درمان زيست‌شناختي
Biological Therapy
درمان زيست‌شناختي چیست؟
درمان زيست‌شناختي نوعی درمان است که با دستگاه ايمني کار مي‌کند. این نوع درمان به مبارزه با سرطان یا مهار عوارض جانبی (واکنشی که بدن شما به دارو‌هایی که مصرف مي‌کنید نشان مي‌دهد) ناشی از روش‌هایی مانند شیمي‌درمانی کمک مي‌کند.
درمان زيست‌شناختي با شیمي‌درمانی چیست؟
درمان زيست‌شناختي و شیمي‌درمانی هر دو روش‌های درمانی برای مبارزه با سرطان هستند. با این وجود، متفاوت کار مي‌کنند. درمان زيست‌شناختي به دستگاه ايمني شما کمک مي‌کند تا با سرطان مبارزه کند. شیمي‌درمانی مستقیماً به سلولهای سرطانی حمله مي‌کند.
درمان زيست‌شناختي چگونه با سرطان مبارزه مي‌کند؟
پزشکان مطمئن نيستند كه درمان زيست‌شناختي چگونه به دستگاه ايمني شما كمك مي‌كند؛ اما فکر مي‌کنند ممکن است این درمان:
- رشد سول‌های سرطانی را کند یا متوقف کند
- نابودي یا رهایی از سلولهای سرطانی را برای دستگاه ايمني شما آسان کند
- از انتشار سرطان به بخش‌های دیگر بدن شما جلوگیری کند
دستگاه ايمني بدن من چیست و چگونه عمل مي‌کند؟
دستگاه ايمني بدن شما شامل طحال، غدد لنفاوی، لوزه‌ها، مغز استخوان و گلبول‌های سفید است كه شما را از بيماري و عفونت محافظت مي‌کنند.
وقتی دستگاه ايمني بدن شما چنانکه باید و شاید کار کند، سلولهای «خوب» را (که شما را سلامت نگه مي‌دارند) از سلولهای «بد» (که شما را بیمار مي‌کنند) تميز مي‌دهد. اما گاهی این اتفاق نمي‌افتد. پزشکان در حال پژوهش بر این موضوع هستند که چرا برخی دستگاه‌هاي ايمني، در مقابل بیماری‌هایی چون سرطان مبارزه نمي‌کنند.
گلبول‌هاي سفيد بخش مهمي‌از دستگاه ايمني هستند. وقتی پزشک یا پرستار شما از گلبول سفید صحبت مي‌کنند، ممکن است اين واژه‌ها را به‌کار بگیرند:
- مونوسيت نوعی از گلبول‌هاي سفید خون هستند.
- لنفوسيت نوعی از گلبول‌هاي سفید هستند.
- سلولهای B نوعی لنفوسيت هستند.
- سلولهای T نوعی لنفوسيت هستند.
- سلولهای کشندة طبیعی نوعی لنفوسيت هستند.
مواردي كه مي‌توانم دربارة درمان زيست‌شناختي از پزشک یا پرستار خود بپرسم چیست؟
- چرا درمان زيست‌شناختي را به من توصيه مي‌کنید؟ گزینه‌های درمان شما به نوع سرطانی که دارید، میزان گسترش آن، و درمان‌هایی که تاکنون انجام داده‌اید بستگی دارد. درمان زيست‌شناختي بهترین راه درمان برخي از افراد است.
- درمان زيست‌شناختي تنها درمان من است؟ برخی افراد فقط به زیست‌درمانی نیاز دارند. دیگران شیمي‌درمانی و پرتودرمانی نیز خواهند شد. با پزشک خود از روش درمانی و کمکی که به شما مي‌کند، بپرسيد.
- برای درمان کجا مي‌روم؟گاهي قرص یا تزریقاتی را در منزل دریافت مي‌كنيد، و گاهي كه داروها درون وريدي تزريق مي‌شوند باید به بیمارستان یا درمانگاه بروید. در اين صورت، دربارة مدت زمانی‌که باید در بیمارستان یا درمانگاه بمانید بپرسید.
- فواصل زمانی درمان چقدر است؟زمانبندی درمان متغیر است. درمان زيست‌شناختي ممکن است یک یا دو بار در روز باشد. برخی دیگر ممکن است با فاصلة بیش‌تر مثلاً یکبار در هفته يا یک یا دو بار در ماه باشد. پزشک به شما فواصل را خواهد گفت و همچنین طول دورة درمان شما را.
- هزینة درمان من چقدر خواهد شد؟ هزینة درمان را از پرستار، مددکار اجتماعی یا پزشک خود بپرسيد و از اینکه بیمة شما هزینه را مي‌پردازد يا نه اطمینان حاصل کنید.
- احتمال دارد به چه عوارض جانبی دچار مي‌شوم؟درمان زيست‌شناختي هم، درست مانند دیگر روش‌های درمان سرطان، گاهی عوارض جانبی دارد. این عوارض شامل اين موارد مي‌شود:
- کهیر یا تورم در محل تزریق.
- علائم شبیه آنفولانزا (مانند تب، لرز، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، خستگی، درد استخوان و درد عضلات).
- کاهش فشار خون.
واکسن‌های سرطان چیستند؟
واکسن‌های سرطان نوعی درمان زيست‌شناختي به‌شمار مي‌آيند. برخلاف واکسن‌های دیگر (مثل سرخک و اوریون) كه پيش از اینکه بیمار شوید به شما تزريق مي‌شوند، واکسن‌های سرطان را پس از ابتلا به سرطان به شما مي‌دهند. واکسن‌های سرطان به بدن شما در مبارزه با سرطان و مقابله با عود آن کمک مي‌کنند. پزشکان هنوز هم در حال مطالعة واکسن‌های سرطان هستند. آنها در حال پژوهش بر چگونگی کمک واکسن سرطان به افراد مبتلا به ملانوم، لنفوم و سرطان‌های کلیه، پستان، تخمدان، پروستات، رودة بزرگ، و راست‌روده هستند.
نام برخی از انواع درمان زيست‌شناختي چيست؟
انواع زیادی درمان زيست‌شناختي وجود دارد. اینجا به چند نوع رایج آن اشاره مي‌کنیم و توضیح کوتاهی دربارة نحوة کاربرد هر كدام مي‌دهیم.
درمانهای سرطان
- ب.ث.ژ یا باسیل کالمت گورین (Bacillus Calmette-Guerin) (نام یک باکتری است) تومور و سرطان مثانه را درمان مي‌کند.
- IL-2 یا اینترلوکین- ۲(Interleukin-2) (نام یک واسطه التهابی در بدن است) انواع مشخصي از سرطان را درمان مي‌کند.
- اینترفرون آلفا (IF-a(Interferon alpha انواع مشخصي از سرطان را درمان مي‌کند.
- ریتوکسان یا ریتوکسیماب (Rituxan یا Rituximab) لنفوم غيرهوچكين را درمان مي‌کند.
- هرسپتین (Herceptin) یا تراستوزماب (Trastuzumab) سرطان پستان را درمان مي‌کند.
درمانهای عوارض جانبی
- نوپوژن (Neupogen) یا (G-CSF(Granulocyte colony stimulating factor فاكتور محرك كولوني گرانولوسيت گلبول‌هاي سفید را افزایش مي‌دهد و به افرادی که شیمي‌درمانی مي‌شوند در جلوگیری از عفونت کمک مي‌کند.
- پروکریت (Procrit)، اپوژن (Epogen) یا اریتروپویتین (Erythropoietin) یک هورمون درون بدن انسان است که سبب به ساخت گلبول‌هاي قرمز در افراد مبتلا به کم‌خونی کمک مي‌کند.
- IL-11، اینترلوکین-۱۱(Interleukin-11)، اپرلوکین(Oprelvekin) یا نومگا (neumega) نام تجاری یک دارو است که کار IL-11 را انجام می‌دهد و به ساخت پلاکت (نوعی سلول خون) کمک مي‌کند.
چگونه دربارة پژوهش‌های درمان زيست‌شناختي بیش‌تر بدانم؟
پزشکان در حال مطالعة درمان زيست‌شناختي در كارآزمايي‌هاي بالینی و مطالعات پژوهشی هستند و درمانهای جدید سرطان را آزمایش مي‌کنند.
چگونه دربارة سرطان و درمان آن بیش‌تر بدانم؟
مي‌توانید با مراجعه به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان از خدماتي كه ارائه مي‌كند کمک بگیرید.