تهوع و استفراغ
تهوع به معنی ناراحتی یا مشکل در شکم و استفراغ به معنای بالا آوردن محتویات درون معده است.
تهوع حتی ممکن است بدون فکر کردن به غذا ایجاد شود. استفراغ حتی بدون مصرف غذا و بدون وجود تهوع نیز ممکن اتفاق بیافتد. تهوع و استفراغ می‌‌‌تواند ناشی از مصرف غذای نامطبوع، وجود باکتری در غذا، عفونت‌‌‌ها یا ناشی از عوارض شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی سرطان باشد. با این‌حال بسیاری از بیماران که تحت این درمان‌ها قرار دارند، هیچ‌گاه دچار تهوع و استفراغ نمی‌‌‌شوند.
بعضی‌‌‌ها حتی با فکر کردن دربارۀ نوبت بعدی درمان دچار تهوع و استفراغ میشوند. سرطان به خودی خود نیز موجب تهوع و استفراغ می‌‌‌گردد.
استفراغ مکرر می‌‌‌تواند خطرناک باشد. زیرا می‌‌‌تواند منجر به کم‌آبی بدن شود. (به بخش مایعات و کم‌آبی مراجعه کنید.)
این حالت ممکن باعث خفگی یا ورود غذا یا مایعات به ریه‌‌‌ها شود. در رابطه با تهوع و استفراغ و علل ایجاد آن با پزشک خود مشورت کنید.
دنبال چه باشید.
- تغییر در عادت غذایی
- بوی بد دهان
- ترشحات زرد یا سبز بدبو روی بالش یک ملحفه‌‌‌ها
- احساس سنگینی یا ناراحتی معده
- افزایش بزاق یا تعریق قبل از استفراغ
بیمار چه کار می‌‌‌تواند بکند.
برای حالت تهوع:
- غذاهایی مانند نان تست یا بیسکویت بخورید.
- اگر در بین وعده‌‌‌های غذایی دچار تهوع می‌‌‌شوید. تعداد وعده‌‌‌های غذایی را بیش‌تر کنید و حجم آن را کم کنید و یک وعدة کوچک قبل از خواب بخورید.
- نوشیدنی‌‌‌های خنک را به‌آرامی میل نمايید (محلول‌‌‌های صاف شامل آن‌هایی که از ورای آن میتوانید طرف مقابل را ببینید مانند آب سیب، آب پرتقال و غیره) همچنین میتوانید ژله را امتحان کنید.
- غذاهایی را که دوست دارید مصرف کنید. بسیاری از بیماران در حین درمان با مصرف گوشت و ترکیبات آن مشکل دارند. در این‌صورت سایر منابع پروتئینی مانند ماهی، مرغ و غلات را امتحان کنید.
- آبنبات‌هاي با طعم لیمو یا سایر طعم‌‌‌های مورد علاقه‌‌‌تان را مصرف کنید تا مزه دهانتان تغییر کند.
- برای کاهش بود یا مزة غذاها آنها را سرد یا در دمای اطاق مصرف کنید. از مصرف غذاهای چرب، تند یا شیرین خودداری کنید.
- غذاها با کالری بالا که به راحتی مصرف میشوند را امتحان کنید (بستنی، ماست، ترکیبات شیر، شربت). برای افزایش کالری به غذاهایتان شیر، سس و کره اضافه کنید. غذاهای کم‌چرب استفاه نکنید. مگر آنکه مصرف غذای چرب باعث ناراحتی و اختلال معده در شما شود.
- ممکن است مصرف غذاهای جامد برای شما راحت‌‌‌تر باشد (مگر آنکه دچار زخم‌‌‌های دهانی باشید).
- بعد هر وعده غذا حداقل 1 ساعت به‌صورت نشسته استراحت کنید.
- خود را با شنیدن موسیقی، نگاه کردن به یک برنامة جذاب تلویزیونی یا سایر کارها مشغول کنید.
- اگر دچار تهوع هستید آرام باشید و به آرامی نفس عمیق بکشید.
- اگر دچار تهوع هستید با پزشک خود مشورت کنید. زیرا بسیاری از داروها می‌‌‌توانند به مشکل شما کمک کنند. به‌محض بروز علائم تهوع از داروهای ضد تهوع تجویز شده استفاده کنید.
- اگر قبل از شیمی‌درمانی یا ملاقات پزشک دچار تهوع می‌‌‌شوید دربارۀ مصرف داروها، روش‌‌‌های آرام بخش و رفتار درمانی برای کاهش تهوع در این جلسات با پزشک خود مشورت کنید.
برای استفراغ
- اگر در بستر دراز کشیده‌‌‌اید به پهلو بچرخید تا مواد خارج شده از معده وارد ریه‌‌‌هایتان نشود. دربارة مصرف داروها به فرم شیاف سؤال کنید. در صورت بروز تهوع از داروهای تجویز شده استفاده کنید تا استفراغ نکنید.
- نوشیدنی‌‌‌ها را به‌صورت یخ زده و خنک و به‌آرامی مصرف کنید.
- بعد از پایان استفراغ هر 10 دقیقه یک قاشق چای‌خوری نوشیدنی خنک مصرف کنید و به‌تدریج آن را به یک قاشق غذاخوری هر نیم ساعت افزایش دهید و در صورت امکان مقدار آن را به‌تدریج بیش‌تر کنید.
مراقبین چه کارهایی می‌‌‌توانند انجام دهند.
- غذا را در مواقعی که بیمار تهوع ندارد طبخ کنید، هود آشپزخانه را هنگام آشپزی جهت کاهش بوی غذا روشن کنید.
- درب ظرف‌هاي غذا را بپوشانید.
- از قاشق و چنگال پلاستیکی استفاده کنید.
- اگر بیمار دچار استفراغ می‌‌‌شود. وی را در زمان‌هاي خاصی از روز وزن کنید تا اگر دچار کم‌آبی شود متوجه شوید دربارۀ دارو‌هاي ضد استفراغ با پزشک صحبت کنید.
- مراقب بیمار از نظر سرگیجه، ضعف و گیجی باشید.
- به بیمار کمک کنید تا دچار کم آبی و یبوست نشود. هر کدام از اینها می‌‌‌تواند حالت تهوع را بدتر کند.
در صورت بروز موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- در صورتی‌که بعضی از موارد استفراغ وارد ریه شده باشد.
- استفراغ بیش از 3 بار در ساعت برای 3 ساعت یا بیش‌تر
- استفراغ خونی یا استفراغ مواد قهوه‌‌‌ای پررنگ
- عدم توانایی در نوشیدن 4 لیوان نوشیدنی یا نوشیدنی یخ زده یا عدم توانایی در خوردن غذا برای بیش‌تر از 2 روز
- عدم توانایی در مصرف داروهای تجویز شده.
- بروز ضعف، سرگیجه یا منگی
- کاهش وزن بیش از 1 کیلوگرم طی 2-1 روز (که به معنی از دست دادن مقدار زیادی آب است.)
- کاهش ادرار و ادرار زرد پر رنگ
|