دخانیات و تنباکو
مصرف دخانیات و تنباکو پیشگیری‌پذیرترین علت مرگ‌ومیر است. سیگار کشیدن باعث دست کم 30% از تمام مرگ‌ومیرهای ناشی از تمام انواع سرطان و مسئول 87% از موارد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه می‌باشد، و در نتیجه ترک سیگار مهم‌ترین کاری است که شخص می‌تواند برای کم‌تر کردن خطر سرطان برای خود انجام دهد.
علاوه بر سیگار، دیگر شکل‌های مصرف دخانیات شامل کشیدن سیگار برگ / پیپ و مصرف توتون بی‌دود، مانند جویدن توتون و انفیه می‌باشد. توتون بی‌دود جایگزین بی‌خطری برای کشیدن سیگار نیست، زیرا توتون بی‌دود هم امکان دارد باعث ایجاد انواع مختلف سرطان شود.
مصرف دخانیات و تنباکو با افزایش خطر دست کم 15 نوع سرطان، از جمله سرطان‌های زیر، ارتباط دارد:
دود دست دوم و سرطان
دود دست دوم سیگار، به هر میزان که باشد، خطرناک است. با این وجود، تعداد زیادی غیرسیگاری در منزل و در محل کار در معرض دود سیگار افراد دیگر قرار می‌گیرند.
دود دست دوم چیست؟
دود دست دوم، که آن را آلودگی دود توتون یا دود توتون در محیط زیست هم می‌نامند، دودی است که شخص بیرون می‌دهد، به اضافه دودی که از سیگار، سیگار برگ، یا پیپ روشن او بیرون می‌آید. استنشاق این دود را سیگار کشیدن غیرفعال یا سیگار کشیدن غیراختیاری می‌نامند. استنشاق دود سیگار شخص دیگر مانند سیگار کشیدن است. بسیاری از مواد مضر موجود در توتون در هوا می‌مانند و به هنگام نفس کشیدن افراد وارد ریه‌ها و جریان خون آنها میشوند. دود دست دوم مخلوطی سمی شامل سرب، مونوکسید کربن، آرسنیک، آمونیاک، فرمالدهاید، و یک نوع سیانید می‌باشد.
سیگار برگ در مقایسه با سیگارت مقدار بیش‌تری دود دست دوم تولید می‌کند، زیرا حاوی مقدار بیش‌تری توتون است و برای مدت طولانی‌تری می‌سوزد.
سرطان و دود سیگار دست دوم
دود دست دوم یک کارسینوژن شناخته شده است (کارسینوژن ماده‌ای است که باعث ایجاد سرطان می‌شود). در بسیاری از مطالعات تحقیقات به عمل آمده مشخص شده است استنشاق دود سیگار دست دوم باعث ایجاد سرطان ریه در بزرگسالان غیرسیگاری می‌شود. هر ساله تعداد زیادی غیرسیگاری در اثر ابتلا به سرطان ریه جان خود را از دست می‌دهند.
برآورد شده است که در صورت زندگی کردن شخص غیرسیگاری با کسی که سیگار می‌کشد، احتمال مبتلا شدن شخص غیرسیگاری به سرطان ریه تا 30% افزایش می‌یابد. و در یک مطالعه گسترده که اخیراً صورت گرفته است نشان داده شد که اگر اولین بار که شخص غیرسیگاری در معرض دود توتون دست دوم قرار می‌گیرد پیش از سن 25 سالگی باشد، خطر مبتلا شدن او به سرطان ریه دو برابر حالتی است که در سنین بالاتر برای اولین بار در معرض دود توتون دست دوم قرار گیرد.
تا به‌حال در تحقیقات ثابت نشده که دود دست دوم به‌غیر از سرطان ریه سرطان دیگری ایجاد می‌کند. اما شواهدی در دست است که امکان دارد قرار گرفتن در معرض دود دست دوم خطر دچار شدن افراد غیرسیگاری به سرطان‌های زیر را افزایش دهد:
همچنین، احتمال دارد بین دود دست دوم و سرطان‌های زیر کودکان پیوندی وجود داشته باشد:
- تومورهای مغزی
- لوسمی
- لنفوم
محققان در بسیاری از مطالعات به عمل آمده نشان داده‌اند دود دست دوم باعث ایجاد تعدادی از مشکلات دیگر در افرادی از هر سن وسال می‌شود، از بیماری قلبی در بزرگسالان گرفته تا بالاتر رفتن نرخ ذات‌الریه در کودکان. در واقع هر ساله تعداد زیادی غیرسیگاری در نتیجه قرار گرفتن در معرض دود دست دوم جان خود را از دست می‌دهند. مخصوصاً زنان باردار، بزرگسالان مسن‌تر، و افرادی که دچار ناراحتی‌های تنفسی و بیماری قلبی هستند با خطرات بهداشتی ناشی از قرار گرفتن در معرض دود دست دوم روبرو می‌باشند.
دود دست دوم برای نوزادان و کودکان کم سن و سال هم بسیار خطرناک است، زیرا بدن و ریه‌های آنها هنوز در حال تکامل است. در واقع، به‌نظر برخی از محققان، توکسین‌های موجود در دودی که در موی شخص و لباس‌های او یا در فرش و اثاثیه منزل می‌ماند برای نوزادان و کودکان خطرناک است. محققان این افزایش تدریجی در توکسین‌های حاصل از دود دست دوم را «دود دست سوم» می‌نامند.
چگونه از دود دست دوم اجتناب نماییم؟
اگر شخصی در محل سرپوشیده سیگار می‌کشد، باز کردن پنجره یا روشن کردن پنکه برای دور نگهداشتن دود کافی نمی‌باشد. تنها راه اجتناب از خطرات دود دست دوم این است که از ماندن در محل سرپوشیده‌ای که دیگران در آن سیگار می‌کشند خودداری شود.
راه‌های محافظت از خودتان و از خانواده‌تان در برابر دود دست دوم به شرح زیر است:
- منزل و اتومبیل خود را عاری از دود سیگار نگهداری کنید.
- اگر در محل کارتان کشیدن سیگار ممنوع نمی‌باشد، درخواست کنید محدودیت‌هایی برای سیگاری‌ها وضع شود، به‌عنوان مثال آنها نتوانند در جای سرپوشیده سیگار بکشند.
- در رستوران‌هایی غذا بخورید که کشیدن سیگار در آنها ممنوع است. با تعیین قسمت مخصوص غیرسیگاری‌ها در رستوران‌ها نمی‌توان از افراد غیرسیگاری در برابر دود دست دوم محافظت نمود.
- به هنگام مسافرت، در هتل‌هایی که کشیدن سیگار ممنوع است اقامت کنید و اتومبیل کرایه‌ای که کشیدن سیگار در آن ممنوع است کرایه کنید.
- هنگامی‌که در محل سرپوشیده هستید، از کسانی که سیگار می‌کشند خواهش کنید از محل سر پوشیده خارج شوند.
- اگر با شخصی سیگاری زندگی می‌کنید، از او بخواهید در بیرون از منزل سیگار بکشد.
- اگر سیگار می‌کشید، آین کار را ترک کنید. منابعی را پیدا کنید که به افراد سیگاری کمک می‌نمایند سیگار را ترک کنند، و پاسخ‌هایی برای پرسش‌ها و خرافه‌های رایج مرتبط با ترک سیگار به‌دست آورید.
قوانین منع کشیدن سیگار
کارشناسان می‌گویند تنها راه محافظت کامل از افراد در برابر دود دست دوم این است که از شر کشیدن سیگار در محل‌های سرپوشیده خلاص شویم. قوانین منع کشیدن سیگار کمک کرده‌اند میزان قرار گرفتن افراد غیرسیگاری در معرض دود دست دوم کاهش یابد.