پیشگیری از سرطان کبد (هپاتوسلولار)

Liver (Hepatocellular) Cancer Prevention

پیشگیری چیست؟

پیشگیری سرطان اقداماتی است که جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام می‌شود. با پیشگیری از سرطان، تعداد موارد جدید افراد مبتلا به سرطان در یک گروه یا جامعه کاهش پیدا می‌کند و این امید وجود دارد که این كار به کاهش تعداد مرگ ناشی از سرطان بينجامد.

جهت جلوگیری از به‌وجود آمدن سرطان جدید، دانشمندان به عوامل خطرزا (عوامل بروز سرطان) و عوامل حفاظتی توجه می‌کنند. به هر عاملی که خطر ابتلای شما به سرطان را افزایش دهد، عامل خطر سرطان مي‌گويند و هر عاملی که احتمال ابتلای شما را به سرطان کاهش دهد عامل حفاظتی به‌شمار مي‌آيد.

می‌توان از بروز بعضی عوامل خطر سرطان پیشگیری کرد ولی نمي‌توان مانع تعدادی از آنها شد. مثلاً سیگار کشیدن و به ارث بردن انواع خاصی از ژن‌ها عوامل خطر برای بعضی سرطان‌ها به‌شمار مي‌آيند. در این میان، می‌توان از مصرف سیگار خودداری کرد ولی نمي‌توان مانع به ارث بردن ژن شد. ورزش مداوم و برنامة غذایی سالم عوامل حفاظتی در مقابل بعضی از انواع سرطان به‌حساب مي‌آيند. جلوگیری از عوامل خطر و افزایش عوامل حفاظتی احتمال ابتلای شما به سرطان را کاهش مي‌دهند. ولی این بدین معنا نیست که شما هرگز به سرطان مبتلا نخواهید شد.

روش‌های متعددی برای پیشگیری از سرطان در دست مطالعه‌اند که از این میان می‌توان به اين موارد اشاره کرد:

• تغییر در شیوة زندگی و عادات غذا خوردن
• خودداری از انجام کارها یا اجتناب از رفتاری که از جمله دلايل به‌وجود آمدن سرطان به‌شمار مي‌آيند.
• مصرف دارو جهت درمان شرایط پیش سرطانی یا جلوگیری از شروع سرطان

اطلاعات عمومی پیرامون سرطان کبد (هپاتوسلولار Hepatocellular)

سرطان کبد نوعی بیماری است که در آن سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت کبد تشکیل می‌شوند.

کبد یکی از بزرگ‌ترین اندام‌هاي بدن است. کبد چهار لَت (لوب) دارد و در سمت راست بالای شکم، پشت دنده‌ها گرفته است. کبد وظایف مهمی برعهده دارد که از جمله آنها می‌توان به اين موارد اشاره کرد:

• تصفية مواد مضر از خون که این مواد از طریق مدفوع و ادرار از بدن خارج مي‌شوند.
• تولید صفرا جهت کمک به گوارش چربی‌های غذا
• ذخیرۀ گلیکوژن (قند)، ماده ای که بدن از آن برای ایجاد انرژی استفاده می‌کند.

تشخيص و درمان زودهنگام سرطان كبد باعث كاهش احتمال مرگ ناشي از اين نوع سرطان مي‌شود. در حال حاضر، هيچ آزمايش غربالگري مؤثر رايجي براي سرطان كبد وجود ندارد. عفونت با انواع خاصی از ویروس‌ها منجر به ابتلا به تورم کبد (هپاتیت) مي‌شود و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش مي‌دهد.براي اطلاعات بيشتر به مقاله غربالگري سرطان كبد ( هپاتوسلولار ) مراجعه كنيد .

هپاتیت (تورم کبد) نوعی بیماری است که منجر به التهاب (تورم) کبد می‌شود. آسیب طولانی‌مدت به بافت کبد احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش مي‌دهد. هپاتیت را به‌طور معمول گروهی از ویروس‌ها به نام ویروس‌های هپاتیت ایجاد مي‌كنند.

هپاتیت A:

هپاتیت اِی به دلیل خوردن غذا یا نوشیدن آب آلوده به ویروس هپاتیت A به‌وجود می‌آید.

هپاتیت B:

هپاتیت بی. در اثر تماس با خون، منی یا مایعات ديگر بدن فرد مبتلا به ویروس هپاتیت بی (HBV) به‌وجود می‌آید. این عفونت بسیار وخيم است و به کبد آسیب وارد مي‌کند و این آسیب گاه منجر به سرطان مي‌شود. بانک‌های خون، همۀ خون‌های اهدایی را از نظر ابتلا به هپاتیت B آزمایش می‌کنند که این امر، به طور قابل ملاحظه‌ای خطر ابتلای فرد به این ویروس، از طریق تزریق خون را کاهش می‌دهد.

هپاتیت C:

هپاتیت سی. در اثر تماس با خون، منی یا مایعات دیگر بدن فرد مبتلا به ویروس هپاتیت سی  (HCV) به‌وجود می‌آید. مشابه با هپاتیت B، هپاتیت C نیز به کبد صدمه وارد مي‌کند و منجر به سرطان مي‌شود. در بیش‌تر افراد مبتلا به هپاتیت C سیروز کبد به‌وجود می‌آید. بانک‌های خون، همۀ خون‌های اهدایی را از نظر ابتلا به هپاتیت C آزمایش می‌کنند که این امر، به‌طور قابل ملاحظه‌ای خطر ابتلای فرد به این ویروس، از طریق تزریق خون را کاهش می‌دهد.

هپاتیت D:

هپاتیت D در افراد مبتلا به هپاتیت B رخ می‌دهد. هپاتیتD را ویروس هپاتیت دی (HDV) ایجاد مي‌كند و از طریق تماس با خون آلوده یا سوزن کثیف یا روابط جنسی بدون محافظ با فرد مبتلا به (HPV) منتقل می‌شود. هپاتیت D به تورم کبد (هپاتیت) مي‌انجامد.

هپاتیت E:

هپاتیت E را ویروس هپاتیتE به‌وجود مي‌آورد. هپاتیتE از طریق تماس دهانی- مقعدی یا نوشیدن آب آلوده منتقل می‌شود. هپاتیت E رایج نیست.

هپاتیت G:

هیچ موردی از ابتلا به سرطان کبد به دلیل ویروس هپاتیت G مشاهده نشده است.

پیشگیری از سرطان کبد (هپاتوسلولار)

پرهیز از عوامل خطر و افزایش عوامل حفاظتی به پیشگیری از سرطان کمک مي‌کند.

پرهیز از عوامل خطر سرطان نظیر سیگار کشیدن، اضافه وزن داشتن و عدم انجام فعالیت ورزشی به پیشگیری از ابتلا به انواع خاصی از سرطان کمک مي‌کند. علاوه براین، افزایش عوامل حفاظتی نظیر ترک سیگار، استفاده از برنامة غذایی سالم و ورزش کردن نیز در پیشگیری از انواع خاصی از سرطان مؤثر است. دربارۀ روش‌های کاهش خطر ابتلا به سرطان با پزشک خود یا ساير متخصصان مراقبت‌های پزشکی صحبت کنید.

اين عوامل خطر، خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش مي‌دهند:

هپاتیت B و هپاتیت C

ابتلا به هپاتیت B یا هپاتیت C مزمن خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد. خطر این نوع سرطان برای افرادی که مبتلا به هر دو نوع هپاتیتB و C هستند بیش‌تر است. همچنین هرچه عفونت هپاتیت در بدن بیش‌تر بماند (مخصوصاً هپاتیت سی.) خطر ابتلا به سرطان کبد افزایش می یابد.

سیروز

خطر ابتلا به سرطان کبد در افراد مبتلا به سیروز افزایش می‌یابد. سیروز نوعی بیماری است که در آن بافت جوشگاه (scar tissue) جایگزین بافت سالم کبد می‌شود. بافت جوشگاه مانع عبور جریان خون از کبد می‌شود و عملکرد عادی کبد را مختل می‌کند. اعتیاد مزمن به مصرف نوشیدنی‌های الکلی و ابتلا به هپاتیت C مزمن دو دلیل عمدۀ به‌وجود آمدن سیروز هستند.

بنابر نتايج مطالعه‌ای که بر بیماران مبتلا به هپاتیت سی. مزمن انجام شد، بیمارانی که برای کم کردن سطح آهن در خون درمان مي‌شوند (نسبت به افرادی که از این درمان استفاده نکردند) کم‌تر در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد هستند. در این مطالعه کم کردن سطح آهن به وسیلۀ تخلیۀ خون و استفاده از رژیم کم آهن انجام شد.

آفلاتوکسین:

خطر ابتلا به سرطان کبد به دلیل مصرف غذاهای آلوده به آفلاتوکسین افزایش مي‌یابد. آفلاتوکسین سم ناشی از قارچی است که روی مواد غذاهایی نظیر حبوبات و آجیل که به درستی نگه‌داری نشده‌اند رشد مي‌کند.

اين عوامل حفاظتی خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش مي‌دهند:

واکسن هپاتیت B

مشخص شده است که پیشگیری از عفونت هپاتیت B (به‌وسیلۀ انجام واکسیناسیون به هپاتیت B ) خطر ابتلا به سرطان کبد در کودکان را کاهش مي‌دهد. اثر استفاده از این واکسن در کاهش خطر برای بزرگسالان، مشخص نشده است.

استفاده از پژوهش‌های بالینی پیشگیرانة سرطان جهت بررسي روش‌هایی در پیشگیری از سرطان.

از پژوهش‌های بالینی پیشگیرانة سرطان جهت بررسي در مورد روش‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان استفاده مي‌كنند. بعضی از این پژوهش‌های پیشگیرانه بر افراد سالمی که به سرطان مبتلا نیستند ولی در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان هستند انجام می‌شوند. تعدادی از این پژوهش‌ها بر افراد مبتلا به سرطان انجام می‌شود که سعی می‌کنند از ابتلا به نوع دیگری از سرطان مشابه با سرطان موجود، پیشگیری كنند یا خطر ابتلا به نوع جدیدی از سرطان را کاهش دهند. ساير پژوهش‌ها بر افراد سالم داوطلبی انجام می‌شود که هیچ نوع عامل خطر سرطانی در آنها مشاهده نشده است.

هدف بعضی از پژوهش‌های بالینی پیشگیرانة سرطان بررسی تأثیر رفتار‌ها و عملکرد افراد در پیشگیری از سرطان است. از جمله مواردی که بررسی مي‌شود می‌توان به مصرف میوه‌ و سبزی، ورزش کردن، ترک سیگار، یا مصرف انواع خاصی از داروها، ویتامین‌ها، مواد معدنی یا مکمل‌های غذایی اشاره کرد.

بررسي روش‌هاي جديد پيشگيري از سرطان كبد در پژوهش‌هاي باليني

پژوهش‌هاي باليني در نقاط مختلفي از دنيا انجام مي‌شوند. اطلاعات مربوط به پژوهش‌هاي باليني در بخش پژوهش هاي باليني در پايگاه مؤسسة ملي سرطان در دسترس است. براي اطلاع از پژوهش‌هاي پيشگيري از سرطان كبد كه در حال حاضر بيماران را پذيرش مي‌كنند،