درمان تومورهای مغزی و نخاعي کودکان در یک نگاه

اطلاعات عمومی درباره تومورهای مغزی و نخاعی در کودکان

نکات کلیدی در این قسمت

• تومور مغزی و نخاعي در کودکان، بیماری‌ایست که در آن سلول‌های غیرعادی در بافت‌های مغز و یا نخاع تشکیل می‌شوند.
• مغز بسیاری از اعمال مهم بدن را کنترل می‌‌کند.
• نخاع، مغز را به اعصاب بيش‌تر قسمت‌هاي بدن متصل می‌کند.
• تومورهای مغزی و نخاعي سرطانی رایج در دوران کودکی هستند.
• انواع مختلفی از تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی وجود دارد:
• آستروسیتوم‌ها.
• تومور آتیپیک تراتوئید/رابدوئید.
• گلیوم ساقه مغز.
• تومور رویانی سیستم اعصاب مرکزی.
• تومور رژم سل سیستم اعصاب مرکزی.
• کرانیوفارنژیوم.
• آپاندیموم.
• مدولوپلاستوم.
• تومورهای نخاع.
• تومور نورواکتودرمال فوق چادرینه‌ای اولیه.
• گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی.

علت بسیاری از تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی ناشناخته است.

علائم تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی در همه کودکان یکسان نيست.

تست‌هایی که جهت معاینه مغز و نخاع استفاده می‌شوند برای تشخیص تومورهای مغزی و نخاعي نیز استفاده می‌شوند.

بيش‌تر تومورهای مغزی در کودکان تشخیص داده شده و طی جراحی برداشته می‌شوند.

برخی تومورهای مغزی و نخاعي توسط آزمایش‌هاي عکس‌برداری تشخیص داده می‌شوند.

عوامل خاصی بر احتمال بهبودی تأثیر می‌گذارند.

تومورهای مغزی و نخاعي بیماری‌ایست که در آن سلول‌های غیرعادی در بافت‌های مغز و یا نخاع تشکیل می‌شوند.

تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی انواع بسیاری دارد. تومور‌ها در اثر رشد غیرعادی سلول‌ها به‌وجود آمده و ممکن است در مناطق مختلفی از مغز و یا نخاع شروع به رشد كنند. تومورها ممکن است خوش‌خیم (غیرسرطانی) و یا بدخیم (سرطانی) باشند.

مغز و نخاع با هم سیستم اعصاب مرکزی (CNS) را تشکیل می‌دهند.

مغز بسیاری از اعمال مهم بدن را کنترل می‌كند.

مغز داراي سه قسمت اصلی است:

• مخ که بزرگ‌ترین قسمت مغز است، در بالای سر قرار دارد. مخ، فکر کردن، یادگیری، حل مسئله، احساسات، گفتار، خواندن، نوشتن، و حرکات ارادی را کنترل می‌كند.
• مخچه، که در قسمت پایین‌تر پشت مغز (نزدیک وسط پشت سر) قرار دارد، حرکت، تعادل و حالات بدن (طرز ایستادن و قرارگرفتن) را کنترل می‌كند.
• ساقه مغز، مغز را به نخاع متصل می‌كند. این قسمت پایین‌ترین قسمت مغز است (دقیقاً بالاتر از پشت‌گردن). ساقه مغز، تنفس، ضربان قلب، و اعصاب و عضله‌هایی را که در دیدن، شنیدن، راه‌رفتن، حرف زدن و خوردن به‌کار می‌روند کنترل می‌كند.

نخاع، مغز را به اعصاب بيش‌تر قسمت‌هاي بدن وصل می‌كند.

نخاع ستونی از بافت عصبی است که از ساقة مغز به قسمت مرکزی پشت کشیده می‌شود. نخاع توسط سه لایه نازک از غشا پوشانده می‌شود. این غشاها توسط استخوان‌های مهره (ستون فقرات) احاطه شده‌اند. عصب‌های نخاع پیام‌ها را بین مغز و دیگر نقاط بدن مبادله می‌كند، از قبیل علامتی از طرف مغز جهت حرکت دادن عضلات و یا از طرف پوست به مغز دربارۀ حس لامسه.

تومورهای مغزی و نخاعي سرطان شایع در دوران کودکی هستند.

گرچه سرطان به‌ندرت در کودکان اتفاق می‌افتد، ولي تومورهای مغزی و نخاعي بعد از لوسمی و لنفوم سومین نوع رایج از سرطان دوران کودکی هستند. تومورهای مغزی می‌توانند در کودکان و نیز در بزرگسالان اتفاق بیفتند. معمولاً درمان کودکان با درمان بزرگسالان متفاوت است. (جهت آگاهي بيش‌تر به مقاله درمان دربارۀ تومورهای مغزی بزرگسالان مراجعه شود)

این مقاله به توصیف درمان تومورهای اولیه مغز و نخاع می‌پردازد (تومورهایی که در مغز و نخاع شروع می‌شوند). درمان تومورهای متاستاتیک مغز و نخاع که به تومورهایی اطلاق می‌شود که در دیگر قسمت‌هاي بدن شروع شده و به مغز و یا نخاع سرایت می‌کنند، در این خلاصه مورد بررسی قرار نگرفته‌اند.

تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی انواع مختلفی دارد.

تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی براساس نوع سلولی که در آن به‌وجود آمده‌اند و یا اینکه تومور در ابتدا در کجا در سيستم اعصاب مركزي CNS تشکیل شده است نام‌گذاری می‌شوند.

آستروسیتوم‌ها

آستروسیتوم‌های دوران کودکی تومورهایی هستند که در سلول‌هایی به نام آستروسیت به‌وجود می‌آیند. آنها می‌توانند تومورهای درجه بالا و یا درجه پایین باشند. درجه تومور توصیف می‌کند که سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به نظر می‌رسند و اینکه تومور چقدر سریع احتمال رشد و انتشار دارد. آستروسیتوم‌های درجه بالا تومورهایی هستند که بسیار سریع رشد کرده و بدخیم هستند. آستروستیوم درجه پایین تومورهایی هستند که به کندی رشد مي‌كنند و احتمال کمتری دارد که بدخیم باشند. (جهت آگاهي بيش‌تر به خلاصه‌های در درمان آستروسیتوم مخچه‌‌ای در دوران کودکی، درمان گلیوم بدخیم آستروسیتوم مخ در دوران کودکی و درمان گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید

تومورهای آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید تومورهایی هستند که بسیار سریع رشد کرده و اغلب در مخچه به‌وجود می‌آیند. آنها ممکن است در دیگر نقاط مغز و نیز در نخاع رشد كنند. (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله در درمان تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

گلیوم ساقه مغز

گلیوم‌های ساقه مغز در دوران کودکی در ساقه مغز تشکیل می‌شوند. (قسمتی از مغز که مغز را به نخاع وصل كند). (براي آگاهي بيش‌تر به خلاصه درباره درمان گلیوم ساقه مغز در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

تومور رویانی سیستم اعصاب مرکزی

تومورهای رویانی سلسله اعصاب مركزي CNS در دوران کودکی در سلول‌های مغز و نخاع و در هنگامي‌كه جنین شروع به رشد می‌كند به‌وجود می‌آیند. این تومورها شامل موارد زیر هستند:

• تومورهای آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید CNS (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)
• اپاندیمو بلاستوما
• مدولوبلاستوما
• مدولواپتیلیوما
• تومورهای پینئال پارانشیمي
• پینئوبلاستوما
• تومورهای نورواکتو درمال فوق چادرینه‌ای اولیه (Spnet)

(براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان تومورهای جنینی در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

تومور ژرم سل سیستم اعصاب مرکزی

تومورهای ژرم سل سیستم اعصاب مرکزی در سلول‌های ژرم که سلول‌هایی هستند که در اسپرم و یا تخمک رشد می‌کنند، به‌وجود می‌آیند. انواع مختلفی از تومورهای ژرم سل در دوران کودکی وجود دارد. این موارد شامل ژرمینوم‌ها، کارسینوم جنینی کیسه زرده، کوریوکارسینوم، و تراتوم است. یک تومور ژرم سل ترکیبی دارای دو نوع تومور ژرم سل در خود است. تومورهای ژرم سل می‌توانند خوش‌خیم و یا بدخیم باشند.

تومورهای مغزی ژرم سل معمولاً در مرکز مغز نزدیک به غده پینئال تشکیل می‌شوند. غده پینئال یک عضو بسیار کوچکی در مغز است که ملاتونین تولید می‌كند. ملاتونین ماده‌ای است که چرخۀ خواب و راه رفتن را کنترل كند. تومورهای ژرم سل می‌توانند به دیگر قسمت‌هاي مغز و نخاع سرایت كنند.

کرانیوفارنژیوم

• کرانیوفارنژیوم در دوران کودکی تومورهایی هستند که معمولاً در بالای غده هیپوفیز تشکیل می‌شوند. غده هیپوفیز در مرکز مغز و در ناحیه پشت بینی قرار دارد. اندازه آن در حدود یک نخود بوده و بسیاری از اعمال مهم بدن از جمله رشد را کنترل می‌كند. کرانیوفارنژیوم به‌ندرت گسترش مي‌يابد، اما قسمت‌هاي مهمی از مغز از قبیل غده هیپوفیز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان کرانیوفارنژیوم در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

اپاندیموم

اپادیموم در دوران کودکی تومورهایی با رشد کند هستند که در سلول‌هایی تشکیل می‌شوند که فضاهای پرشده از مایع در مغز و نخاع را می‌پوشانند. (براي آگاهي بيش‌تر به خلاصه درباره درمان اپادیموم در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

مدولوبلاستوم

مدولوبلاستوم در دوران کودکی در مخچه تشکیل می‌شوند. (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان تومورهای جنینی در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

تومورهای نخاع

تومورهایی با انواع سلولی مختلف ممکن است که در نخاع به‌وجود آیند. تومورهای نخاع درجه پایین معمولاً گسترش نمی‌یابند. تومورهای نخاع درجه بالا ممکن است به دیگر نقاط در مغز و یا نخاع نفوذ كنند.

تومور نورواکتودرمال فوق چادرینه‌ای اولیه

• تومورهای نورواکتودرمال فوق چادرینه‌ای اولیه در دوران کودکی (Spnet) در سلول‌های نابالغ مخ تشکیل می‌شوند. (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان تومورهای جنینی در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)
  گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی
• گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی در دوران کودکی در مسیر بینایی و نیز هیپوتالاموسی مغز تشکیل می‌شود. مسیر بینایی شامل عصب باصره، كياسماي اوپتيك، و دستگاه بینایی است. مسیر بینایی پیام‌ها را از چشم به مغز و از مغز به چشم ارسال می‌كند. هیپوتالاموس ناحیه‌ای از مغز است که حرارت بدن، گرسنگی و تشنگی را کنترل می‌كند. (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

علت بسیاری از تومورهای مغزی و نخاع دوران کودکی ناشناخته است.

علائم تومورهای مغزی و نخاعي دوران کودکی در همه کودکان یکسان نيست.

سردردها و دیگر علائم ممکن است توسط تومورهای مغزی و نخاعي به‌وجود آیند. دیگر شرایط نیز ممکن است همین علائم را به‌وجود آورند. اگر هر يك از علائم زیر اتفاق بیفتد فرد بایستی به یک پزشک اطلاع دهد.

تومورهای مغزی

• سردردهای صبحگاهی و سردردهایی که بعد از استفراغ برطرف می‌شوند.
• حالت تهوع مکرر و استفراغ.
• مشکلات بینایی، شنوایی و گفتاری.
• از دست دادن تعادل و اشکال در راه‌رفتن.
• خواب آلودگی غیرمعمول و یا تغییر در سطح فعالیت.
• تغییرات غیرمعمول در شخصیت و یا رفتار.
• تشنج.
• افزایش در اندازه سر(در نوزادان).

تومورهای نخاعي

• درد در ناحیه پشت و یا دردی که از پشت به سمت بازوها و یا پاها گسترش می‌یابد.
• تغییر در عادات اجابت مزاج و یا اشکال در ادرارکردن.
• ضعف در پاها.
• اشکال در راه رفتن.

علاوه بر این علائم در تومورهای مغزی و نخاعي، برخی کودکان قادر نیستند که به رشد خاص و نقاط عطف رشد از قبیل نشستن، راه‌ رفتن و صحبت کردن در قالب جمله برسند.

تست‌هایی که جهت معاینه مغز و نخاع استفاده می‌شوند برای تشخیص تومورهای مغز و نخاع نیز مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

تست‌ها و فرآیندهای زیر ممکن است مورد استفاده قرار گیرند:

• معاینه فیزیکی و سابقه خانوادگي: به معاینه‌ بدن فرد جهت بررسی علائم عمومی سلامت او از قبیل علائم بیماری، شامل تورم و یا هر چیز غیرمعمول دیگر اطلاق می‌شود. پیشینه سلامت بیمار و بيماري‌هاي قبلی او و درمان آنها نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• معاینه عصبی: به یک سری سؤال‌ها و آزمایش‌ها براي بررسی مغز، نخاع و عملکرد اعصاب گفته می‌شود. این معاینه وضعیت ذهنی فرد، هماهنگی و توانایی در راه رفتن به‌طور طبیعی، و اینکه عضلات، حس‌ها و عکس‌العمل‌ها چگونه عمل می‌كنند را مورد بررسی قرار مي‌دهد. به این معاینه ممکن است اسامی Neuro Exam و یا Neurologic Exam نیز اطلاق شود.
• آزمون نشانگر تومور سرم خون: فرآیندی است که در آن نمونه‌ای از خون بررسی می‌شود تا به اندازه‌گیری مقدار مواد خاصی که توسط اعضا، بافت‌ها و یا سلول‌های تومور در بدن آزاد می‌شوند بپردازند.

هنگامي‌كه مواد خاصی در میزان زیاد در خون یافت شود می‌تواند مربوط به انواع خاصی از سرطان باشند. این علائم نشانگر تومور نامیده می‌شوند.

• ام‌آر‌آی(MRI)-تصویربرداری تشديد مغناطیسی- همراه با گادولینیم: فرآیندی است که طی آن از یک آهنربا، امواج رادیویی، و یک کامپیوتر جهت عکس‌برداری دقیق از مغز و نخاع استفاده می‌شود. ماده‌ای به نام گادولینیم به داخل ورید تزریق می‌شود. گادولینیم در اطراف سلول‌های سرطانی جمع شده و باعث می‌شود که آنها در عکس واضح‌تر شوند. این فرآیند همچنین NMRI نامیده می‌شود.
• سی‌تی‌اسکن(Cat Scan): فرآیندی است که طی آن عکس‌های دقیقی از داخل بدن و از زوایای مختلف گرفته می‌شود. تصاویر توسط کامپیوتري که به یک دستگاه اشعه ایکس متصل است گرفته می‌شود. ممکن است نوعي مادة رنگي نیز به داخل ورید تزریق شده و یا به بيمار خورانده شود تا کمک کند که اعضا و بافت‌ها واضح‌تر نشان داده شوند. این فرآیند همچنینComputed Tomography, Computerized Tomography , Computerized Axial Tomography نامیده می‌شود.
• آنژیوگرام: فرآیندی است که طی آن رگ‌های خونی و جریان خون در مغز مورد بررسی قرار می‌گیرد. مادة رنگي حاجب به داخل رگ خونی تزریق می‌شود. همان‌طور که رنگ حاجب در درون رگ‌ خونی حرکت می‌كند عكس‌هايي با اشعه ایکس جهت بررسی وجود هرگونه مانع و انسداد گرفته می‌شود.
• PET اسکن: فرآیندی است که جهت پیدا کردن سلول‌های تومور بدخیم استفاده می‌شود. میزان کمی گلوکز رادیواکتیو به داخل ورید تزريق می‌شود. اسکنر PET در اطراف بدن چرخیده و عکس‌هایی از قسمت‌هاي که در آن گلوکز استفاده شده است مي‌گیرد. سلول‌های تومور بدخیم در عکس‌ها واضح‌تر نشان داده می‌شود، زیرا که آنها فعال‌تر بوده و میزان گلوکز بيش‌تری را در مقایسه با یک سلول طبیعی به خود جذب می‌کنند.

بسیاری از تومورهای مغزی در دوران کودکی تشخیص داده شده و با جراحی برداشته می‌شوند.

اگر پزشکان فکر کنند که تومور مغزی در فرد وجود دارد، یک نمونه‌برداری جهت برداشتن نمونه‌ای از بافت صورت می‌گیرد. برای تومورهای مغزی، نمونه‌برداری از طریق برداشتن قسمتی از جمجمه و استفاده از سوزنی جهت برداشتن نمونه‌ای از بافت صورت می‌گیرد. آسیب‌شناس براي پیدا کردن سلول‌های سرطانی به بررسی بافت مورد نظر در زیر میکروسکوپ می‌پردازد. اگر سلول‌های سرطانی یافت شوند، پزشک ممکن است تا آنجا که امکان دارد تومور را به‌صورت بی‌خطر در طی همان جراحی خارج سازد. آسیب‌شناس سلول‌های سرطانی را جهت پی‌بردن به نوع و درجه تومور مغزی هم مورد بررسی قرار می‌دهد. درجه تومور بستگی به این دارد که سلول‌های سرطانی تا چه حد در زیر میکروسکوپ غیرطبیعی به نظر رسیده و تومور تا چه حد سرعت رشد و گسترش دارد.

ممکن است آزمایش‌هاي زیر بر روی نمونه برداشته شده صورت گیرد:

• مطالعه IHC (ایمونوهیستوشیمیایی): یک نوع آزمون آزمایشگاهی است که طی آن ماده‌ای از قبیل یک آنتی‌بادی، رنگ، و یا رادیوایزوتوب به نمونه بافت سرطانی اضافه می‌شود تا آنتی‌ژن‌های خاصی مورد آزمایش قرار گیرد. این نوع مطالعه جهت یافتن تفاوت بین انواع مختلف سرطان استفاده می‌شود.
• ميكروسكوپ نوري و میکروسکوپ الکترون: آزمونی آزمایشگاهی است که طی آن سلول‌های داخل نمونه بافت زیر یک میکروسکوپ معمولی بسیار قوی بررسی می‌شود تا تغییرات خاصی در درون سلول‌ها مورد مطالعه قرار گیرد.
• تحلیل ژنتیک سلولی: آزمونی آزمایشگاهی است که طی آن سلول‌های داخل نمونه بافت در زیر یک میکروسکوپ بررسی مي‌شود تا تغییرات خاص در کروموزوم‌ها مورد مطالعه قرار گیرد.

برخی تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی توسط آزمایش‌هاي عکس‌برداری تشخیص داده می‌شوند.

برخی اوقات به‌دليل محلی که تومور در مغز و یا نخاع تشکیل شده، نمونه برداری و یا جراحی نمی‌تواند بدون خطر باشد. این تومورها براساس نتایج به‌دست آمده از آزمایش‌هاي عکس‌برداری و دیگر فرآیندها تشخیص داده می‌شوند.

عوامل خاصی بر بهبودی تأثیر می‌گذارند.

بهبودی بستگی به موارد زیر دارد:

• اینکه آیا هیچ‌گونه سلول‌های سرطانی بعد از عمل جراحی باقی مانده‌است.
• نوع تومور.
• محل تومور.
• سن کودک.
• اینکه آیا تومور تازه تشخیص داده شده است و یا عود كرده است (برگشته است).

مراحل تومورهای مغزی و نخاع در کودکان

نکات کلیدی در این قسمت

• در تومورهای مغزی و نخاعي دوران کودکی، گزینه‌های درمان بستگی به عوامل متعددی دارد.
• اطلاعات به‌دست آمده از آزمایش‌ها و فرآیندهای انجام شده جهت پیدا کردن تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی جهت تعیین گروه خطر تومور استفاده می‌شوند.
• سرطان از سه طریق در بدن گسترش می‌یابد.

در تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی، گزینه‌های درمان بستگی به عوامل متعددی دارد.

مرحله‌بندی، فرآیندی است که جهت پی‌بردن به اینکه سرطان تا چه حد منتشر شده و آیا به داخل مغز، نخاع، و یا دیگر قسمت‌هاي بدن رسوخ كرده است يا نه؟

جهت برنامه‌ریزی درمان سرطان، پی‌بردن به مرحله سرطان بسیار مهم است.

در تومورهای مغزی و نخاعي درکودکی، هیچ نوع سیستم مرحله‌بندی استانداردی وجود ندارد. در عوض، برنامه‌ریزی درمان سرطان بستگی به عوامل متعددی دارد:

• نوع تومور و مکانی که تومور در آن تشکیل شده است.
• اینکه آیا تومور به تازگی تشخیص داده شده است و یا اینکه عود كرده است. یک تومور مغزي و یا نخاعي که به تازگي تشخیص داده شده است توموری است که هرگز درمان نشده باشد. تومور مغز و یا نخاع در دوران کودکی که عود كرده است توموری است که بعد از درمان مجدداً برگشته است. تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی ممکن است در همان مکان اول و یا در نقطه دیگری از مغز و یا نخاع عود کنند. گاهي تومور در محل دیگری از بدن برگشت مي‌كند. تومور ممکن است چندین سال بعد از درمان عود كند. آزمایش‌ها و مراحلی از قبیل نمونه‌برداری، که در تشخیص و مرحله‌بندی تومور استفاده مي‌شوند، ممکن است جهت تشخیص توموری که عود كرده است نیز به‌كار روند.
• درجه تومور: درجه تومور بستگی به این دارد که سلول‌های سرطانی تا چه حد سریع رشد کرده و گسترش می‌یابد. دانستن درجه تومور و اینکه آیا هیچ سلول سرطانی بعد از جراحی باقی مانده است جهت برنامه‌ریزی درمان مهم است. درجه تومور در همه موارد برنامه‌ریزی درمان تومورهای مغزي و نخاعي به‌كار برده نمی‌شود.
• گروه خطر تومور: گروه‌های خطر عبارتند از خطر میانه، خطر کم، متوسط، و خطر بالا. گروه‌های خطر براساس مقدارتومور باقی‌مانده بعد از جراحی، انتشار سلول‌های سرطانی در درون مغز و نخاع و یا دیگر قسمت‌هاي بدن یا محل تشکیل تومور و سن کودک تعیین می‌شوند. گروه خطر جهت برنامه‌ریزی درمان تمامی انواع تومورهای مغزي و نخاعي به‌كار برده نمی‌شود.

اطلاعات به‌دست آمده از آزمایش‌ها و فرآیندهای انجام شده جهت پیدا کردن تومورهای مغزی و نخاعي در دروان کودکی به‌منظور تشخیص نوع گروه خطر تومور استفاده می‌شود.

بعد از اینکه تومور در طی جراحی برداشته شد، برخی آزمایش‌ها براي پیدا کردن تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی تکرار می‌شود تا گروه خطر تومور تعیین شود. (به بخش اطلاعات عمومی مراجعه كنيد) این امر به این دلیل انجام می‌شود تا پی ببرند که چه مقدار از تومور بعد از جراحی باقی مانده‌است. دیگر آزمایش‌ها و فرآیندها نیز ممکن است جهت پی بردن به اینکه آیا سرطان گسترش یافته است انجام شود.

• پونکسیون کمری: فرآیندی است که جهت جمع‌آوری مایع مغزی نخاعی از درون ستون فقرات انجام می‌شود. این امر از طریق قراردادن یک سوزن در درون ستون فقرات انجام می‌پذیرد. پونکسیون کمری معمولاً جهت درجه‌بندی تومور نخاع در دوران کودکی انجام می‌شود. این فرآیند همچنین LP و یا کشیدن مایع نخاعی نامیده می‌شود.

پونکسیون کمری: بیمار به‌صورت منحنی بر روی یک میز دراز می‌کشد سپس بخش کوچکی از انتهای کمر وی بی‌حس می‌شود و سوزن نخاعی (یک سوزن باریک بلند) به درون قسمت انتهای ستون فقرات جهت برداشتن مایع مغزی نخاعی (CSF با رنگ آبی نشان داده شده است) وارد می‌شود. سپس مایع براي انجام آزمایش به آزمایشگاه فرستاده مي‌شود.

• اسکن استخوان: فرآیندی است جهت بررسی اینکه آیا در استخوان، سلول‌هایی مانند سلول‌های سرطانی وجود دارند که به سرعت تقسیم می‌شوند. مقدار کمی ماده رادیواکتیو به درون ورید تزریق مي‌شود. این ماده از طریق جریان خون در تمام نقاط بدن حرکت می‌كند. ماده رادیواکتیو در استخوان‌ها جمع شده و توسط اسکنر ردیابی می‌شود.
• رادیوگرافی قفسه سینه: به رادیوگرافی با اشعه ایکس از اعضا و استخوان‌های درون قفسه سینه اطلاق می‌شود. اشعه ایکس یک نوع پرتو انرژی است که می‌تواند به داخل بدن رفته و بر روی فیلم ظاهر شود و تصویری از درون بدن به‌وجود می‌آورد.
• آسپیراسیون مغز استخوان و نمونه‌برداری: به برداشتن مغز استخوان، خون و مقدار کمی استخوان اطلاق می‌شود که از طریق وارد کردن یک سوزن توخالی به درون استخوان لگن و یا استخوان سینه انجام می‌شود. سپس آسیب‌شناس به بررسی مغز استخوان، خون و استخوان در زیر میکروسکوپ به دنبال علائم سرطان می‌پردازد.

اسپیراسیون مغز استخوان و نمونه‌برداری، بعد از اینکه بخش کوچکی از پوست بی‌حس می‌گردد، یک سوزن جمشیدی (سوزن بلند و توخالی) وارد استخوان لگن بیمار می‌شود. نمونه‌هایی از خون، استخوان و مغز استخوان جهت بررسی زیر میکروسکوپ برداشته می‌شوند.

سرطان از سه طریق در بدن گسترش می‌یابد.

سه طریق که سرطان دربدن گسترش می‌یابند عبارتند از:

• از طریق بافت. سرطان به بافت‌های طبیعی اطراف هجوم می‌برد.
• از طریق سیستم لنفاوی. سرطان به سیستم لنفاوی هجوم برده و از طریق رگ‌های لنفاوی به دیگر نقاط بدن رسوخ مي‌كند.
• از طریق خون. سرطان به وریدها و مویرگ‌ها هجوم برده و از طریق خون در دیگر نقاط بدن منتشر مي‌شود.

وقتي كه سلول‌های سرطانی از تومور اولیه جدا شده و از طریق غدد و یا خون به دیگر نقاط بدن نفوذ مي‌كنند، ممکن است تومور ثانویه‌اي تشکیل شود. این فرآیند متاستاز نامیده می‌شود. تومور ثانویه (متاستاتیک) از همان نوع تومور اولیه است. برای مثال، اگر سرطان پستان به استخوان‌ها گسترش یابد، سلول‌های سرطانی دراستخوان‌ها در واقع سلول‌های سرطان پستان هستند. این بیماری سرطان متاستاتیک پستان است و نه سرطان استخوان.

تومورهای عودکنندۀ مغز و نخاع در دوران کودکی

یک تومور مغزی و نخاعي عودکننده در دوران کودکی توموری است که بعد از درمان برگشت می‌كند. تومورهای مغزی و نخاعي در دوران کودکی ممکن است در همان مکان اولیه و یا مکان دیگری در بدن عود كنند. گاهي آنها به قسمت دیگری از بدن رسوخ مي‌كنند.

تومور ممکن است چندین سال بعد از درمان اولیه برگشت كند، و لازم شود. آزمایش‌هاي تشخیصی و مرحله‌بندی و فرآیندهایی شامل نمونه‌برداری، مجدداً جهت تأييد برگشت تومور انجام شود.

گزینه‌های درمان در یک نگاه

نکات کلیدی دراین قسمت

• انواع مختلفی از درمان برای تومورهای مغزي و نخاعي در دوران کودکی وجود دارد.
• کودکان مبتلا به تومور مغز و نخاع برنامه درمانی‌ای دارند که توسط گروهي از مراقبین پزشكي فراهم می‌شود که در زمینه درمان تومورهای مغز و نخاع در کودکان تخصص دارند.
• تومورهای مغزي و نخاعي در دوران کودکی ممکن است باعث علائمی شوند که قبل از تشخیص بروز كرده و برای ماه‌ها و یا سال‌ها ادامه یابد.
• برخی درمان‌های سرطان باعث به‌وجود آمدن عوارض جانبی‌ای می‌شوند که برای ماه‌ها و سال‌ها بعد از پايان درمان ادامه می‌یابد.

سه نوع درمان متعارف (استاندارد) عبارتند از:

• جراحی.
• پرتودرمانی.
• شیمی‌درمانی.

شیوه‌های جدید درمان در پژوهش‌های بالینی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

• شیمي‌درمانی با ميزان بالا همراه با پیوند سلول‌هاي بنیادی.

بیماران ممکن است بخواهند که درباره شرکت در پژوهش‌های بالینی فکر كنند.

بیماران می‌توانند قبل، در طی و یا بعد از شروع درمان سرطان خود در پژوهش‌های بالینی شرکت جويند.

آزمایش‌هاي پیگیری ممکن است مورد نیاز باشد.

برای تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی انواع مختلفی از درمان وجود دارد.

درمان‌های مختلفی برای کودکان مبتلا به تومورهای مغز و نخاع وجود دارد. برخی درمان‌ها، درمان‌هاي متعارف (استاندارد) بوده (در حال حاضر استفاده می‌شوند) و برخی در حال آزمایش در پژوهش‌های بالینی هستند. پژوهش بالینی به مطالعه تحقیقاتی گفته می‌شود که جهت کمک به بهبود درمان‌های فعلی و یا دستیابی به اطلاعات درباره درمان‌های جدید در بیماران مبتلا به سرطان انجام می‌شود. زماني‌كه پژوهش‌های بالینی نشان می‌دهند که یک درمان جدید بهتر از درمان متعارف (استاندارد) است، درمان جدید جاي درمان استاندارد را مي‌گيرد.

کودکان مبتلا به تومور مغز و نخاع برنامه درمانی‌ای دارند که توسط گروهي از مراقبین پزشكي فراهم می‌شود که در زمینه درمان تومورهای مغز و نخاع در کودکان تخصص دارند.

درمان ممکن است توسط یک سرطان‌شناس کودکان نظارت شود. سرطان‌شناس کودکان پزشکی است که در درمان کودکان مبتلا به سرطان تخصص دارد. سرطان‌شناس کودکان همراه با دیگر اعضاي گروه مراقبت پزشكي که در درمان کودکان مبتلا به تومورهای مغزی و نیز در زمینه‌ داروهای خاص تخصص دارند همکاری می‌كند.

این موارد تخصص ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• جراح مغز واعصاب.
• متخصص مغز و اعصاب.
• سرطان‌شناس مغز و اعصاب.
• آسیب‌شناس دستگاه عصبی.
• متخصص رادیولوژی مغزواعصاب.
• سرطان‌شناس پرتودرمانی.
• متخصص غدد.
• روانشناس.
• چشم‌پزشک.
• متخصص فيزيوتراپي توانبخشي.
• مددکار اجتماعی.
• پرستار متخصص.

تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی ممکن است باعث علائمی شوند که قبل از تشخیص بروز كند و برای ماه‌ها و یا سال‌ها ادامه یابد.

تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی ممکن است باعث علائمی شوند که برای ماه‌ها و یا سال‌ها ادامه یابد. عوارضی که در اثر تومور به‌وجود می‌آیند ممکن است قبل از تشخیص شروع شوند. علائمی که در اثر درمان به‌وجود می‌آیند ممکن است در طی درمان و یا بلافاصله بعداز درمان شروع شوند.

برخی درمان‌های سرطان باعث نوعي عوارض جانبی می‌شوند که برای ماه‌ها و سال‌ها بعد از پايان درمان ادامه می‌یابد.

به این عوارض، اثرات دیررس می‌گویند. اثرات دیررس درمان سرطان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات جسمانی.
• تغییر در حالات، فکر‌کردن، یادگیری و یا حافظه.
• سرطان ثانویه (انواع جدید سرطان).

برخی اثرات دیررس ممکن است درمان شده و یا کنترل شوند. صحبت با پزشک کودک خود دربارۀ اثرات درمان سرطان بر فرزندتان حائز اهمیت است. (براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره اثرات دیررس درمان سرطان در زمان کودکی مراجعه كنيد.)

سه نوع درمان متعارف (استاندارد) که مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

جراحی:

همان‌طور که در بخش اطلاعات عمومی این مقاله توضیح داده شده است از جراحی ممکن است برای تشخیص و درمان تومورهای مغز و نخاع در دوران کودکی استفاده شود.

پرتو درمانی:

پرتودرمانی یک نوع درمان سرطان است که در آن از اشعه ایکس با انرژی بالا و نیز دیگر پرتو‌ها جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی و یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌شود. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. پرتودرمانی خارجی (بيروني) که در آن از دستگاهی خارج ازبدن جهت ارسال پرتو به سمت سرطان استفاده می‌شود. پرتودرمان داخلی (دروني) که در آن از مواد رادیواکتیو که در یک سوزن، دانه، سیم، و یا کاتتر قرار گرفته است استفاده شده و مستقیماً در داخل تومور و یا نزدیک آن قرار داده می‌شود.

پرتودرمانی در مغز می‌تواند بر رشد و پیشرفت کودکان خردسال تأثیر سوء بگذارد. به این دلیل، پژوهش‌های بالینی در حال مطالعه شیوه‌هایی جهت استفاده از شیمی‌درماني هستند تا نیاز به پرتودرمانی را به تأخیر انداخته، کاهش داده و یا كلاً متوقف كنند. علاوه بر این، شیوه‌های خاصي از پرتودرمانی که میزان آسیب‌رسانی به بافت سالم مغز در آن کاهش یافته در حال استفاده است. جراحی پرتویی استريوتاکسیک نوعی از پرتودرمانی است که در آن از یک کلاه سخت بر روی جمجمه استفاده می‌شود تا بتوان پرتو با ميزان بالا را مستقیماً به سمت تومورها هدایت کرد، و این باعث آسیب رساندن کمتری به بافت‌های سالم اطراف می‌شود. به این نوع درمان، پرتو جراحی و نیز پرتو جراحی استريوتاكسيك Stereotaxic نیز گفته می‌شود. این فرآیند شامل جراحی نيست. شیوه‌ای که پرتودرمانی انجام می‌شود بستگی به نوع و مرحله سرطان تحت درمان دارد.

شیمي‌درمانی:

شیمي‌درمانی نوعی از درمان سرطان است که در آن از داروها استفاده می‌شود که با از بین ‌بردن سلول و يا با جلوگيري از تقسیم آنها، مانع رشد سلول‌های سرطانی شود. زماني‌كه شیمی‌درمانی از طریق دهان به‌صورت خوراكي و یا از طریق تزریق به داخل ورید و یا ماهیچه صورت می‌گیرد، دارو وارد جریان خون شده و می‌تواند در تمامی نقاط بدن به سلول‌های سرطانی برسد (شیمی‌درمانی سیستمیک). زماني‌كه شیمی‌درمانی مستقیماً در داخل ستون فقرات، یک عضو و یا یک حفره بدن از قبیل شکم قرار داده می‌شود، داروها ممکن است بيش‌تر بر سلول‌های واقع در آن نواحی تأثیر بگذارند (شیمی‌درمانی ناحیه‌ای). شیوه شیمی‌درمانی بستگی به نوع و مرحله سرطان تحت درمان دارد.

داروهای ضدسرطانی که جهت درمان تومورهای مغز و نخاع از طریق دهان و یا ورید به بيمار داده می‌شوند نمی‌توانند از سد خونی مغزی عبور کرده و وارد مایعی که مغز و نخاع را احاطه كرده است بشوند. بدين جهت، یک داروی ضدسرطان به داخل فضای پر از مایع مغز تزریق مي‌شود تا سلول‌های سرطانی موجود در آنجا را از بین ببرد. به این عمل شیمی‌درمانی اينتراتكال گفته می‌شود.

شیوه‌های جدید درمان در پژوهش‌های بالینی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

این خلاصه به توضیح درمان‌هایی می‌پردازد که در پژوهش‌های بالینی در حال مطالعه هستند. این بخش ممکن است شامل تمامی درمان‌های جدید در حال مطالعه نباشد.

شیمي‌درمانی با ميزان بالا همراه با پیوند سلول‌هاي بنیادی:

شیمي‌درمانی با ميزان بالا همراه با پیوند سلول‌هاي بنیادی، شیوه‌ای است که از طریق آن ميزان‌های بالایی از داروهاي شیمی‌درمانی براي نابود كردن سلول‌هاي سرطاني به‌كار مي‌رود و چون اين نوع شيمي‌درماني بر سلول‌هاي سالم اطراف نيز اثر گذاشته و سلول‌های خون‌ساز را نيز تخریب مي‌كنند بايد در طی درمان سرطان اين سلول‌ها جایگزین ‌شوند. براي اين منظور سلول‌های بنیادی (سلول‌های خونی نابالغ) را از خون و یا مغز استخوان بیمار یا یک اهدا کننده برمي‌دارند و آنها را منجمد كرده و ذخیره می‌كنند. بعد از انجام شیمی‌درمانی، سلول‌های بنیادی ذخیره شده را از حالت انجماد خارج كرده و به بیمار تزریق می‌كنند. این سلول‌های بنیادی سالم و تقویت شده در سلول‌های خونی بدن فرد رشد کرده و جايگزين سلول‌هاب تخريب شده مي‌شوند.

آزمایش‌هاي پیگیری ممکن است لازم باشد.

برخی آزمایش‌هايی که به‌منظور تشخیص سرطان و یا پی‌بردن به مرحله سرطان انجام شده است ممکن است دوباره تکرار شوند. بعضي از آزمایش‌ها براي پی‌بردن به اینکه درمان تا چه حد موفقیت‌آمیز بوده ‌است بايد دوباره تکرار شوند. تصمیم‌گیری دربارۀ اینکه آیا درمان ادامه پیدا کند، تغییر یابد و یا متوقف شود بستگی به نتایج این آزمایش‌ها دارد. به این آزمايش‌ها همچنین مرحله‌بندی دوباره نیز گفته می‌شود.

گزینه‌های درمان بر اساس نوع تومور مغزي و نخاعي در دوران کودکی:

آستروسیتوم دوران کودکی.

تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید دوران کودکی.

گلیوم ساقه مغز دوران کودکی.

تومور رویانی سیستم اعصاب مرکزی دوران کودکی.

تومور رژم سل سیستم اعصاب مرکزی دوران کودکی.

کرانیوفارنژیوم دوران کودکی.

آپاندیموم دوران کودکی.

مدولوپلاستوم دوران کودکی.

تومورهای نخاعي دوران کودکی.

تومور نورواکتودرمال فوق چادرینه‌ای اولیه دوران کودکی.

گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی دوران کودکی.

استروسیتوم دوران کودکی:

استروسیتوم دوران کودکی شامل استروسیتوم درجه پایین و نیز درجه بالا است. براي آگاهي بيش‌تر به مقاله‌های در درمان آستروسیتوم مخچه‌‌ای/ گلیوم بدخیم در دوران کودکی، درمان آستروسیتوم مخ در دوران کودکی و درمان گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی در دوران کودکی مراجعه كنيد.

تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید در دوران کودکی:

براي آگاهي بيش‌تر به مقاله در درمان تومور آتیپیک تراتوئید/رابدوئید در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

گلیوم ساقه مغز در دوران کودکی:

براي آگاهي بيش‌تر مقاله درباره درمان گلیوم ساقه مغز در دوران کودکی را بخوانيد.

تومورهای جنینی سیستم عصبی مرکزی در دوران کودکی:

تومورهای رویانی CNS در دوران کودکی شامل تومورهای آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید CNS (براي آگاهي بيش‌تر به خلاصه درباره درمان تومور آتیپیک تراتوئید/ رابدوئید در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)، تومورهاي جنيني همچنين شامل اپاندیمو بلاستوما، مدولوبلاستوما، مدولواپتیلیوم، تومورهای پینئال پارانشیم، پینئوبلاستوما، تومورهای نورواکتو درمال فوق چادرینه‌ای اولیه (Spnet) است. (براي آگاهي بيش‌تر به خلاصه درباره درمان تومورهای جنینی در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.)

تومورهای ژرم سل سیستم عصبی مرکزی در دوران کودکی:

درمان تومورهای رژم سل سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پرتودرمانی، كه معمولاً در برگیرنده کل مغز و نخاع است.
• شیمی‌درمانی.

کرانیوفارنژیوم در دوران کودکی:

براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان کرانیوفارنژیوم در دوران کودکی مراجعه كنيد.

اپاندیموم در دوران کودکی:

براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان اپادیموم در دوران کودکی مراجعه كنيد.

مدولوبلاستوم در دوران کودکی:

براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان تومورهای جنینی در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.

تومورهای نخاعي در دوران کودکی:

درمان تومورهای نخاعي در دوران کودکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• جراحی همراه با و یا بدون پرتودرمانی
• شیمی‌درمانی. (در کودکان بسیار خردسال، شیمی‌درماني تنها در موارد تومور درجه پایین استفاده می‌شود.)

تومور نورواکتودرمال فوق چادرینه‌ای اولیه:

جهت اطلاعات بيش‌تر به مقاله درباره درمان تومورهای جنینی در سیستم اعصاب مرکزی در دوران کودکی مراجعه كنيد.

گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی:

براي آگاهي بيش‌تر به مقاله درباره درمان گلیوم مسیر بینایی و هیپوتالاموسی در دوران کودکی مراجعه كنيد.