غربالگری سرطان معده
Stomach (Gastric) Cancer Screening
غربالگری چیست؟
غربالگری جست‌وجوی سرطان قبل از بروز علائم بیماری است که می‌تواند به یافتن سرطان در مراحل اولیه کمک کند. وقتی که بافت غیرمعمولی یا سرطان در مراحل اولیه کشف شود، درمان آن آسان‌تر خواهد بود. چون هنگامی‌که علائم بیماری آشکار میشوند، ممکن است سرطان شروع به انتشار كرده باشد.
دانشمندان تلاش می‌کنند بفهمند كه چه كساني بیش‌تر، احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان را دارند. آنها همچنين کارهایی که ما انجام می‌دهیم و اشيائي که اطرافمان هست را بررسی می‌کنند تا بفهمند كه دقيقاً چه چيزهايي باعث بروز سرطان میشوند. این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند كه چه کسانی باید مورد غربالگري سرطان قرار گيرند، چه آزمایش‌هاي غربالگری باید انجام شود و هر چند وقت یک بار این آزمایش‌ها انجام شوند.
بايد به‌خاطر داشته باشید که وقتی پزشک آزمایش غربالگری را به شما توصيه مي‌كند، ضرورتاً به اين معنا نيست كه مبتلا به سرطان هستید.
آزمایش‌هاي غربالگری وقتی پیشنهاد می‌شود که شما هنوز هیچ علائمی از سرطان ندارید.
اگر نتیجه آزمایش غربالگری غيرعادي باشد، برای اینکه مشخص شود مبتلا به سرطان هستید یا نه، لازم مي‌شود آزمایش‌هاي بیش‌تری انجام دهید که آزمایش‌هاي تشخیصی نامیده میشوند. خلاصه‌های PDQ زیر را برای آگاهي در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان معده ببینید.
نکات کلیدی این بخش
- سرطان معده یک بیماری است که سلولهای بدخیم (سرطانی) آن را در لایه پوشاننده معده به‌وجود می‌آورند.
- سن بالاتر و وضعیت‌های مزمن خاص، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
سرطان معده یک بیماری است که سلولهای بدخیم (سرطانی) آن را در لایه پوشاننده معده به‌وجود می‌آورند.
معده یک اندام (g) شکل در قسمت فوقانی شکم و بخشی از سیستم گوارشی است که ریزمغذی‌های (ویتامین‌ها، مواد معدنی، کربوهیدرات‌ها، چربی، پروتئین و آب) موجود در غذاهای خورده شده را پردازش کرده و به دفع مواد زائد از بدن کمک می‌کند. غذاهای نیمه‌هضم شده پس از خروج از معده، از روده کوچک و پس از آن روده بزرگ عبور می‌کنند.
بزرگ شدن
معده و مری بخشی از سیستم گوارشی فوقانی هستند.
دیواره معده از سه لایه بافت تشکیل شده است:
لایه مخاطی (داخلی‌ترین لایه)، لایه ماهیچه‌ای (میانی) و لایه سروزي (بیرونی‌ترین لایه).
سرطان معده در سلولهای تشکیل‌دهنده لایه مخاطی شروع مي‌شود و وقتی رشد کند به لایه‌های بیرونی هم کشیده می‌شود.
این نوع سرطان در بسیاری از بخش‌های اروپا، آسیا و آمریکای جنوبی و مرکزی شایع‌تر است و در کشورهای در حال توسعه علت عمده‌ای برای مرگ محسوب می‌شود.
سن بالاتر و وضعیت‌های مزمن خاص، خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.
هر عاملي كه احتمال ابتلا به یک بیماری را افزایش می‌دهد، عامل خطرزا نامیده می‌شود. وجود عامل خطرزا بدین معنا نیست که شما به سرطان مبتلا خواهید شد و نبود آن به معنی عدم ابتلای شما به سرطان در آینده نیست. كساني كه فکر می‌کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا باشند باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارند.
عوامل خطرزاي سرطان معده به شرح زیرند:
- عفونت هليكوباكتر پیلوری (H.پیلوری) در معده.
- گاستریت (التهاب معده) مزمن.
- کم‌خونی پرنیسیوز.
- متاپلازی روده‌ای (وضعیتی که در آن سلولهای تشکیل‌دهنده روده جایگزین ساختار معده میشوند).
- پولیپوز آدنوماتوز فامیلی (FAP) یا پولیپ‌های معده
- مرد یا مسن بودن.
- رژیم غذایی پرنمک شامل غذاهای دودی، مصرف كم میوه و سبزی، خوردن غذاهایی که به‌صورت مناسبی فراهم یا نگهداری نشده‌اند، کشیدن سیگار، داشتن مادر، پدر، خواهر یا برادری که مبتلا به سرطان بوده‌‌اند.
غربالگری سرطان معده
نکات کلیدی این بخش:
- آزمایش‌هايي که برای غربالگری انواع مختلف سرطان به‌کار می‌رود.
- هیچ آزمایش غربالگری استاندارد یا روتین برای سرطان معده وجود ندارد.
آزمایش‌هايي که در غربالگري انواع مختلف سرطان استفاده میشوند به قرار زير است:
برخی آزمایش‌هاي غربالگری بدین‌دلیل استفاده میشوند که هم در کشف سرطان‌ها در مراحل اولیه و هم در کاهش احتمال مرگ می‌توانند مفید واقع شوند.
آزمایش‌هاي دیگر به دلیل اینکه می‌توانند سرطان را در برخی افراد کشف کنند، استفاده میشوند. با این‌حال هنوز در پژوهش‌های بالینی، این موضوع كه استفاده از این آزمایش‌ها، خطر مرگ ناشی از سرطان را کاهش خواهد داد، به اثبات نرسيده است.
دانشمندان برای پی بردن به اینکه کدام‌یک از آزمایش‌هاي غربالگری، کم‌ترین خطر و بیش‌ترین نفع را دارد، آنها را بررسی می‌کنند. آزمایش‌هاي غربالگری سرطان، همچنين اين سؤال را مورد بررسي قرار مي‌دهند که آیا کشف زودهنگام (کشف سرطان قبل از بروز علائم)، احتمال مرگ ناشی از این بیماری را در بيماران کاهش می‌دهد يا نه؟
اگر بیماری سرطان در مراحل اولیه کشف و درمان شود، احتمال بهبود در برخی از انواع سرطان بیش‌تر می‌شود.
پژوهش‌های بالینی که روش‌های غربالگری سرطان را بررسی می‌کنند، در بخش‌های زیادی از کشورهاي جهان انجام میشوند.
هیچ آزمایش استاندارد یا روتین برای سرطان معده وجود ندارد، لكن آندوسکوپی فوقانی به‌عنوان آزمایش غربالگری برای کشف زودهنگام سرطان معده مورد توجه قرار گرفته است.
از آندوسکوپی فوقانی، برای مشاهده درون نای، معده و اثنی عشر (اولین قسمت از روده کوچک) به‌منظور يافتن وضعيت‌هاي غيرعادي استفاده مي‌شود.
آندوسکوپ که وسیله‌ای نازک و لوله‌ای شکل به‌همراه نور و لنز برای دیدن است، از طریق دهان و گلو به درون مری فرستاده می‌شود. ممکن است آندوسکوپ وسیله‌ای برای برداشتن نمونه بافت نيز داشته باشد تا در آزمايشگاه زیر یک میکروسکوپ برای یافتن نشانه‌های بیماری بررسی شود.
در آندوسکوپی فوقانی، دستگاه از طریق دهان وارد می‌شود تا مناطق غیرعادی مری، معده و اولین بخش روده کوچک را جست‌وجو کند.برای تصمیم‌گیری در خصوص اینکه آیا غربال افراد در معرض خطر بالای ابتلا به این بیماری در ایالات متحده، ارزشمند خواهد بود تحقیقات بیش‌تری لازم است. گروه‌های در معرض خطر بالا که ممکن است در غربالگری سرطان شركت داده شوند عبارتند از:
- افراد مسن مبتلا به گاستریت یا کم‌خونی پرنیسیوز.
- بیماران داراي هر یک از موارد زیر:
- معده‌برداری جزئی شده باشند،
- پولیپ معده داشته باشند،
- به پولیپوز آدنوماتوز فامیلی (FAP) مبتلا باشند،
- سرطان روده‌بزرگ غیر پولیپی ارثی (HNPCC) داشته باشند،
- مهاجران از کشورهایي که سرطان معده در آنجا شایع‌تر است.
خطرات غربالگری سرطان معده
نکات کلیدی این بخش:
- آزمایش‌هاي غربالگری خطرهايي را نيز در بردارند.
- خطرهاي غربالگری سرطان معده عبارتند از:
- کشف سرطان معده نمی‌تواند به سلامت شما كمك كند و يا موجب شود بیش‌تر زندگی کنید.
- نتایج آزمایش ممكن است منفی کاذب باشد.
- ممكن است نتایج آزمایش مثبت کاذب باشد.
- عوارض جانبی خاص بر اثر انجام آزمايش‌هاي غربالگری بروز کنند.
- آزمایش‌هاي غربالگری خطرهايي در بر دارند.
تصمیم‌گیری در مورد انجام آزمايش‌هاي غربالگری دشوار است. همه آزمایش‌هاي غربالگری مفید نیستند و بیش‌تر آنها خطرهايي دارند. قبل از انجام هر نوع آزمایش غربالگری، با پزشکتان مشورت کنید. دانستن خطرهاي آزمایش و اینکه آیا اثبات شده که خطر مرگ ناشی از سرطان را کاهش می‌دهد، مهم است.
زيان‌ها و خطرهاي غربالگری سرطان معده عبارتند از:
دانستن اينكه به سرطان معده مبتلا هستيد تأثيري در بهبودي بيماري شما نداشته باشد و يا به افزايش طول عمر شما كمكي نكند.
اگر به سرطان معده پیشرفته مبتلا باشید و یا قبلاً در دیگر نقاط بدن شما منتشر شده باشد، غربالگری نمی‌تواند بيماري شما را بهبود بخشد و یا کمک کند بیش‌تر زندگی کنید.
برخی سرطان‌ها به‌ندرت علائمی از خود نشان می‌دهند یا برای زندگی بيمار خطرناک نمی‌شوند اما اگر با آزمایش غربالگری کشف شوند، ممکن است درمان شوند. هنوز نمی‌دانیم آیا درمان این سرطان‌ها کمک می‌کند بیش‌تر از حالتی که درمان نشوند زندگی کنیم و آیا درمان این سرطان می‌تواند عوارض جانبی شدید داشته باشد؟
وقتي كه نتایج منفی آزمایش اشتباه باشد
ممکن است نتایج آزمایش غربالگری عادی به‌نظر برسد حتی اگر سرطان معده وجود داشته باشد. شخصی که یک نتیجه منفی کاذب (که نشان می‌دهد سرطان وجود ندارد در حالی‌که واقعاً موجود است) دریافت می‌کند، ممکن است حتی اگر علائم بیماری را ببیند نسبت به اقدام جهت درمان تأخیر ورزد.
وقتي كه نتایج مثبت آزمایش اشتباه باشد
نتایج آزمایش غربالگری ممکن است حتی در نبود سرطان، غیرعادی به نظر برسد. یک نتیجه آزمایش مثبت کاذب (که وجود سرطان وقتی که در واقع وجود ندارد نشان می‌دهد) موجب پریشانی (anxiety) مي‌شود و معمولاً با آزمایش‌هاي بیش‌تری ادامه داده می‌شود که می‌توانند خطراتی در برداشته باشند.
آزمایشات غربالگری به خودی خود باعث ایجاد عوارض جانبی مي‌شود.
آندوسکوپی فوقانی باعث عوارض جانبی نادر اما جدی زیر مي‌شود:
- یک سوراخ (حفره) کوچک در مری یا معده ايجاد شود.
- مشکلات قلبی به‌وجود آيد.
- مشکلات تنفسی پيش آيد.
- عفونت ريه ناشی از نفوذ غذا، مایع یا اسید معده در ريه‌ها.
- خونریزی شدید و نیاز به بستري شدن در بیمارستان