شناسایی کرده‌اند:

• سن: احتمال ابتلا به سرطان لوزالمعده با افزایش سن بیش‌تر می‌شود. بیش‌تر موارد ابتلا به این نوع سرطان در افراد بالای 60 سال مشاهده شده است.
• مصرف سیگار: احتمال ابتلای سیگاری‌ها به این نوع سرطان دو تا سه برابر بیش‌تر از غیرسیگاری‌ها است.
• دیابت: سرطان لوزالمعده بیش‌تر در آنهايي رخ می‌دهد که به دیابت مبتلا هستند.
• جنسیت مذکر: احتمال ابتلای مردان به سرطان لوزالمعده بیش‌تر از زنان است.
• سیاه‌پوست بودن: نوع نژاد سياه‌پوست در ابتلا به سرطان بيش‌تر از افراد سفيدپوست است.
• سابقۀ خانوادگی: در صورتی‌که مادر، پدر، خواهر یا برادر فرد به سرطان لوزالمعده مبتلا باشد احتمال ابتلای او به این نوع سرطان سه برابر افزایش می‌یابد. علاوه براین، وجود سابقۀ خانوادگی سرطان تخمدان یا کولون (Colon) نیز خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهد.
• التهاب مزمن لوزالمعده: التهاب مزمن لوزالمعده یکی از مشکلات همراه با دردی است که برای لوزالمعده رخ می‌دهد. بعضی از شواهد نشان می‌دهند این التهاب مزمن، خطر به‌وجود آمدن سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهد.

بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص در محل کار یا داشتن رژیم غذایی دارای چربی بیش از حد نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهند.

بسیاری از كساني که دارای عوامل خطرزاي شناخته شده هستند به سرطان لوزالمعده مبتلا نمی‌شوند و در مقابل، آنها که هیچ نوع عوامل خطری ندارند گاهي به این سرطان مبتلا مي‌شوند. كساني که فکر می‌کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده باشند باید دربارۀ نگرانی خود با پزشک صحبت کنند. پزشک راه‌هایی برای کاهش خطر تجویز مي‌کند و برنامۀ مناسبی برای انجام منظم معاینات ارائه خواهد كرد.

علائم:

گاهی به سرطان لوزالمعده «بیماری خاموش» گفته می‌شود زیرا سرطان لوزالمعده‌اي که در مراحل اولیه قرار دارد هیچ علائمی نشان نمي‌دهد ولی با رشد سرطان ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:

• احساس درد در بخش فوقانی شکم یا پشت.
• زرد شدن پوست و چشم‌ها و تیره شدن ادرار به دلیل زردی (یرقان).
• احساس ضعف.
• از دست دادن اشتها.
• حالت تهوع و استفراغ.
• کاهش وزن.

همیشه این علائم به‌طور قطع نشان‌دهندۀ وجود سرطان لوزالمعده نیستند. عفونت یا وجود بیماری‌های دیگر نیز می‌تواند عامل به‌وجود آمدن این علائم باشد. تنها پزشک مي‌تواند تشخیص دهد كه علت بروز این علائم چيست. در صورت مشاهدۀ هریک از این علائم به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود مشکل، بتوان آن را در سریع‌ترین زمان ممکن درمان کرد.

تشخیص:

در صورتی‌که بیمار، علائمی که نشان‌دهندۀ احتمال ابتلای او به سرطان لوزالمعده است را داشته باشد، پزشک دربارۀ سوابق پزشکی او سؤالاتی را مطرح مي‌كند و نيز برای تشخیص، از یک یا چند روش زیر استفاده خواهد كرد.

• معاینۀ فیزیکی (جسمی): پزشک پوست و چشم‌ها را از لحاظ وجود علائم وجود یرقان (زردی) معاینه می‌کند. همچنین به‌وسیلۀ لمس کردن ناحیۀ شکم وجود هرگونه تغییر در نواحی نزدیک لوزالمعده، کبد و کیسه صفرا را بررسی خواهد کرد. علاوه بر این، احتمال وجود آسیت (مایع داخل صفاقی - تجمع غیرعادی آب در شکم) نیز توسط پزشک ارزیابی می‌شود.
• تست‌های آزمایشگاهی: ممکن است پزشک نمونه‌هایی از خون، ادرار و مدفوع را از لحاظ وجود بیلی‌روبین (Bilirubin) يا رنگ‌ریزۀ ناشی از تجزیه هموگلوبین و مواد دیگر بررسی کند. بیلی‌روبین ماده‌ای است که از کبد به کیسه صفرا و به روده‌ها منتقل می‌شود. در صورتی‌که مجاری صفراوی مشترک به دلیل وجود تومور مسدود شده باشد بیلی‌روبین نمی‌تواند به‌صورت عادی از این مسیر عبور کند. وجود انسداد باعث می‌شود سطح این ماده در خون، ادرار و مدفوع خیلی بیش‌تر از حد عادی شود. افزایش سطح بیلی‌روبین ممکن است به دلیل وجود سرطان یا مشکلاتی غیر از سرطان رخ دهد.
• سی.تی.اسکن (توموگرافی کامپیوتری): یک دستگاه اشعه ايكس که به کامپیوتر متصل است مجموعه‌ای از تصاویر حاوی جزئیات را تهیه می‌کند. دستگاه اشعه ايكس گرد و حلقه‌ای شکل است و حفره‌ای بزرگ دارد. بیمار روی تخت دراز می‌کشد و تخت از میان حفره عبور می‌کند. هنگامی‌که تخت به‌آرامی مسیر داخل حفره را طی می‌کند کامپیوتر با جمع‌آوری اشعۀ ايكس ساطع شده توسط دستگاه تصاویری از لوزالمعده و دیگر اندام‌ها و رگ‌های خونی درون شکم تهیه می‌کند.
• سونوگرافی: دستگاه سونوگرافی از امواج صوتی که توسط انسان قابل شنیدن نیستند استفاده می‌کند. هنگامی‌که این امواج به اندام‌ها برخورد می‌کنند منعکس می‌شوند و الگوهایی از اکو را تشکیل می‌دهند. این اکو‌ها تصاویری از لوزالمعده و دیگر اندام‌های درون شکم تشکیل می‌دهند. اکوهای ساطع شده از تومور‌ها با اکوهای ساطع شده از اندام‌های سالم تفاوت دارند.

ممکن است هنگام انجام روش سونوگرافی از تجهیزات داخلی یا خارجی یا هر دو استفاده شود.

• سونوگرافی از طریق شکم (Transabdominal Ultrasound): پزشک برای تهیۀ تصاویری از لوزالمعده دستگاه سونوگرافی را روی شکم قرار می‌دهد و به آرامی آن را حرکت می دهد.
• EUS يا سونوگرافی اندوسکوپیک، ( Ultrasound Endoscopic): پزشک یک لولۀ باریک و دارای نور (اندوسکوپ) را از طریق دهان و معده وارد اولین قسمت رودۀ کوچک می‌کند. در رأس این لوله دستگاه سونوگرافی قرار داده شده است. پزشک به‌آرامی آندوسكوپ را از روده به سمت معده جابه‌جا می‌کند تا تصاویری از لوزالمعده و اندام‌ها و بافت‌های احاطه‌کنندۀ لوزالمعده را تهیه کند.
• RCP يا بررسی آندوسکوپیک مجاری صفراوی و لوزالمعده، ( Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography): پزشک آندوسكوپ را از طریق دهان و معده وارد قسمت اولیۀ رودۀ کوچک می‌کند و سپس لولۀ کوچک‌تری (سوند-کاتتر) را از طریق آندوسكوپ وارد مجراهای صفرا و مجاري لوزالمعده می‌کند. آنگاه مادۀ ایجاد مغایرت از طریق سوند به درون مجراها تزریق می‌شود و پس از آن با استفاده از اشعۀ ايكس تصاویر مورد نیاز تهیه خواهد شد. وجود هرگونه انسداد یا باریک شدن مجراها که به دلیل تومور یا مشکلات دیگر به‌وجود می‌آید در این تصاویر قابل مشاهده است.
• PTC يا تصویربرداری مجاری صفراوی داخل کبدی از طریق پوست، (Percutaneous Transhepatic Cholangiography): مادۀ ایجاد مغایرت از مسیر سوزنی که از طریق پوست وارد کبد شده به بدن تزریق می‌شود. در صورتی‌که انسدادی وجود نداشته باشد، این ماده می‌تواند به‌راحتی در مجراهای صفرا حرکت کند. با تزریق این ماده، مجراهای صفرا در تصاویر تهیه شده با اشعۀ ايكس قابل مشاهده خواهند بود. پزشک می-تواند با مشاهدۀ این تصویر، انسداد به دلیل وجود تومور یا مشکلات دیگر را تشخیص دهد.
• بیوپسی (نمونه‌برداری): در بعضی موارد پزشک نمونه‌ای از بافت را خارج مي‌کند. سپس آسیب‌شناس با استفاده از میکروسکوپ وجود هرگونه سلول سرطانی در این بافت را مورد بررسی قرار می‌دهد. نمونه‌برداری به چند روش قابل انجام است. یک روش نمونه‌برداری فرو بردن سوزن درون لوزالمعده برای خارج کردن سلول‌ها است. به این روش آسپیراسیون با سوزن ظریف گفته می‌شود. پزشک برای هدایت سوزن از سونوگرافی یا اشعۀ ايكس استفاده می‌کند. گاهی پزشک در حین انجام EUS یا ERCP نمونه بافت را خارج می‌کند. روش دیگر انجام نمونه‌برداری باز کردن شکم در طی عمل جراحی است.

در صورتی‌که لازم است نمونه‌برداری انجام دهید می‌توانید سؤال‌‌هاي زیر را از پزشک بپرسید:

• از چه نوع بیوپسی (نمونه‌برداری) استفاده خواهد شد؟
• نمونه‌برداری چه مدت طول مي‌كشد؟ آیا در حین انجام نمونه‌برداری به‌هوش خواهم بود؟ آیا نمونه‌برداری همراه با درد است؟
• چه مدت طول می‌کشد که نتایج حاضر شود؟
• در صورتی‌که سرطان داشته باشم چه کسی دربارۀ روند درمان با من صحبت خواهد کرد؟ چه زمانی؟

درجه‌بندی

پس از تشخیص سرطان لوزالمعده لازم است پزشک از درجه یا شدت بیماری اطلاع پیدا کند تا بتواند برای بهترین درمان ممکن، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهد. تعیین درجه، روندی دقیق برای تعیین اندازۀ تومور درون لوزالمعده، مشخص کردن انتشار یا عدم انتشار سرطان و- در صورت انتشار- تعیین محل‌هایی است که سرطان به آنجا راه يافته است.

ممکن است پزشک در زمان تشخیص سرطان بتواند درجۀ آن را نیز تعیین کند. گاهی برای تشخیصِ مرحله لازم است بیمار آزمایش‌های بیش‌تری انجام دهد. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به آزمایش خون، سی. تی. اسکن، اولتراسونوگرافی، لاپاروسکوپی یا آنژیوگرافی اشاره کرد. نتایج این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند مناسب‌ترین نوع درمان برای بیمار را برنامه‌ريزي كند.

درمان:

بسیاری از بيماران مبتلا به سرطان لوزالمعده تمایل دارند نقش فعالی در تصمیم‌گیری راجع به مراقبت‌های پزشکی خود داشته باشند. اين بیماران مي‌خواهند همۀ اطلاعات لازم راجع به بیماری و گزینه‌های درمانی خود را به‌دست آورند. البته شوک و فشار عصبي (استرسی) که پس از شنیدن خبر تشخیص بیماری برای هركس به‌وجود می‌آید باعث می‌شود نتواند به‌راحتی راجع به سؤال‌هايي كه مي‌خواهد از پزشک بپرسد فکر کند. معمولاً‌ تهیه فهرستی از نكات مهم قبل از ملاقات با پزشک به بیمار کمک می‌کند. برای به‌خاطر سپردن صحبت‌های پزشک می‌توانید یادداشت بردارید یا با اجازه او صدایش را ضبط کنید. همچنین ممکن است بخواهيد یکی از دوستان یا اعضای خانواده در هنگام ملاقات با پزشک همراه شما باشد، كه در گفت‌وگوها شرکت کند، یادداشت‌ بردارد و یا فقط به صحبت‌ها گوش دهد.

درمان سرطان لوزالمعده با درمان‌هایی که در حال حاضر رايج است بسیار دشوار است. به همین دلیل پزشکان معمولاً بیماران را تشویق می‌کنند که در پژوهش‌های بالینی شرکت کنند. پژوهش‌های بالینی گزینۀ مهمی برای همۀ بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده (در همۀ درجات) است. در بخش «امیدبخشی تحقیقات سرطان» اطلاعات بیش‌تری دربارۀ پژوهش‌های بالینی آمده است.

در حال حاضر سرطان لوزالمعده تنها در صورتی قابل درمان است که در درجات اولیه و قبل از انتشار به بخش‌های دیگر بدن، تشخیص داده شود. البته بعضی از شیوه‌های درمانی به کنترل بیماری و طولانی‌تر کردن زمان زنده ماندن بیمار کمک می‌کنند و باعث می‌شوند بيمار احساس بهتری داشته باشد. بعضی از بیماران و پزشکان - در صورتی‌که کنترل یا معالجه بیماری ممکن نباشد- از درمان‌ تسکینی استفاده می‌کنند. هدف درمان‌ تسکینی بهبود کیفیت زندگی با استفاده از کنترل درد و دیگر مشکلات ناشی از بیماری است.

ممکن است پزشک بیمار را به سرطان‌شناس (پزشک متخصص درمان سرطان) ارجاع دهد. بیماران نیز می‌توانند از پزشک خود درخواست کنند که آنها را به سرطان‌شناس خاصی معرفی کند. از جمله متخصصانی که در زمینۀ درمان سرطان لوزالمعده فعالیت می‌کنند می‌توان به جراحان، پزشکان سرطان‌شناس و سرطان‌شناس پرتودرمان اشاره کرد. معمولاً درمان چند هفته پس از تشخیص آغاز می‌شود. در این فاصلۀ زمانی بیمار می‌تواند دربارۀ گزینه‌های درمانی با پزشک خود صحبت کند، نظردوم (نظر پزشک دیگر) را دریافت کند و دربارۀ بیماری، اطلاعات بیش‌تری به‌دست آورد.

گرفتن نظر دوم:

قبل از شروع درمان، شايد مايل باشید نظر پزشک دیگری را راجع به تشخیص و برنامۀ درمانی جویا شوید. بعضی از بیمه‌های درمانی، در صورتی‌که پزشک شما درخواست نظر دوم را صادر کند، هزینه‌های لازم را پوشش می‌دهند. ممکن است جمع‌آوری سوابق و مدارک پزشکی و برنامه‌ریزی برای ملاقات با پزشک دوم زمان‌بَر باشد. در بیش‌تر موارد به‌وجود آمدن تأخیری مختصر در شروع درمان باعث کم‌ اثر شدن درمان نخواهد شد.

روش‌های متعددی برای پیدا کردن پزشک برای گرفتن نظر دوم وجود دارد:

• پزشک بیمار را به یک یا چند متخصص ارجاع مي‌دهد. در مراکز سرطان معمولاً چند متخصص به‌صورت گروهي با هم کار می‌کنند.
• معمولاً می‌توان فهرست متخصصان هر منطقه را از بیمارستان یا دانشکدۀ پزشکی همان منطقه تهیه کرد.

آماده شدن برای درمان:

پزشک هریک از گزینه‌های درمانی را برای بیمار توضیح داده و نتایج احتمالی استفاده از هریک را برای او بازگو می‌کند. پزشک و بیمار می‌توانند با همکاری هم، يك برنامۀ درمانی را تهیه کنند که پاسخگوی نیازهای بیمار باشد.

نوع درمان وابسته به محل شروع تومور لوزالمعده و انتشار یا عدم انتشار این بیماری است. در هنگام برنامه‌ریزی برای درمان، پزشک عوامل دیگری نظیر سن بیمار و وضعیت عمومی سلامت او را نیز مدنظر قرار خواهد داد.

سؤال‌هايي که قبل از آغاز درمان می‌توانید از پزشک بپرسید:

• تشخیص شما چیست؟
• سرطان از چه بخشی از لوزالمعده آغاز شده است؟
• آیا شواهدی مبتنی بر منتشرشدن سرطان وجود دارد؟ سرطان در چه درجه‌ای قرار دارد؟
• آیا برای بررسی احتمالي انتشار سرطان بايد آزمایش‌های بیش‌تری انجام دهم؟
• چه گزینه‌های درمانی برای من وجود دارد؟ شما چه گزینه‌ای را پیشنهاد می‌کنید؟ چرا؟
• فواید مورد انتظار هریک از درمان‌ها چیست؟
• خطرات و عوارض جانبی هریک از درمان‌ها چیست؟
• هزینۀ درمان حدوداً چقدر خواهد بود؟ آیا این نوع درمان تحت پوشش بیمۀ من قرار دارد؟
• درمان چه تأثیری روی فعالیت‌های عادی و روزمرۀ من خواهد داشت؟
• آیا شرکت در یک پژوهش بالینی (مطالعه تحقیقاتی) برای من مناسب است؟

لازم نیست همۀ این سؤال‌ها را در یک جلسه مطرح کنید و همۀ پاسخ‌ها را هم در یک جلسه بگیرید. می‌توانید در جلسات بعد از پزشک بخواهید دربارۀ مسائلی که مبهم باقی مانده است توضیحات بیش‌تری ارائه دهد یا سؤال‌هاي بیش‌تری از او بپرسید.

شیوه‌های درمان:

گزینه‌های درمانی مختلفی برای بيماران مبتلا به سرطان لوزالمعده وجود دارد. با توجه به نوع و درجه سرطان می‌توان از یکی از روش‌های جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی استفاده کرد. بعضی از بیماران از ترکیب این درمان‌ها استفاده می‌کنند.

ممکن است از جراحی به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی و شیمی‌درمانی استفاده شود.

شاید جراح یک بخش یا تمام لوزالمعده را خارج کند. وسعت جراحی به محل و اندازۀ تومور، مرحلۀ بیماری و وضعیت عمومی سلامت بیمار بستگي دارد.

• عمل ویپل (Whipple Procedure): در صورتی‌که تومور در دهانۀ (عریض‌ترین بخش) لوزالمعده قرار گرفته باشد دهانۀ لوزالمعده و بخشی از رودۀ کوچک، مجرای صفرا و معده خارج می‌شود. گاهی جراح بعضی دیگر از بافت‌های مجاور را نیز برمي‌دارد.
• برداشتن انتهای پانکراس (Distal Pancreatectomy): اگر تومور در یکی از بخش‌های بدنه یا انتهای لوزالمعده باشد، جراح این دو بخش را خارج می‌کند. علاوه بر این طحال را نیز خارج خواهد کرد.
• برداشتن کامل لوزالمعده (Total Pancreatectomy): جراح کل لوزالمعده، بخشی از رودۀ کوچک، تکه‌ای از معده، مجاری صفراوی مشترک، کیسه صفرا، طحال و غدد لنفاوی مجاور را خارج می‌کند.

گاهی نمی‌توان سرطان را به طور کامل خارج کرد ولی اگر تومور مجاری صفراوی مشترک یا دوازدهه (بخش آغازین رودۀ باریک یا رودۀ اثنی عشر) را مسدود کرده باشد جراح می‌تواند از بای-پس استفاده کند. بای‌پس این امکان را برای مایعات فراهم می‌کند که در مسیر مجرای گوارشی جریان پیدا کنند. علاوه براین، بای‌پس به درمان درد و زردی (یرقان) ناشی از انسداد نیز کمک می‌کند.

در بعضی از موارد پزشک می‌تواند انسداد را بدون انجام عمل بای‌پس برطرف کند. در این حالت پزشک با استفاده از آندوسكوپ یک استنت Stent در محل انسداد قرار می‌دهد. استنت یک لولۀ مشبک فلزی یا پلاستیکی کوچک است که به باز نگه داشتن مجرا یا دوازدهه (رودۀ اثنی عشر) کمک می‌کند.

پس از جراحی بعضی از بیماران مایعات را به روش درون وریدی (IV) و از طریق لوله‌های تغذیه‌ای که درون شکم قرار می‌گیرند دریافت می‌کنند. به مرور زمان بیماران مجدداً می‌توانند غذاهای جامد را به‌صورت عادی مصرف کنند. چند هفته پس از جراحی لوله‌های تغذیه برداشته می‌شوند.

سؤال‌هايي که قبل از انجام جراحی می‌توانید از پزشک بپرسید:

• از چه نوع عملی باید استفاده کنم؟
• پس از جراحی چه احساسی خواهم داشت؟
• برای تسکین درد من از چه روشی استفاده خواهید کرد؟
• از چه درمان‌های دیگری باید استفاده کنم؟
• چه مدت باید در بیمارستان بستری باشم؟
• آیا لازم است پس از جراحی از لوله‌های تغذیه استفاده کنم؟ آیا باید از رژیم خاصی پیروی کنم؟
• این عمل چه تأثیرات بلندمدتی خواهد داشت؟
• چه زمانی می‌توانم مجدداً فعالیت‌های عادی خود را آغاز کنم؟
• هرچند وقت يكبار باید معاینه شوم؟

در پرتودرمانی (رادیوتراپی) از پرتوهایی با انرژی زیاد برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. دستگاه بزرگی، پرتو را روی نقاط موردنظر در ناحیه شکم هدف‌گیری می‌کند. ممکن است از پرتودرمانی به تنهایی، همرا ه با جراحی، شیمی‌درمانی و یا هر دو استفاده شود.

پرتودرمانی نوعی از درمان موضعی است و تنها روی سلول‌هایی که در ناحیۀ تحت درمان قرار دارند تأثیر می‌گذارد. بیمار برای انجام پرتو‌درمانی پنج روز در هفته (به مدت چند هفته) به بیمارستان یا درمانگاه مراجعه می‌کند.

پزشکان از پرتو‌درمانی برای از بین بردن سلول‌هایی که پس از جراحی در بدن باقی مانده‌اند استفاده می‌کنند. علاوه براین برای درمان درد و دیگر مشکلات به وجود آمدۀ ناشي از سرطان از پرتو‌درمانی استفاده می‌شود.

سؤال‌هايي که قبل از انجام پرتو‌درمانی می‌توانید از پزشک بپرسید:

• چرا از این نوع درمان باید استفاده کنم؟
• درمان چه زمانی آغاز شده و چه زمانی پایان خواهد یافت؟
• در طی انجام درمان چه احساسی خواهم داشت؟ آیا این روش عوارض جانبی دارد؟
• برای مراقبت از خود در طی درمان چه کارهایی می‌توانم انجام دهم؟ آیا باید از غذاهای خاصی استفاده کنم یا پرهیز غذایی خاصی داشته باشم؟
• چگونه به مؤثر بودن پرتودرمانی پی خواهیم برد؟
• آیا می‌توانم در حین انجام درمان فعالیت‌های عادی خود را ادامه دهم؟

در شیمی‌درمانی از داروهای ضدسرطان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پزشکان از شیمی‌درمانی برای کاهش درد و مشکلات دیگری که به دلیل سرطان لوزالمعده به‌وجود آمده است استفاده می‌کنند. ممکن است از شیمی‌درمانی به تنهایی، همراه با پرتو‌درمانی، یا همراه با جراحی و پرتو‌درمانی استفاده شود.

شیمی‌درمانی یک درمان سیستمیک (فراگیر) است. در این روش، داروهايي كه به بيمار تزریق شده، وارد جریان خون می‌شوند و می‌توانند روی سلول‌های سرطانی در سرتاسر بدن تأثیر بگذارند.

معمولاً شیمی‌درمانی یک درمان سرپایی است و در بخش بیماران سرپایی بیمارستان، مطب پزشک یا خانه انجام می‌شود. البته گاهی با توجه به نوع دارو و وضعیت عمومی سلامت بیمار ممکن است لازم باشد فرد در بیمارستان بستری شود.

سؤال‌هايي که دربارۀ شیمی‌درمانی می‌توانید از پزشک خود بپرسید:

• چرا باید از این درمان استفاده کنم؟
• این درمان چگونه عمل می‌کند؟
• از چه داروهایی باید استفاده کنم؟ این داروها از چه طریقی به بدن من منتقل می‌شوند؟ آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟
• آیا این درمان عوارض جانبی خواهد داشت؟ برای تسکین یا کنترل آنها چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
• باید چه مدت تحت درمان باشم؟

عوارض جانبی درمان:

به دلیل تأثیر درمان سرطان روی بافت‌ها و سلول‌های عادی، معمولاً عوارض جانبی به‌وجود می‌آیند. این عوارض جانبی به عوامل متعددی از جمله نوع و شدت درمان بستگي دارند. ممکن است عوارض جانبی در هر فرد متفاوت باشد و حتی این احتمال وجود دارد که عوارض جانبی در هر جلسه از درمان با جلسۀ قبل فرق داشته باشد. گروه پزشکی شما دربارۀ عوارض جانبی احتمالی درمان و روش‌هایی که برای کمک به کنترل آنها استفاده می‌شود توضیحاتی به شما ارائه خواهند کرد.

پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مقاله‌هاي مفیدی پیرامون درمان‌های سرطان و رویارویی با عوارض جانبی آن آورده است. از جمله این مقاله‌ها می‌توان به شما و پرتودرمانی، شما و شیمی‌درمانی و نکاتی مربوط به تغذیه برای بیماران سرطانی اشاره کرد. برای مشاهدۀ منابع اطلاعاتی دیگر پیرامون عوارض جانبی به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مراجعه کنید.

جراحی

جراحی‌هایی که برای سرطان لوزالمعده انجام می‌شوند از نوع جراحی‌های دشوار هستند. لازم است بیمار پس از انجام جراحی چندین روز در بیمارستان بستری شود. ممکن است بیمار احساس ضعف یا خستگی داشته باشد. بسیاری از بیماران باید حدود یک ماه در منزل استراحت کنند. زمان موردنیاز برای بازیابی نیروی قبلی، در افراد مختلف متفاوت است.

عوارض جانبی درمان به وسعت جراحی، وضعیت عمومی، سلامتی بيمار و عوامل دیگر بستگي دارد. بسیاری از بیماران در چند روز اول پس از عمل، احساس درد خواهند کرد. می‌توان این درد را با استفاده از داروها کنترل کرد. بیماران باید دربارۀ تسکین درد با پزشک یا پرستار صحبت کنند. در بخش «کنترل درد» اطلاعات بیش‌تری در این زمینه ذکر شده است.

خارج کردن تمام لوزالمعده یا بخشی از آن باعث می‌شود هضم غذا برای بیمار دشوار شود. گروه مراقبت پزشکی قادر است یک رژیم غذایی و داروهایی را برای شما تجویز کند که به درمان اسهال، درد، انقباض ماهیچه‌های شکم (درد شکم) یا حس سیر بودن کمک می‌کنند. در دورة نقاهت پس از جراحی، پزشک به‌دقت رژیم غذایی و وزن بیمار را تحت نظر خواهد داشت. در ابتدا، ممکن است لازم باشد بیمار تنها از مایعات استفاده کند و مواد غذایی دیگر را با روش درون وریدی یا با استفاده از لوله‌های تغذیه‌ای که درون روده جایگذاری شده است دریافت کند. به تدریج غذاهای جامد نیز به رژیم غذایی افزوده می‌شود.

ممکن است پس از جراحی، سطح هورمون‌ها یا آنزیم‌های وابسته به لوزالمعده در بیماران کم‌تر از حد لازم باشد. این احتمال وجود دارد که افرادی که به میزان کافی انسولین نداشته باشند به دیابت مبتلا شوند. پزشک می‌تواند انسولین و دیگر هورمون‌ها و آنزیم‌ها را برای بیمار تجویز کند. مقالة «تغذیه برای بیماران سرطانی» حاوی اطلاعات بیش‌تری در این زمینه است.

پرتودرمانی

با ادامه پرتودرمانی بیمار احساس خستگی مي‌کند. داشتن استراحت کافی از اهمیت زیادی برخوردار است ولی پزشکان معمولاً به بیماران توصیه می‌کنند تا حد امکان فعالیت‌های خود را ادامه دهند. علاوه براین گاهی پوست در ناحیۀ تحت درمان قرمز، خشک و حساس می‌شود.

ممکن است پرتودرمانی در ناحیۀ شکم باعث به‌وجودآمدن حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا دیگر مشکلات مربوط به گوارش شود. گروه مراقبت پزشکی می‌تواند با تجویز داروها یا پیشنهاد ایجاد تغییراتی خاص در رژیم غذایی به کنترل این مشکلات کمک کند. در بیش‌تر بیماران، عوارض جانبی پرتودرمانی با پایان یافتن درمان برطرف می‌شود.

شیمی‌درمانی

عوارض جانبی شیمی‌درمانی وابسته به نوع، مقدار مصرف، و نحوۀ اعمال دارو است. همانند روش‌های درمانی دیگر، ممکن است عوارض جانبی برای هر فرد متفاوت باشد.

شیمی‌درمانی سیستمیک روی همۀ سلول‌های بدن که سرعت تقسیم زیادی دارند (از جمله سلول‌های خون) اثر می‌گذارد. سلول‌های خون با عفونت مقابله می‌کنند، به انعقاد خون کمک می‌کنند و حامل اکسیژن به همۀ بخش‌های بدن هستند. هنگامی‌که داروهای ضدسرطان به سلول‌های خوني سالم آسیب وارد می‌کند احتمال ابتلای بیمار به عفونت افزایش خواهد یافت، بیمار راحت‌تر دچار خون‌مردگی و خون‌ریزی می‌شود و احتمالاً احساس می‌کند انرژی کم‌تری دارد. سلول‌های ریشۀ مو و سلول‌های پوشانندۀ مجرای گوارشی نیز سرعت تقسیم زیادی دارند. به همین دلیل ممکن است بیمار به دلیل انجام شیمی‌درمانی دچار ریزش مو شده و به عوارض جانبی دیگری نظیر از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا زخم دهان مبتلا شود. معمولاً این عوارض جانبی در دوران نقاهت، بین دوره‌های درمان یا پس از پایان درمان به تدریج برطرف خواهند شد. گروه مراقبت پزشکی می‌تواند راه‌هایی برای برطرف کردن این عوارض جانبی به شما ارائه دهد.

کنترل درد

احساس درد یک مشکل رایج برای بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده است. تومور با اعمال فشار به اعصاب و اندام‌های دیگر باعث ایجاد درد می‌شود.

پزشک یا یک فرد متخصص در زمینۀ کنترل درد می‌تواند به روش‌های مختلفی این درد را کاهش داده یا برطرف کند.

• داروهای مربوط به درد: معمولاً داروها می‌توانند درد را برطرف کنند. گاهی این داروها باعث ایجاد خواب‌آلودگی و یبوست می‌شوند ولی استراحت و استفاده از ملین‌ها به فرد کمک خواهد کرد.
• اعمال پرتو: می‌توان با اعمال اشعه‌های پرانرژی، تومور را کوچک کرد و در نتیجه باعث برطرف شدن درد شد.
• بلوک عصبی (انسداد عصب): ممکن است پزشک برای جلوگیری از احساس درد، مقداری الکل به نواحی اطراف بعضی از اعصاب درون شکم تزریق کند.
• جراحی: در صورت لزوم، پزشک با قطع بعضی از اعصاب، مانع از به‌وجودآمدن احساس درد مي‌شود.

ممکن است پزشک روش‌های دیگری را برای تسکین یا کاهش درد پیشنهاد دهد. به‌عنوان مثال می‌توان همراه با روش‌های ذکر شده از آکیوپرشر( یا طب فشاري )، ا طب سوزنی و ماساژ برای برطرف کردن درد استفاده کرد. همچنین بیمار می‌تواند شيوه‌هاي آرام‌بخشی (ریلکسیشن) مثل گوش دادن به موسیقی آرام یا تنفس آرام و راحت را آموزش ببیند.

برای آگاهي بیش‌تر پیرامون کنترل درد می‌توانید به مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) نظیر کنترل درد: راهنمایی برای مبتلايان به سرطان و خانواده‌های آنها، تسکین درد ناشی از سرطان و آشنایی با درد ناشی از سرطان مراجعه کنید.

تغذیه:

معمولاً مبتلايان به سرطان لوزالمعده ميل به غذا خوردن را از دست مي‌دهند (مخصوصاً در صورت احساس درد یا خستگی). علاوه بر آن، بعضی عوارض جانبی درمان مثل از دست دادن اشتها، حالت تهوع یا استفراغ نیز باعث می‌شود غذا خوردن برای بیمار دشوار گردد، و شاید طعم غذاها به‌نظر او متفاوت برسند. با این‌حال بیماران باید سعی کنند به اندازۀ کافی کالری و پروتئین دریافت کنند تا بتوانند کاهش وزن را کنترل کرده، نیروی خود را حفظ کنند و به روند بهبود خود سرعت بخشند. علاوه براین داشتن تغذیه مناسب به بيماران مبتلا به سرطان کمک می‌کند احساس بهتر و انرژی بیش‌تری داشته باشند.

برنامه‌ریزی دقیق و انجام معاینات منظم، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. گاهی سرطان لوزالمعده و درمان آن باعث می‌شود هضم غذا و حفظ سطح مناسب قند خون برای بیمار دشوار شود. پزشک بیمار را از لحاظ کاهش وزن، احساس ضعف و کمبود انرژی مورد معاینه قرار می‌دهد. ممکن است لازم باشد برای جایگزین کردن هورمون‌ها و آنزیم‌هایی که توسط لوزالمعده تولید می-شود از دارو استفاده کرد. پزشک بیمار را به‌دقت تحت نظر قرار خواهد داد و میزان این داروها را تنظیم خواهد کرد.

پزشک، متخصص تغذیه و بهیاران، رژیم غذایی مناسبي به بیمار توصیه‌ مي‌کنند. بیمار و اعضای خانواده او می‌توانند مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) به نام «نکاتی پیرامون تغذیه برای بیماران سرطانی» را مطالعه کنند. این مقاله حاوی توصیه‌ها و دستورهاي غذایی مفیدی است.

مراقبت پیگیرانه

پیگیری سلامت بیمار پس از درمان سرطان لوزالمعده، بخش مهمی از برنامۀ درمان است. بیماران نباید در گفت‌وگو پیرامون این مراقبت‌ها با پزشک خود تأخير کنند. انجام معاینات منظم باعث خواهد شد اطمینان حاصل شود که تغییری در وضعیت سلامت بيمار به‌وجود نيامده است. در صورت به‌وجودآمدن هرگونه مشکل، می‌توان آن را تشخیص داد و درمان کرد. ممکن است این معاینات شامل انجام معاینۀ فیزیکی (جسمی)، تست‌های آزمایشگاهی و استفاده از شیوه‌های مختلف عکسبرداری باشد.

حمایت از بيماران مبتلا به سرطان لوزالمعده:

زندگی برای كساني که به بیماری‌های جدی نظیر سرطان لوزالمعده مبتلا هستند چندان ساده نیست. بعضی‌ها احساس می‌کنند برای کنار آمدن با جنبه‌های احساسی و عملی بیماریشان نیاز به کمک دارند. گروه‌های حمایتی می‌توانند به آنها کمک کنند. در این گروه‌ها، بیماران و خانواده‌هایشان دور هم جمع می‌شوند و آنچه را که دربارۀ کنار آمدن با بیماری و تأثیرات درمان آموخته‌اند با یکدیگر درميان می‌گذارند. بیماران می‌توانند دربارۀ پیدا کردن یک گروه حمایتی با یکی از اعضای گروه مراقبت پزشکی خود صحبت کنند.

بيماران مبتلا به سرطان پانکراس در مورد آینده نگرانند. طبيعي است كه آنها نگران مراقبت از خانوادۀ خود، حفظ موقعیت شغلی یا انجام فعالیت‌های روزانه‌ خود باشند. علاوه بر این معمولاً نگرانی‌هایی دربارۀ درمان و رویارویی با عوارض جانبی، بستری شدن در بیمارستان و پرداخت هزینه‌های پزشکی وجود دارد. پزشکان، پرستاران و دیگر اعضاي گروه پزشکی به سؤال‌هاي بيمار دربارۀ درمان، کار کردن، رژیم و انجام فعالیت‌های دیگر پاسخ مي‌دهند. اگر بیمار بخواهد دربارة نگرانی‌ها و احساسات خود حرف بزند می‌تواند به مددکار اجتماعی، مشاور یا یکی از اعضاي جامعۀ مذهبی خود مراجعه کند. معمولاً مددکار اجتماعی می‌تواند منابعی برای دریافت کمک‌های مالی، کمک برای حمل و نقل، مراقبت خانگی یا حمایت عاطفی به بیمار معرفی کند.

امیدبخشی تحقیقات سرطان:

پژوهشگرانی که در آزمایشگاه‌ها فعالیت می‌کنند مطالعاتی را پیرامون لوزالمعده انجام می‌دهند تا در این زمینه به آگاهي‌هاي بيش‌تري ‌دست يابند. آنها دربارۀ علل احتمالی به‌وجود آمدن سرطان لوزالمعده تحقیقاتی انجام می‌دهند و روش‌های جدید برای تشخیص تومور را مورد بررسی قرار می‌دهند. علاوه بر این، آنها شیوه‌های درمانی جدیدی را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی جست‌وجو مي‌كنند.

پزشکان در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها انواع مختلفی از پژوهش‌های بالینی را انجام می‌دهند (پژوهش‌های بالینی مطالعات تحقیقاتی هستند که افراد به‌صورت داوطلبانه در آن شرکت می‌کنند.) پزشکان در این پژوهش‌ها دربارۀ روش‌های درمان سرطان لوزالمعده مطالعاتی انجام می‌دهند. تاکنون این پژوهش‌ها به پیشرفت‌هایی زیادی دست پیدا کرده‌اند و پژوهشگران همچنان برای پیدا کردن روش‌های مؤثرتر به‌كار خود ادامه مي‌دهند.

بیمارانی که در پژوهش بالینی شرکت می‌کنند از جمله اولین كساني هستند که از فواید یک درمان مؤثر جديد بهره‌مند می‌شوند. علاوه براین، آنها نقشی مهم در کمک به علم پزشکي براي آشنایی بیش‌تر با این بیماری خواهند داشت. با اینکه پژوهش‌های بالینی ممکن است خطراتی را نیز به همراه داشته باشند ولی پزشکان نهایت تلاش خود را برای حفاظت از بیماران انجام می‌دهند.

در پژوهش‌های بالینی مربوط به بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده، پزشکان دربارۀ داروهای جدید، ترکیبات جدید شیمی‌درمانی، و ترکیبات شیمی‌درمانی و پرتو‌درمانی قبل و بعد از جراحی مطالعاتی انجام می‌دهند.

درمان بیولوژیک نیز از جمله درمان‌هایی است که تحت مطالعه قرار دارد. دانشمندان دربارۀ واکسن‌های مختلف سرطان که می‌توانند برای مقابله با سرطان به سیستم ایمنی بدن کمک کنند مطالعاتی انجام می‌دهند. در یکی دیگر از تحقیقاتی که در حال حاضر در حال انجام است از پادتن‌های مونوکلونال برای متوقف کردن یا کند کردن روند رشد تومور استفاده می‌کنند.

كساني که مايلند در یک پژوهش بالینی شرکت کنند باید از پزشک خود راهنمايي بخواهند. مطالعة مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) به نام شرکت در پژوهش‌های بالینی سرطان سودمند است. این مقاله حاوی توضیحاتی پیرامون نحوۀ انجام پژوهش‌های بالینی و خطرات و فواید احتمالی آنها است.

مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir):

فهرست کامل مقالات موجود در زمینۀ آنچه باید دربارۀ سرطان بدانید از اين قرار است.

مقالات و موضوعاتي پیرامون درمان سرطان:

• شما و شیمی‌درمانی: راهنمایی برای کمک به خود در دوران درمان.
• نکاتی پیرامون تغذیه برای بیماران مبتلا به سرطان.
• تسکین درد ناشی از سرطان.
• آشنایی با درد ناشی از سرطان.
• کنترل درد: راهنمایی برای . مبتلايان به سرطان و خانواده‌ آنها.
• شما و پرتو‌درمانی: راهنمایی برای کمک به خود در دوران درمان.
• شرکت در مطالعات تحقیقاتی درمان سرطان.

مقاله‌هايي پيرامون زندگي با سرطان:

• سرطان پیشرفته: استفاده از هر روز.
• مجموعه‌های نگاهی به آینده: زندگی پس از درمان سرطان.
• صرف ‌وقت: حمایت از مبتلايان به سرطان و كساني که مراقبت از آنها را به عهده دارند.
• هنگامی‌که سرطان عود می‌کند: رویارویی با چالش.