انواع درمان برای مردان مبتلا به مرحلۀ ابتدایی سرطان پروستات
مقدمه
اگر مبتلا به مرحلة ابتدایی سرطان پروستات هستید، روش درمانی را انتخاب کنید که برای وضعیت شما مناسب است. چندین گزینۀ منطقی وجود دارد که تصمیمگیری را دشوار میکند. هر یک از گزینهها، وجوه مثبت و منفی دارد.
درمان، معمولاً چندین هفته یا چندین ماه پس از تشخیص آغاز میشود. در این مدت، شما باید با پزشکان مختلفی مشورت کنید و دربارة گزینههای درمان خود آگاه شوید.
این مقاله به شما کمک میکند تا پیش از تصمیمگیری در مورد بهترین روش با پزشکتان دربارة روشهای درمانی ممکن صحبت کنید. شما میخواهید به آنچه برایتان مهم است فکر کنید. بهتر است که همسر خود را نیز در فرآیند تصمیمگیری شرکت دهید. در نهایت، تشخیص سرطان و انتخاب روش درمان، بر هر دوی شما تأثیر میگذارد.
واژههایی که شاید برای شما جدید باشند، با حروف درشت چاپ شدهاند.
اين مقاله ميتواند براي شما يك نقطه شروع باشد.
هدف آن کمک به شما برای آموختن دربارۀ مرحلۀ اولیۀ سرطان پروستات، درمانهای رایج و نکات مثبت و منفی هریک از روشها است. اما بيشتر مردان به اطلاعاتی بیش از این برای تصمیمگیری نیاز دارند. برای دسترسی به فهرستی از سازمانهایی که اطلاعات بیشتری ارائه میدهند و حمایت میکنند، لطفاً بخش منابع را ببینید. اگر هم سرطان پروستات شما، بیرون از پروستات گسترش پیدا کرده و یا اگر پس از درمان عود كرده است به این بخش مراجعه کنید. |
نكاتي براي بهخاطر سپردن:
بسیاری از مردان مبتلا به سرطان پروستات توجه به اين نكات را به مرداني كه سرطان آنها به تازگي تشخيص داده شده است توصيه ميكنند:
- گزینههای درمانی متعددی وجود دارد ــ مطمئن شوید که از همۀ آنها مطلع هستید.
- گزینههای درمان و روشهای پزشکی، طی 10 سال گذشته، بهبود پیدا کرده است.
- باید تصمیمی بگیرید که برای شما مناسب است نه برای پزشک.
- گزینههای درمان را از چند پزشک مختلف پرسوجو کنید. چون تعدادی از پزشکان فقط گزینههایی را پیشنهاد میکنند که از آن اطلاعات بیشتری دارند.
- پیش از تصمیمگیری برای تحقیق در مورد گزینههای درمان خود وقت صرف کنید. نیازی نیست عجله کنید.
- همسر شما نقش مهمی در این تصمیمگیری دارد و از انتخاب شما تأثیر میپذیرد. سعی کنید در مورد نگرانیهای خود با هم صادق و راحت باشید.
- سازمانها و گروههای حمایتی به شما کمک ميکنند تا در مورد اقداماتی که دیگران در موقعیت مشابه شما برای سرطان پروستات خود انجام میدهند، بيشتر بدانید.
- امکان زندگی کامل بعد از سرطان پروستات وجود دارد
سه مرد ... سه نوع درمان متفاوت
a: «وقتی پزشکم گفت انتظار مراقبانه، من فکر کردم منظورش این است که باید تسلیم شوم. اما بعد از اینکه مرحلۀ سرطانم را توضیح داد، این حرف برایم معنی پیدا کرد. به این معنی نبود که باید تسلیم شوم یا هرگز درمان نشوم.»
b: «من در مورد این مسئله با همسر و پسرم صحبت کرده و پرتودرمانی را انتخاب کردم، به این دلیل که فکر کردیم برای وضعیت من، بهترین راه است.»
c: «من و همسرم نکات مثبت و منفی هریک از روشهای درمانی را بررسی کردیم و طی صحبت با چندین پزشک که متخصص سرطان پروستات بودند، به اين نتيجه رسيديم که جراحی بهترین راه درمان من است.»
واقعیتهایی دربارۀ سرطان پروستات
سرطان اولیه پروستات چیست؟
مرحلۀ ابتدایی سرطان پروستات به این معنی است که سلولهای سرطانی تنها در غدۀ پروستات شما یافت میشوند. در مقایسه با بسیاری از سرطانهای دیگر، سرطان پروستات بسیار کندتر رشد میکند.
به این معنی که، ممکن است 10 تا 30 سال طول بکشد که یک تومور به حدی بزرگ شود که قابل تشخیص باشد و یا مشکلاتی را بهوجود آورد. مردان مسنتری که مبتلا به سرطان پروستات هستند، اغلب به علل دیگری میمیرند، نه به دلیل سرطان پروستات.
- سرطان پروستات اغلب در مردان 65 ساله یا مسنتر تشخیص داده میشود. اگرچه در مورد مردان جوانتر نیز امکان چنین تشخیصی وجود دارد.
- در سن 80 سالگی، بیش از نیمی از مردان، مقداری سرطان در پروستاتشان دارند.
امروزه، سرطان پروستات اغلب در مراحل ابتداییتری مشخص میشود. چندین راه درمان در این شرایط وجود دارد.
پروستات چیست؟
پروستات یک غدۀ کوچک در دستگاه تناسلی مرد است. این غده به ساختن منی (مایع شیری رنگ که در هنگام نعوظ اسپرم را از بیضهها در طول آلت تناسلی حرکت میدهد) کمک میکند. پروستات به شكل و اندازة يك گردو است. در قسمت عمقي لگن، زير مثانه و در جلوي ركتوم (راستروده) قرار گرفته است. همچنین، پروستات بخشی از پیشابراه را، یعنی لولهای که ادرار را از مثانه به خارج و از طريق آلت تناسلی حمل میکند، احاطه کرده است.
فکر کردن به راههای درمان
آزمایش و واژههای پزشکی
مراحل تومور
انواع درمان
انتظار مراقبانه، جراحی و پرتودرمانی گزینههای درمانی استاندارد برای مرحلۀ ابتدایی سرطان پروستات هستند. (انواع درمان را ببینید.) هر روش منافع و خطرهایی (مشکلاتی که احتمال دارد درمان بهوجود آورد) دربردارد. بهندرت، فقط یک راه برای درمان وجود دارد.
«حرف آخر این است که اطلاعات کافی داشته باشیم تا بدانیم چه نوع درمانی را انتخاب کنیم.»
راههای درمان به چندین عامل بستگی دارند:
- ویژگیهای سرطان پروستات. شامل اندازۀ پروستات، میزان آنتیژن ویژۀ پروستات (PSA)، معیار گلیسون، و مرحلۀ سرطان.
- مشکلات سلامتی افزون بر سرطان پروستات. به این معنی که آیا شما مشکلات قلبی، دیابت یا بیماریهای دیگر دارید، و یا سابقۀ جراحی برای پروستات بزرگ شده داشتهاید یا نه. داشتن چنین مشکلاتی، بر انتخاب راه درمان شما تأثیر میگذارد.
- سن. اگر مسنتر هستید، شاید راههای درمانی متفاوتی نسبت به مردان جوانتر داشته باشید. چون مزایا و خطرهای روشهای درمانی با توجه به سن متفاوت است.
- نوع مراقبت موجود برای شما. تواناییهای متخصصان و انواع روشهای درمانی، متفاوت است. شما به پرسوجو نیاز دارید. آنچه در ذهن شماست پرسشهایی است که شما را مطمئن میکند بهترین مراقبت و نتیجه را بهدست میآورید.
- میان چیزهایی که بیشترین ارزش را برای شما دارند، تعادل برقرار کنید. تجربههای خاص شما در زندگی، احساسات و ادراکات شما را در مورد نحوۀ برخورد با سرطان پروستات شکل میدهند. هرچه را که بهطور شخصی برایتان مهم است، در ذهن نگه دارید تا در تصمیمگیری به شما کمک کند.
بسیاری از مردان شاید از پزشک بپرسند «اگر جای من بودید چه کار میکردید؟» بهخاطر داشته باشید که پزشک جای شما نیست و ارزشهای شخصی او با شما متفاوت است.
مزایا و خطرهای بالقوۀ راههای درمانی را که به شما پیشنهاد میشود، چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا شما از آن دسته افرادی هستید که خود را با سرطان کشف شده در بدن خود سازگار ميكنند؟ آیا ترجیح میدهید سرطان را درمان کنید با اطلاع از اينكه ممكن است دچار عوارض درمان شويد؟ آیا از تجربههای سایر مردان مبتلا به سرطان پروستات که شاید بر تصمیم شما تأثیر بگذارند، آگاه هستید؟
- همسر و شریک زندگی. هرچند تصمیمگیری در مورد روش درمان با شماست، اما همسر، شریک یا مراقب خود را در این کار شرکت دهید تا به شما در دستهبندی مهمترین اولویتهای خود و خانوادهتان کمک کند. راه درمانی شما، بر همسر یا شریک زندگی شما تأثیر گذارد.
آزمایشها و واژههای پزشکی
شاید تا بهحال آزمایشهای متعددی برای پی بردن به میزان گستردگی سرطان خود انجام داده باشید. پزشكتان معاينه باليني، سطح PSA و معیار گلیسون را در هنگام بحث در مورد راههای درمانی درنظر میگیرد. این موارد چه معنایی دارند؟
- آزمایش آنتیژن ویژۀ پروستات(PSA - ( PSA پروتئینی است که سلولهای طبیعی و سلولهای سرطانی پروستات میسازند. PSA در خون یافت و با آزمایش خون اندازهگیری میشود. پزشکان گاهی سرعت تغییر سطح PSA در خون شما را در طول زمان بررسی میکنند. میزان 4 نانوگرام یا بیشتر، اغلب نقطه شروع برای انجام آزمایشهای بيشتر است.
- معیار گلیسون در نمونهبرداری. هنگام نمونهبرداری، نمونههای بافتی را از چندین ناحیه از پروستات شما میگیرند. آسیبشناس با استفاده از میکروسکوپ، نمونهها را از حیث وجود سرطان بررسی میکند. وی همچنین، از طریق تعداد نمونههای بافتی مثبت، میزان گستردگی سرطان را تخمین ميزند. معیار گلیسون از 2 تا 10 به سرطان نسبت داده میشود. این درجه نشان میدهد که ظاهر بافتهای سرطانی پروستات تا چه حد با بافتهای طبیعی متفاوت است و به پیشبینی احتمال گسترش سلولهای سرطانی کمک میکند.
عدد کمخطر بین 2 تا 4 است. معیار كمتر گلیسون به این معناست که بافت سرطانی هنوز شبیه بافت طبیعی پروستات بهنظر میرسد و سلولهای سرطانی به میزان کمتری گسترش یافتهاند.
عدد 5 تا 7 به معنی خطر متوسط و عدد 8 تا 10 نشاندهندۀ خطر بالاست. هرچه عدد بالاتر رود، نشان میدهد که ظاهر بافتهای سرطانی پروستات بیش از پیش با بافتهای طبیعی متفاوت میشود و احتمال گسترش سلولهای سرطانی بيشتر است. معیار گلیسون در اغلب مردان مبتلا به سرطان پروستات در مرحلۀ ابتدایی 5، 6 و یا 7 است.
- مرحلۀ سرطان عاملی مهم در انتخاب روش درمان است. مرحله، نشان میدهد که سرطان، تا چه حد در پروستات رشد کرده و آیا به بافتها یا اندامهای دیگر گسترش پیدا کردهاست يا نه. پزشکان، یک سیستم درجهبندی متعارف برای مرحلهبندی بهکار میبرند که سیستم TNM نام دارد. T به معنی اندازۀ تومور اصلی است، N به این معنی است که آیا غدد لنفاوی مجاور درگیر شدهاند و M به این معنی است که آیا سرطان به نواحی اطراف پروستات گسترش پیدا کرده (متاستاز داده) است یا نه.
پزشک در ابتدا مرحلۀ سرطان پروستات را براساس یافتههای بالینی (مثل معاینۀ فیزیکی، معاینة انگشتی راستروده یا DRE و نمونهبرداری) ارزیابی میکند. اگر تحت عمل جراحی قرار بگیرید سرطان شما در مرحلۀ آسیبشناسی ارزیابی میشود. به این معنی که پزشکان با بررسی بافتهای خارج شده، بهتر میتوانند نتیجۀ عمل و احتمال بهبود شما را پیشبینی کنند.
پزشک گاهی هم آزمایشهای دیگری مثل اسکن استخوان، ام.آر.آی (M.R.I)، سی.تی.اسکن (CT Scan)، برداشتن غدد لنفی از لگن و یا نمونهبرداری از کیسه منی را پیشنهاد میکند.
تومور سرطان پروستات از T1 به T4 مرحلهبندی میشود. همچنین، هر مرحله، به b ،a يا c طبقهبندی میشود. در این مقاله، مراحل ابتدایی، که شامل مرحلههاي T1 و T2 است، ارزیابی میشوند. در این مراحل سرطان تنها به پروستات محدود است.
مراحل سرطان
گاهی، زمانیکه مردان برای درمان پروستات بزرگ شدۀ غیرسرطانی تحت عمل جراحي قرار ميگيرند، سرطان بهطور اتفاقی و برحسب تصادف، تشخیص داده میشود؛ (به آن T1a یا T1b میگویند.) به این معنی است که تومور معمولاً طی معاینة انگشتی راستروده لمس نمیشود.
از آنجاکه بيشتر موارد سرطان پروستات طی آزمایش PSA مشخص میشود، بسياري از سرطانهاي تشخيص داده شده با اين روش در مرحله هستند.
مرحلۀ T2 به اینمعناست که سرطان پروستات طی یک معاينه پروستات با انگشت از راه مقعد قابل لمس است، اما هنوز به غدۀ پروستات محدود است. همچنین، پزشک برحسب اندازۀ سرطان و موقعیت آن در پروستات از درجهبندی c ، b، a استفاده میکند.
انواع درمان
جراحی
اغلب برای مردانی که به مراحل اولیۀ سرطان پروستات مبتلا هستند و در سلامتی بهسر میبرند، جراحی یک راه درمانی مناسب است. به عمل جراحی که در آن پروستات را برمیدارند، پروستاتبرداری و يا پروستاتكتومي میگویند. بهطور معمول جراحان از اين دو روش استفاده میکنند:
- پروستاتبرداری رتروپوبیک. جراح پروستات را با یک برش در بالای استخوان شرمگاهی در زیر شکم خارج میکند. او همچنین غدد لنفی نزدیک پروستات را از حیث ابتلا به سرطان بررسی میکند. این روش به جراح این امکان را میدهد تا از صدمه دیدن اعصابی که نزدیک پروستات هستند و كنترل مثانه و نعوظ با آنهاست، جلوگیری کند.
شما شاید بخواهید با جراح خود در مورد روشهایی که به اعصاب كنترلكننده مثانه و نعوظ آسیب نمیرسانند، صحبت کنید.
- پروستاتبرداری پرينهآل. در این نوع عمل جراحی، که كمتر از آن استفاده میکنند، جراح از طریق برش بین پوست بیضه و مقعد به پروستات دسترسی پیدا میکند. در این روش، جراح نمیتواند غدد لنفی را از حیث ابتلا به سرطان بررسی کند. بنابراین، خودداری از آسیب رساندن به اعصاب مهارکنندة نعوظ مشکل است. از این روش زمانی استفاده ميكنند که سرطان به پروستات محدود است.
موارد دیگر
جراحی سرمایشی: جراح با كمك سونوگرافی بافت را منجمد و سپس ذوب میکند تا سرطان پروستات را از بین ببرد. از این روش ـ اغلب زمانی استفاده ميكنند که هرچند بیماری هنوز محدود است اما در پروستات پیشرفت بیشتری کرده است. زمانی هم که جراحی یکی از راههای درمانی نباشد، از آن استفاده میکنند. در این روش، پروستات را برنمیدارند. |
جراحی سرمایشی ممكن است باعث آسیب به راستروده، بیاختیاری ادراری، ورم پوست بیضه، درد یا بیحسی در آلت تناسلی یا قطع جریان ادرار شود. در یک مورد از هر 200 مورد، حفرهای (فیستول) بین راستروده و پروستات ایجاد ميشود. بهطور عمده، نتایج به مهارت و تجربۀ پزشک بستگی دارد. میزان موفقیت این روش شاید به اندازۀ پروستاتبرداری یا هر شکلی از پرتودرمانی بیرونی بالا نباشد. حصول نتایج طولانیمدت برای این نوع درمان هنوز ناشناخته است.
جراحی لاپاروسکوپی. جدیدترین نوع جراحی برای برداشتن پروستات است. در این روش برش کوچکتری ایجاد میشود و از لولۀ باریکی که دوربینی در انتهای آن نصب شده است، استفاده میکنند که بهوسیلۀ روبات کنترل میشود. |
Scope از طریق ناف وارد میشود و جراح تصویر بزرگشدهای از پروستات را میبیند. در مقایسه با انواع دیگر جراحي پروستات، این روش باعث کوتاهتر شدن مدت زمان بستری، بهبودی سریعتر و خونريزي و درد كمتر ميشود. با اینحال، این روش نسبتاً جدید است و بهطور گسترده از آن استفاده نمیشود. تعدادی از جراحان تجربۀ کمی در انجام این نوع جراحی دارند. از آنجا که این روش جدید است، محققان امکان پیگیری کارایی آن در طولانیمدت را، آنگونه که در مورد هر جراحی متعارف دارند، نداشتهاند.
پرتودرمانی
در این نوع درمان از مقدار بالای انرژی تابشی جهت درمان سرطان استفاده میکنند. پرتودرمانی زمانی انجام میشود که سرطان در پروستات وجود دارد اما به اندامهای دیگر گسترش پیدا نکرده است. از این روش همچنین، زمانیکه به علت سن، سلامتی یا انتخاب شخصی امکان جراحی وجود ندارد، استفاده میکنند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد:
-
پرتودرمانی خارجی: یک دستگاه به سلولهای سرطانی پرتو میتاباند. دستگاه اطراف بدن میچرخد و پرتو را از جهتهای زیادی به بدن میتاباند. بعد از اینکه پزشک قسمتی از بدن را که به اشعه نیاز دارد، بهطور دقیق مشخص کرد، درمان معمولاً 1 بار در روز، 5 روز در هفته و به مدت 6 تا 8 هفته انجام میشود. هر جلسة درمان معمولاً 15 دقیقه طول میکشد. جديدترين انواع پرتودرمانی، پرتودرمانی سهبعدی و IMRT هستند. این پرتوتابیها سرطان را از بین میبرند، در حالیکه به سلولهای سالم نزدیک سلولهای سرطانی صدمه نمیزنند. این روشها بهگونهای طراحی شدهاند که راستروده و مثانه را كمتر در معرض پرتو ميگذارند که این امر باعث کاهش عوارض جانبی میشود.
-
براکیتراپی (Brachytherapy): این روش نوعی پرتودرمانی داخلی است، كه به آن روش کاشت دانهای هم ميگويند. پرتو بهوسیلة کاشتن دانههای کوچکی در پروستات به بدن تأييد ميشود. بسته به اندازه پروستات، معمولاً 40 تا 130 دانه در پروستات قرار داده میشود. هر دانه مقدار اندکی ماده رادیواکتیو دارد که به شعاع یک اینچ در اطراف خود پرتو ساطع میکند. دانههایی با مقدار اندک رادیواکتیو بهطور دائم در پروستات قرار داده میشوند. اگرچه پرتو آنها تنها برای 3 تا 6 ماه دوام دارد. این روش معمولاً بهصورت سرپایی و بدون بستری شدن در بیمارستان انجام میشود.
ممكن است از هر دو روش درماني بهطور همزمان و همچنين همراه با هورموندرماني استفاده شود.
انتظار مراقبانه
انتظار مراقبانه، بدینمعناست که شخص تصمیم میگیرد هیچ درماني را فعلاً انجام ندهد. پزشک بهمنظور بررسی هرگونه نشانه حاکی از بروز تغییر در بیماری، شخص را در فواصل زماني كوتاه ويزيت ميكند. در این روش شخص آزمایشهایی مشابه آنچه قبلاً انجام داده است، انجام خواهد داد، مانند معاینۀ انگشتی راستروده، آزمایشهای PSA و تکرار نمونهبرداری. شخص میتواند نظر خود را تغییر دهد و در هر زمانی به درمان اقدام کند. انتظار مراقبانه بر این حقیقت استوار است که تعداد زیادی از سرطانهای پروستات در مراحل اولیه بهآرامی رشد میکند و شاید هرگز مشکلاتی ایجاد نکند و زندگی شخص را به خطر نيندازد. در برخی از موارد، این روش بدون کاهش طول عمر از آسیبهای درمان جلوگیری میکند. این روش همچنین، با توجه به سن شخص و سایر مشکلات حاد سلامتي وی انتخاب ميشود. مردان مسن در سن 70 و 80 سالگی معمولاً در مورد جراحی یا پرتودرمانی نظر یکسانی با مردان جوان ندارند.
هورموندرمانی
وقتي تومور بزرگ است، به همراه روشهاي درماني ديگر مانند پرتودرماني، از هورموندرماني هم استفاده ميشود. هورمونهای جنسی مردان مانند تستوسترون باعث رشد تومورهای پروستات میشود. هورموندرمانی با متوقف کردن ورود تستوسترون به سلولهای سرطانی رشد تومور را كاهش ميدهد. هورموندرمانی برای چندین سال تجویز میشود. عوارض جانبی، معمولاً در طول درمان اتفاق میافتد، اما این عوارض بعد از درمان برطرف میشوند. |
عوارض جانبی شامل از بین رفتن میل جنسی، ناتوانی جنسی و گُرگرفتگی است.
مقایسۀ راههای درمانی
در زیر برخی پرسشهایی که شاید به آنها فکر کنید، آمده است.
چه عواملی به من کمک میکنند تا در مورد درمانی که برای من مناسب است، تصمیم بگیرم؟
در طول درمان چه اتفاقي میافتد؟
مزیتهای این راه درمانی چیست؟
عوارض جانبی و خطرهای این راه درمانی چیست؟
این راه درمانی چه تأثیری بر توانایی من برای داشتن رابطۀ جنسی، نعوظ و باردار کردن میگذارد؟
چگونه میتوان با عوارض جانبی درمان زندگی کرد؟ چه اقداماتی برای کمک به این امر میتوان انجام داد؟
آیا این درمان دردناک است؟ چه اقداماتی برای کاهش درد میتوان انجام داد؟
به چه درمان دیگری و به چه مدت نیاز خواهم داشت؟
اگر این درمان مؤثر نباشد، چه اتفاقی میافتد؟
بعد از این درمان، تا چه مدت زنده ميمانم؟
صرفنظر از روش درمانی که انتخاب میکنید، انجام آزمایشهای PSA برای تسلط بر وضعیت ادامه خواهد یافت.
برای اطلاعات بیشتر
برای اطلاعات بيشتر در مورد گزینههای درمانی یا پژوهشهای بالینی، برای سرطان پروستات پايگاه www.ncii.ir را ببینید. |
انواع پزشکان
براي دسترسي به پزشكان متخصص در اين زمينه ميتوانيد به لينك زير مراجعه كنيد.
- سرطانشناس. پزشک متخصص در تشخیص و درمان سرطان است که از شیمیدرمانی، پرتودرماني، درمان هورمونی و درمان بیولوژیک استفاده میکند. چنین پزشکی اغلب در ارائة مراقبت پزشکی به بیماران مبتلا به سرطان، نقش اصلی را برعهده دارد. این پزشک همچنین، مراقبت حمایتی ارائه ميکند و درمان تجویز شدة سایر متخصصان را هماهنگ ميكند.
- آسیبشناس. پزشکی است که با مطالعة ميكروسكوپي سلولها و بافتها بیماریها را پیدا میکند. اگرچه بیمار بهطور مشخص، با این پزشک ارتباط ندارد، او یک گزارش آسیبشناسی، حاوی اطلاعات مربوط به سرطان، تهیه میکند که از نمونهبرداری یا جراحی پروستات بهدست آمده است.
- سرطان شناس اورولوژیک. پزشکی است که متخصص درمان سرطان دستگاه ادراری است.
- اورولوژیست. پزشکی است که متخصص بیماریهای دستگاه ادراری مردان و اندام تناسلي است.
انتخابهای درمان
گفتوگو با گروه درمانی
کسب اطلاعات در مورد آنچه فرد میخواهد بداند
فكر كردن به احساسات و ارزشها
صحبت كردن با ديگران
پرسيدن سؤال
انتخاب يك روش درماني
اکثر سرطانهای پروستات در مراحل اولیه، بهکندی رشد میکنند. این بدین معناست که معمولاً فرد نباید برای درمان عجله کند. در اغلب موارد، از هنگامیکه فرد به وجود سرطان پی میبرد تا زمانیکه درمانی را انتخاب میکند، از چند هفته تا چند ماه فرصت دارد.
تعداد زیادی از مردان از این فرصت استفاده میکنند تا در مورد راههای درمان سرطان پروستات اطلاعات بیشتری کسب کنند. فرد باید مطمئن باشد که همۀ اطلاعات موردنیاز برای پاسخ به پرسشهای خود را يافته تا در تصمیمگیری راحت و آسوده باشد.
استفاده از این زمان اضافی برای شرکت در گروههای حمایتی سرطان پروستات بهمنظور گفتوگو با مردانی که با همین فرآیند تصمیمگیری مواجه بودهاند، مفید است.
مطالعات نشان میدهند زمانیکه مردان خود در انتخاب نوع درمان شرکت میکنند، احساس بهتری در مورد شیوۀ درمانی خود دارند. اما انتخاب شيوة درماني ممكن است مشكل باشد. در این بخش راهکارهایی ارائه شده است تا به فرد کمک کند.
گفتوگو با گروه درمانی
در اینجا به نکتههایی اشاره میشود که فرد باید در ذهن داشته باشد:
-
پرسشها: مواردی را که در ذهن دارید اما معمولاً برای مطرح کردن آن احساس راحتی نمیکنید، از پزشک یا پرستار خود بپرسید. این پرسشها شاید در مورد موضوعاتی باشد که برای شما تازگی دارد یا به عوارض جانبی درمان مربوط باشد. فرد باید مطمئن شود که پاسخها را میفهمد یا از پزشک یا پرستار بخواهد تا با روش دیگری مانند استفاده از تصاویر، مدلها یا جداول توضیح دهد.
-
تاریخچۀ سلامتی: این بخش شامل سن، پیشینۀ خانوادگی، وضعيت سلامتی (بهجز سرطان) و این مسئله است که آیا فرد بیماری دیگری مانند دیابت، مشکلات قلبی، یا عمل جراحی پروستات داشته است.
-
تاریخچۀ سرطان: در مورد سرطان پروستات ميزانPSA ، درجه، میزان گلیسون و مرحله صحبت كنيد. این اصطلاحات به معنی اندازه، محل سرطان، و این است که در زیر میکروسکوپ به چه چیزی شبیه است.
-
راههای درمان: مهم است که فرد در مورد همۀ راههای درمانی که برای او قابل دسترس است، با پزشک صحبت کند، که شامل مزیتها (چگونه هر درمان میتواند کمک کند) و عوارض جانبی کوتاهمدت و بلندمدت است. اين حتی ممکن است شامل خطر پایین مرگ بعد از عمل جراحی باشد.
-
نقش فرد در انتخاب: مردانی که بهطور فعال در درمان خود شرکت میکنند كمتر از مردانی که میگذارند دیگران برای آنها تصمیم بگیرند، افسوس میخورند. پزشک باید از این امر آگاه شود که فرد تا چه حد مایل است در انتخاب شیوۀ درمان خود نقش فعال ايفا کند.
- چه چیزی برای فرد مهم است: فرد باید به یاد داشته باشد که چه چیزهایی برای او مهم است و چه چیزهایی او را نگران میکنند. این زمان فرصت مناسبی است که فرد و همسرش در مورد راههای درمان و عوارض جانبی آن باهم صادقانه بحث كنند.
- از یک عضو خانواده یا دوست مورد اعتماد بخواهید تا همراه شما به قرارهای ملاقات بیاید: این شخص در گوش کردن، پرسیدن، نکته برداشتن و صحبت در مورد گفتههای دکتر و پرستار به شما کمک میکند.
-
گرفتن نسخهای از گزارش آسیبشناسی: فرد باید از پزشک بخواهد نسخهای از این گزارش را در اختیار او بگذارد و هنگامیکه به پزشکان جدید مراجعه میکند این نسخه را همراه خود ببرد. گزارش آسیبشناسی فرد شامل نتایج آزمایشهایی است که جزئیاتی در مورد سرطان فرد ارائه می کند. اگر فرد به پزشک جدیدی مراجعه کرده است باید تمام اطلاعاتی را که پزشک درخواست کرده است همراه خود ببرد.
«همۀ گزینهها را بررسی کنید و از انتخاب خود آسودهخاطر شوید چرا كه وقتی که همه چیز تمام شد، نمیتوانید نظر دیگری بگیرید.» ـ محمد
-
داشتن گزینۀ دوم یا حتی سوم: جستوجوی راههای دیگر به معنی گفتوگو در مورد درمان سرطان پروستات با پزشكان ديگر است. فرد ممکن است با سایر متخصصان سرطان پروستات مانند اورولوژیست، سرطانشناس مجاري ادراري، جراح، متخصص طب داخلی یا متخصص انكولوژي صحبت کند.
داشتن راههای دوم و سوم گیجکننده است، چرا که توصیهها و راههای متفاوتی به فرد ارائه میشود. به این دلیل، تعداد زیادی از مردان بر این باورند که مشاوره با یک متخصص سرطان برای دریافت یک دید کلی از راههای درمان سرطان پروستات مفید است. مشاوره با پزشکان دیگر به فرد ایدههایی میدهد تا در مورد آن فکر کند یا به او کمک میکند که در مورد انتخاب خود احساس بهتری داشته باشد. گرفتن یک نظر دیگر بهتر است تا نگرانی در مورد نادرست بودن انتخاب.
«وقتی که آدم با یک تصمیم پزشکی مانند این مواجه میشود، اغلب دلش میخواهد خودش را بهدست متخصص بسپارد. اما در واقع باید خودش در این مورد تصمیم بگیرد و این تصمیمگیری باید براساس آگاهی و جستوجوی بیش از یک دیدگاه از پزشک باشد.» - پل
آموختن هر آنچه نیاز دارید بیاموزید
بسیاری از مردان مبتلا به سرطان پروستات دریافتهاند که دانستن زیاد در مورد بیماری و درمان آن مفید است. انجام این کار به فرد کمک میکند تا احساس تسلط بیشتری داشته باشد و بهآسانی روش درمان را انتخاب کند.
فرد میتواند اطلاعات بیشتری را از خواندن کتابها و مقالهها، جستوجو در اینترنت یا صحبت کردن با سازمانهایی که بر سرطان پروستات متمرکز شدهاند، بهدست آورد. اما زمانیکه شما درحال بررسی خود هستید، اطلاعات زیاد گاهی گیجکننده است. در عوض، بهتر است هر زمان که آماده هستید به میزانی که در آن زمان نیاز دارید، بیاموزید. پس از آن، هر زمان كه بخواهید میتوانید چیزهای بیشتری یاد بگیرید. به پزشک یا پرستار خود بگویید برای تصمیمگیری راحتتر به چه اطلاعات دیگری نیاز دارید.
تعدادی از مردان میخواهند کتابها و مقالههایی در مورد پژوهشهای رایج دربارۀ راههای درمان سرطان پروستات بخوانند. بعضي ترجیح میدهند تا با مردانی که به سرطان پروستات مبتلا بودهاند در گروههای حمایتی ملاقات کنند و از آنها در مورد نحوة انتخاب روش درمانشان اطلاعاتی بگیرند. تعدادی از مردان شاید اطلاعاتی نخواهند و یا در ابتدا با دیگران در مورد آن صحبت نکنند اما بعدها برای دریافت اطلاعات بيشتر آماده میشوند. همۀ این واکنشها در مواجهه با درمان سرطان پروستات طبیعی هستند.
به احساسات و ارزشها فکر کنید
دچار شدن به احساسات و هیجانات مختلف در چنین زمانی طبیعی است. گاه فرد در یک زمان دچار عواطف شدیدی میشود، در حالیکه در زمانهای دیگر، احساس ناتوانی زیاد یا عصبانیت دارد. همسر فرد نیز دستخوش برخی عواطف و احساسات خواهد شد اما در یک زمان با او احساس یکسانی ندارد.
تشخیص سرطان پروستات احساسات زیادی را تحریک ميکند، مانند ترس از بدترشدن سرطان یا مردن. فرد همچنین معمولاً در مورد تغییراتی که در بدنش رخ میدهد در مورد رابطۀ صمیمانه با همسرش نگران است. تعداد زیادی از مردان دچار حس از دست دادن زندگی که پیش از ابتلا به سرطان داشتهاند يا، از دست دادن سطح انرژی ميشوند. این احساسات بخش طبیعی فرآیند مواجه با بیماری است.
همسر بیمار شاید در مورد از دست دادن او، تغییرات در زندگی و بهترين نحوه حمایت از او نگران باشد. در ابتدا شاید بیش از بیمار خواهان گفتوگو در مورد این مسائل باشد. اگر فرد متوجه شد که برای تنظیم احساساتش به زمان نیاز دارد، بهتر است همسر و خانوادة خود را از نیازهای خود آگاه کند. آنها سعی میکنند با اخبار بد مواجه نشوند و شاید ندانند چگونه به فرد کمک کنند. اگر فرد نگرانیها و احساساتش را برای مدت طولانی در خودش نگه میدارد و سکوتش به او و خانوادهاش آسیب میزند، بهتر است از پزشک، مشاور بخواهد تا در این مورد به او کمک کند.
تصمیمگیری در مورد روش درمان سرطان پروستات، کاملاً شخصي است. این تصمیمگیری تلفیقی است از چیزهایی که برای فرد مهم است، چیزهایی برای او ارزش زیادی دارد، اینکه چه راههاي درمانی در دسترس اوست و مزایا و عوارض جانبی این روشهای درمانی چیست.
با دیگران صحبت کنید
در کنار گفتوگو با متخصصان سلامت و همسر، تعداد زیادی از مردان دریافتهاند که ملاقات با دیگران و صحبت کردن در مورد راههای درمانی مفید است. مثلاً فرد شاید بخواهد با این اشخاص ملاقات کند:
- خانواده. شامل بستگان و دوستان نزدیکی است که از او مراقبت میکنند. خانوادة فرد میتوانند از انتخاب او در مورد روش درمان حمایت کنند.
- مردانی که با سرطان پروستات مواجه بودهاند. از مردانی که با همین تصمیمات در مورد درمان سرطان پروستات مواجه بودند، میتوان چیزهای زیادی آموخت. فرد شاید بخواهد به یک گروه حمایتی ملحق شود یا با دیگران ملاقات کند و در مورد انتخابهای آنها و شرایط و وضعیت زندگی بعد از درمان گفتوگو کند. بیمار باید به یاد داشته باشد که سرطان پروستات او شاید مشابه با شخص دیگری باشد اما زندگی و آرزوهای او معمولاً بسیار متفاوت است.
- اشخاص دیگری که میتوانند به فرد کمک کنند. افراد دیگری در زندگی فرد هستند که میتوانند به او کمک کنند. این شخص میتواند یک دوست نزدیک، همسایه، مشاور، مددکار اجتماعی، یا يك مشاور باشد که فرد آنها را دوست دارد و به آنها اعتماد دارد.
طرح پرسش
مطرح کردن این پرسشها مفید است:
میتوانید نوع دقیق سرطان پروستات من را بگویید؟
میتوانید نسخهای از گزارش آسیبشناسی را در اختيار من بگذاريد؟
اگر بخواهم تا آسیبشناس دیگری نمونهبرداری پروستات مرا ببیند، چگونه میتوانم به نمونهها دسترسی داشته باشم؟
مرحلۀ بالینی و میزان گلیسون این سرطان چیست؟
چه راه درمانی را پیشنهاد میکنید؟
- انتظار مراقبانه
- جراحی (چه نوع جراحي انجام ميشود آيا اعصاب از آن آسیب نميبيند، و چند وقت به چند وقت این عمل را انجام میدهید؟)
- پرتودرمانی (از چه نوعی استفاده میکنید، و برای کاهش عوارض جانبی چه کارهایی میتوان انجام داد؟)
- گزینههای دیگر
عوارض جانبی کوتاهمدت و بلندمدت این درمان ویژه چیست؟
این موارد در مورد من چقدر محتمل است؟
- بیاختیاری ادراری
- ناتوانی جنسی
- ابتلا به مشکلات ادراری یا رودهای
اگر من این درمان را انجام دهم، احتمال بازگشت سرطان چقدر است؟
میزان مورد انتظار زنده ماندن چقدر است؟
انتخاب
سرطان پروستات به فرد فرصت انتخاب با تأمل و سنجیده را میدهد. در اغلب موارد، بیماری بسیار آرام رشد میکند و هرگز فوریت پزشکی بهحساب نمیآید.
در سرطان پروستات، فرد فرصت کافی برای بررسی موقعیت، ارزیابی نیازها و منابع خاص خود و اتخاذ عاقلانهترین و راهبردیترین طرح اجرایی را در اختیار دارد.
پزشکان میتوانند و باید به فرد کمک کنند تا از وضعیت پزشکی خود مطلع شود. اما فقط خود فرد است که میتواند تصمیم بگیرد که حاضر است چه بهایی بپردازد، چه سطحی از خطر را قبول میکند و بهطور بالقوه حاضر است چه چیزهایی را قربانی کند.