درمان سرطان آندومتر

Endometrial Cancer Treatment

اطلاعات کلی دربارۀ سرطان آندومتر

در سرطان آندومتر سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت آندومتر رحم به‌وجود می‌آیند.

آندومتر لایۀ پوشانندة رحم است که اندام ماهیچه‌ای و توخالی در لگن زن‌هاست. رحم جایی است که جنین رشد می‌کند. در بسیاری از زنان غیرباردار، رحم حدود 8-7 سانتی‌متر است. انتهای پايینی و باریک آن دهانة رحم (cervix) نام دارد که به واژن منتهی می‌شود.

سرطان آندومتر با سرطان ماهیچة رحم ـ که به آن سارکومای رحم می‌گویند ـ متفاوت است. برای اطلاعات بیش‌تر به مقاله دربارۀ درمان سارکومای رحم مراجعه کنید.

• استفاده از تاموکسیفن برای سرطان پستان یا مصرف استروژن به تنهایی (بدون پروژسترون) خطر ابتلا به سرطان آندومتر را بالا مي‌برد.

سرطان آندومتر در بیماران مبتلا به سرطان پستان که با تاموکسیفن درمان مي‌شوند ایجاد شود. بیماری که این دارو را مصرف می‌کند باید هر سال مورد معاینة لگن قرار بگیرد و هرگونه خونریزی واژن (غیر از خونریزی قاعدگی) را خیلی سریع گزارش دهد. خانم‌هایی که استروژن تنها مصرف می‌کنند (هورمونی که بر رشد بعضی از سرطان‌ها اثر مي‌گذارد) خطر ایجاد سرطان آندومتر در آنها افزایش می‌یابد.

مصرف استروژن در ترکیب با پروژسترون (یک هورمون دیگر) خطر ایجاداین سرطان را در خانم‌ها افزایش نمی‌دهد.

نشانه‌های سرطان آندومتر شامل ترشحات نا‌معمول واژن یا درد لگن است.

این نشانه و نشانه‌های دیگر را سرطان آندومتر به‌وجود مي‌آورد. بیماری‌های دیگری نیز موجب نشانه‌های مشابهی مي‌شود. در صورت پدید آمدن هریک از اين مشکلات حتماً با پزشک مشورت کنید:

• خونریزی یا ترشحاتی که به قاعدگی (پریود) ربطی نداشته باشد.
• ادرار کردن سخت یا دردناک
• درد در هنگام آمیزش جنسی
• درد در ناحیة لگن

آزمایش‌هايي که بافت آندومتر رحم را ارزیابی مي‌كنند برای یافتن و تشخیص سرطان آندومتر به‌کار می‌روند.

چون سرطان آندومتر از داخل رحم شروع می‌شود، معمولاً در آزمایش پاپ خود را نشان نمی‌دهد. به این دلیل، باید نمونه‌ای از بافت آندومتر را بردارند و برای پیدا کردن سلول‌های سرطانی بررسی ميكروسكوپي شوند. بعضي از این روش‌ها كه استفاده مي‌كنند:

• بیوپسی Biopsy (نمونه‌برداری) از آندومتر: برداشتن بافت از آندومتر (پوشش داخلی رحم) با وارد کردن یک تیوب باریک و انعطاف‌پذير از طریق دهانة رحم به داخل رحم انجام می‌شود. تیوب به آرامی مقدار کوچکی از بافت آندومتر را می‌تراشد و سپس نمونة بافت را بیرون می‌آورد. آسیب‌ شناس بافت رازیر میکروسکوپ برای یافتن سلول‌های سرطانی می‌بینند.
• دیلاتاسیون و کورتاژ: نوعی جراحی برای برداشتن نمونه‌های بافت یا پوشش داخلی رحم است. دهانة رحم cervix را باز مي‌كنند و کورت (ابزار قاشقی شکل) را برای برداشتن بافت به داخل رحم مي‌‌فرستند. نمونه‌های بافت را برای یافتن نشانه‌های بیماری بررسی ميكروسكوپي مي‌كنند. به این روش D&C هم می‌گویند.

عوامل معینی بر پیش‌آگهی (احتمال بهبودی) و گزینه‌های درمانی اثر می‌گذارد.

پیش‌‌آگهی (احتمال بهبودی) و گزینه‌های درمانی به اين موارد بستگی دارند:

• مرحلة سرطان (چه فقط در آندومتر باشد و چه کل رحم را درگیر کرده باشد یا در قسمت‌های دیگر بدن گسترش بیابد).
• سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به‌نظر می‌رسند.
• سلول‌های سرطانی تحت تأثیر پروژسترون قرار مي‌گيرند يا خير.

سرطان آندومتر کاملاً قابل درمان است.

مراحل سرطان آندومتر

بعد از اینکه سرطان آندومتر را تشخیص دادند، آزمایش‌هايي انجام مي‌دهند تا مشخص شود سلول‌های سرطانی در رحم یا قسمت‌های دیگر بدن گسترش یافته‌اند یا خیر.

به روشی که در آن مشخص می‌شود که آیا سرطان داخل رحم یا قسمت‌های دیگر بدن گسترش یافته است مرحله‌بندی مي‌گويند. اطلاعات جمع‌آوری شده هنگام مرحله‌بندی، مرحلة بیماری را مشخص می‌کند. برای برنامه‌ریزی درمان مهم است که مرحلة بیماری را بدانیم. از آزمایش‌ها و رویه‌های معینی برای فرآیند مرحله‌بندی استفاده مي‌كنند. از رحم‌برداری (عمل جراحی که در آن رحم را برمی‌دارند.) معمولاً برای کمک به فهم اینکه چقدر سرطان پیشرفت کرده است استفاده مي‌كنند.

سه راه برای گسترش سرطان در بدن وجود دارد.

سه راهی که سرطان در بدن گسترش می‌یابد عبارتند از:

• از راه بافت مجاور. سرطان به بافت‌های سالم اطراف هجوم می‌برد.
• از راه سیستم لنفاوی. سرطان به سیستم لنفاوی هجوم مي‌برد و از طریق عروق لنفاوی به نقاط دیگر بدن می‌رسد.
• از راه خون. سرطان به سیاهرگ‌ها و مویرگ‌ها هجوم مي‌برد و از طریق خون به نقاط دیگر بدن می‌رسد.

وقتی سلول‌های سرطانی از تومور اولیه (منشاء) جدا می‌شود و از طریق لنف یا خون به قسمت‌های دیگر بدن می‌رسد، احتمال دارد تومور دیگری (ثانویه) تشکیل شود. به این رویه متاستاز می‌گویند. تومور ثانویه (متاستاتیک) از همان سرطان تومور اولیه است. مثلاً، اگر سرطان پستان در استخوان گسترش یابد، سلول‌های سرطانی در استخوان درحقیقت همان سلول‌های سرطان پستان هستند، بیماری سرطان متاستاتیک پستان است نه سرطان استخوان.

از اين مراحل برای سرطان آندومتر استفاده مي‌كنند:

مرحلة I

در مرحلة I، سرطان فقط در رحم یافت می‌شود. مرحلة I به مراحل IA، IB و IC بر این اساس که سرطان چقدر گسترش یافته تقسیم می‌شود:

• مرحلة IA : سرطان فقط در آندومتر است.
• مرحلة IB: سرطان به نیمة داخلی میومتر (لایة عضلانی رحم) گسترش يافته است.
• مرحلة IC: سرطان به نیمة خارجی میومتر گسترش يافته است.

مرحلة II

در مرحلة II، سرطان از رحم به گردن رحم گسترش يافته، ولی هنوز به خارج از رحم سرايت نكرده است. مرحلة II به دو مرحلة IIA و IIB بر این اساس که سرطان تا کجا گسترش یافته است تقسیم می‌شود.

• مرحلة IIA: سرطان به غددی که در محل اتصال گردن رحم به رحم وجود دارند گسترش يافته است.
• مرحلة IIB: سرطان به بافت هم‌بندي گردن رحم گسترش يافته است.

مرحلة III

در مرحلة III، سرطان ورای رحم و گردن رحم گسترش يافته ولی هنوز به آن‌سوی لگن گسترش نيافته است. مرحلة III خود به سه مرحلة IIIB، IIIA و IIIC، بر این اساس که سرطان تا کجای لگن گسترش یافته است تقسیم می‌شود.

• مرحلة IIIA: سرطان به یک یا چند محل گسترش یافته است:
  • به خارجی‌ترین لایة رحم، یا
  • به نزدیک‌ترین بافت خارج از رحم، یا
  • به پردة صفاق گسترش یافته است.
• مرحلة IIIB: سرطان به آن‌سوی رحم و گردن رحم، به سمت واژن گسترش یافته است
• مرحلة IIIC: سرطان به غدد لنفاوی نزدیک رحم گسترش یافته است

مرحلة IV

در مرحلة IV، سرطان در ورای لگن گسترش می‌یابد. مرحلة IV به دو مرحلة IVA و IVB بر این اساس که سرطان تا کجا گسترش یافته است تقسیم می‌شود.

• مرحلة IVA: سرطان به مثانه و یا به جدار روده گسترش یافته است.
• مرحلة IVB: سرطان به بخش‌های دیگر بدن در آن‌سوی لگن ـ که شامل غدد لنفاوی داخل شکم و یا کشالة ران است ـ گسترش يافته است.

سرطان آندومتر عودکننده

سرطان آندومتر عودکننده نوعی سرطان است که بعد از درمان دوباره عود کرده (برگشته) است. سرطان معمولاً در لگن، در غدد لنفاوی داخل شکم یا در قسمت‌های دیگر بدن عود مي‌کند.

مروری بر گزینه‌های درمانی

انواع متفاوتی از درمان برای بیماران مبتلا به سرطان آندومتر وجود دارد

انواع متفاوتی از درمان برای بیمارانی که سرطان آندومتر دارند وجود دارد. بعضی از درمان‌ها متعارف هستند (درمان‌هایی که هم‌اکنون استفاده می‌شوند)، و بعضی از آنها در پژوهش‌های بالینی آزمایش مي‌شوند. پژوهش‌های بالینی درمانی مطالعه‌اي تحقیقاتی است که به‌منظور بهبود درمان‌های کنونی یا به‌دست آوردن اطلاعاتی دربارۀ درمان‌های جدید برای بیماران مبتلا به سرطان است. وقتی پژوهش‌های بالینی نشان می‌دهند که درمان جدید از درمان متعارف بهتر است، درمان جدید جاي درمان رايج را مي‌گيرد. بیماران به فکر مي‌افتند تا در پژوهش‌های بالینی شركت كنند. بعضی از پژوهش‌های بالینی فقط برای بیمارانی که هنوز درمان را شروع نکرده‌اند مجاز است.

در حال حاضر از سه نوع درمان متعارف استفاده مي‌كنند:

جراحی

جراحی (برداشتن سرطان در عمل جراحی) رایج‌ترین درمان برای سرطان آندومتر است. از اين شیوه‌های جراحی استفاده مي‌كنند:

• رحم‌برداري (هيستركتومي) کامل: با عمل جراحي رحم و گردن رحم را برمي‌دارند. اگر رحم و گردن رحم را از واژن بیرون آورند، به آن عمل رحم‌برداری (هيستركتومي) واژنی می‌گویند. اگر رحم و گردن رحم را از طریق یک شکاف بزرگ (بریدگی) در شکم بیرون آورند به آن رحم‌برداری شکمی می‌گویند و اگر از طریق یک شکاف کوچک به‌وسیلة لاپاروسکوپ بردارند به آن رحم‌برداری لاپاروسکوپیک Laparascopic می‌گویند.
• سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه Salpingooforectomy : عمل جراحی که هردو لولة فالوپ و تخمدان را برمي‌دارند.
• رحم برداری هيستركتومي راديکال: جراحی برای برداشتن رحم، گردن رحم و قسمتی از واژن است. تخمدان‌ها، ﻟﻮﻟه‌های ﻓﺎﻟﻮپ یا غدد لنفاوی مجاور را هم برمي‌دارند.
• حتی اگر پزشک همة سرطان قابل مشاهده را در طول جراحی بردارد، بعضی از بیماران بعد از جراحی پرتودرماني یا هورمون درمانی هم مي‌شوند تا سلول‌های سرطانی که باقی مانده است از بین بروند. به درمانی که بعد از جراحی برای بالا بردن احتمال موفقیت درمان استفاده می‌شود درمان کمکی مي‌گويند.

پرتودرمانی

پرتودرماني نوعی درمان سرطان است که از اشعة ایکس پرانرژی یا ساير پرتوها برای نابودي سلول‌های سرطانی یا متوقف کردن رشد آنها استفاده می‌کند. دو نوع پرتودرماني وجود دارد. پرتودرماني خارجی از دستگاهی در خارج از بدن برای تاباندن اشعه به‌ سرطان استفاده می‌کنند. در پرتودرماني داخلی از مادة رادیواکتیو که در سوزن‌ها، دانه‌ها، سیم‌ها یا کاتتر‌ها بسته‌بندی شده‌اند استفاده مي‌كنند که مستقیماً داخل یا نزدیک سرطان كار مي‌گذارند. روش پرتودرماني به نوع و مرحلة سرطانی که تحت درمان است بستگي دارد.

هورمون‌درمانی

هورمون‌درمانی نوعی درمان سرطان است که هورمون‌ها را بر‌می‌دارد یا امكان فعاليت را از آنها مي‌گيرد و از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. هورمون‌ها موادی هستند که غدد در بدن مي‌سازند و در خون وجود دارند. بعضی از هورمون‌ها موجب رشد سرطان‌های معینی می‌شوند. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که در سلول‌های سرطانی محل‌هایی وجود دارد که هورمون‌ها می‌تواند به آنها متصل شوند (گیرنده‌ها)، از داروها، جراحی یا پرتودرماني برای کاهش تولید هورمون یا توقف عملکرد آنها استفاده مي‌كنند.

روش‌های جدید درمانی در پژوهش‌های بالینی ارزیابی مي‌شوند.

در این قسمت خلاصه‌ای از درمان‌ها که در پژوهش‌های بالینی ارزیابی شده اند آمده است. البته اين خلاصه همة درمان‌های جدید مطالعه شده را در بر نمي‌گيرد. اطلاعات در مورد پژوهش‌های بالینی در پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان موجود است.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی نوعی درمان سرطان است که از داروها برای توقف رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند، چه از طریق نابودي سلول‌ها یا با متوقف کردن تقسیم آنها. وقتی شیمی‌درمانی از طریق خوراكي یا تزریق داخل سیاهرگ یا ماهیچه انجام مي‌شود، داروها وارد جريان خون می‌شوند و به سلول‌های سرطانی در تمام بدن مي‌رسند (شیمی‌درمانی سیستمیک). وقتی دارو‌های شیمی‌درمانی را مستقیماً در ستون فقرات، یک عضو یا حفره‌ای از بدن مثل شکم تزريق مي‌كنند، داروها مستقیماً بر سلول‌های سرطانی آن مناطق اثر می‌کنند (شیمی درمانی منطقه‌ای). روش شیمی‌درمانی به نوع و مرحلة سرطانی مورد درمان بستگی دارد.

بیماران به فكر شرکت در پژوهش‌های بالینی مي‌افتند.

برای بعضی از بیماران، شرکت در پژوهش‌های بالینی بهترین انتخاب درمانی است. پژوهش‌های بالینی بخشی از رویة تحقیقاتی سرطان است. پژوهش‌های بالینی برای فهم ایمنی و مؤثر یا بهتر بودن درمان‌های جدید از درمان‌های متعارف انجام می‌شوند.

امروزه بسیاری از درمان‌های رايج سرطان براساس پژوهش‌های بالینی پيشين است. بیمارانی که در پژوهش های بالینی شرکت می‌کنند يا درمان‌های متعارف مي‌شوند یا از جمله افرادی هستند که برای اولین بار درمان جدیدی را تجربه مي‌كنند.

بیمارانی که در پژوهش‌های بالینی شرکت می‌کنند همچنین به پیشرفت روش درمانی سرطان در آینده کمک می‌کنند، آنها اغلب به پرسش‌هاي مهمی پاسخ می‌دهند و به پیشرفت تحقیق کمک می‌کنند.

بیماران می‌توانند در پژوهش‌های بالینی قبل، در حین یا بعد از شروع درمان سرطان شرکت کنند.

بعضی از پژوهش‌های بالینی فقط شامل بیمارانی است که هیچ درمانی دریافت نکرده‌اند. آزمايش‌هاي ديگر درمان بیمارانی را بررسی می‌کنند که سرطانشان معالجه نشده است. همچنین پژوهش‌های بالینی وجود دارند که روش‌های جدیدی را برای جلوگيري از عود سرطان (بازگشت) و یا کاهش عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان بررسی مي‌كنند.

پژوهش‌های بالینی در نقاط دنيا انجام می‌شوند. قسمت گزینه‌های درمانی لینک‌های پژوهش‌های بالینی درمانی کنونی را دنبال می‌کند.این مطالب از داده‌های پژوهش‌های بالینی انستيتوي ملي سرطان گرفته شده است.

گاهي آزمایش‌هایی برای پیگیری لازم است.

بعضی از آزمایش‌ها را برای تشخیص یا پیدا کردن مرحلة سرطانی تکرار مي‌كنند؛ بعضی را هم به این منظور که درمان چقدر خوب پیش می‌رود. تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا باید درمان را متوقف كرد، ادامه و یا تغییر داد براساس نتایج این آزمایش‌ها انجام می‌دهند که گاهی به آن مرحله‌بندی مجدد می‌گویند.

پس از اینکه درمان پایان یافت بعضی از آزمایش‌ها را چند وقت به چند وقت انجام مي‌دهند. نتایج این آزمایش‌ها بيانگر تغییر شرایط شما یا عود سرطان است. به این آزمایش‌ها گاهی آزمایش‌های پیگیری یا چکاپ مي‌گويند.

گزینه‌های درمانی برحسب مرحله

• مرحلة I سرطان آندومتر
• مرحلة II سرطان آندومتر
• مرحلة IIA
• مرحلة IIB
• مرحلة III سرطان آندومتر
• مرحلة IV سرطان آندومتر

مرحلة I سرطان آندومتر

درمان مرحلة I سرطان آندومتر شامل اين موارد است:

• جراحی (رحم‌برداری (هيستركتومي) کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه). همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپي جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمي‌دارند.
• جراحی (رحم‌برداری کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه، با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی در لگن و شکم) و به‌دنبال آن انجام پرتودرماني داخلی یا پرتودرماني خارجی به لگن. پس از جراحی، یک سیلندري پلاستیکی که شامل منبع پرتو است داخل واژن مي‌گذارند تا باقیماندة سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.
• پرتودرماني تنها برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی کنند.
• پژوهش‌های بالینی پرتودرماني و یا شیمی‌درمانی.

مرحلة II سرطان آندومتر

درمان مرحلة II سرطان آندومتر معمولاً ترکیبی از درمان‌هاست، شامل پرتودرماني داخلی، خارجی و جراحی.

مرحلة IIA

درمان مرحلة IIA سرطان آندومتر شامل اين موارد است:

• جراحی- رحم‌برداری (هيستركتومي) کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه.  همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپي جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمي‌دارند.
• جراحی - رحم‌برداری (هيستركتومي) کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دوطرفه، با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی در لگن و شکم و به‌دنبال آن انجام پرتودرماني داخلی یا پرتودرماني خارجی به لگن. پس از جراحی، سیلندري پلاستیکی که شامل منبع پرتو است داخل واژن مي‌گذارند تا باقی‌ماندة سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.
• پرتودرماني تنها برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی کنند.
• پژوهش‌های بالینی از پرتودرماني و یا شیمی‌درمانی.

مرحلة IIB

درمان مرحلة IIB سرطان آندومتر شامل اين موارد است:

• جراحی- رحم‌برداری کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دوطرفه. همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپي جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمي‌دارند.
• پرتودرماني داخلی و خارجی، به همراه جراحی- هيستركتومي کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دوطرفه. همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپي جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمي‌دارند).
• جراحی - هيستركتومي راديکال با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی برای بررسی میکروسکوپي جهت یافتن سلول‌های سرطانی.

مرحلة III سرطان آندومتر

درمان مرحلة III سرطان آندومتر شامل اين موارد است:

• جراحی-رحم‌برداري (هيستركتومي) راديکال با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی برای بررسی میکروسکوپي جهت یافتن سلول‌های سرطانی) به همراه پرتودرماني داخلی و خارجی.
• پرتودرماني تنها برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی کنند.
• هورمون‌درمانی تنها برای بیمارانی که توانايي جراحی یا پرتودرماني ندارند.
• پژوهش‌های بالینی شیمی‌درمانی.
• پژوهش‌های بالینی درمان‌های جدید.

مرحلة IV سرطان آندومتر

درمان مرحلة IV سرطان آندومتر شامل اين موارد است:

• پرتودرماني داخلی و خارجی
• هورمون‌درمانی
• پژوهش‌های بالینی شیمی‌درمانی

گزینه‌های درمانی برای سرطان راجعة آندومتر

درمان سرطان راجعة آندومتر شامل اين موارد است:

• پرتودرماني به‌عنوان درمان تسکینی برای کاهش نشانه‌های بیماری و بهبود کیفیت زندگی.
• هورمون‌درمانی
• پژوهش‌های بالینی شیمی‌درمانی

برای یادگیری بیش‌تر درمورد سرطان آندومتر

برای اطلاعات بیش‌تر از پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان درمورد سرطان آندومتر، اين قسمت‌ها را ببینید:

• صفحة اصلی سرطان آندومتر
• چه چیزهایی را باید در مورد سرطان رحم بدانید؟
• پیشگیری از سرطان آندومتر
• غربالگری سرطان آندومتر
• تاموکسیفن: پرسش و پاسخ

برای اطلاعات کلی در مورد سرطان و ساير منابع از پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان، اين موارد را ببینید:

• آنچه باید درمورد سرطان بدانید – مرور
• مجموعة دانستنی‌های سرطان: سرطان
• غربالگری: پرسش و پاسخ
• شما و شیمی‌درمانی: حمایت از افراد مبتلا به سرطان
• شما و پرتو‌درمانی: حمایت از افراد مبتلا به سرطان
• کنار آمدن با سرطان
• پشتیبانی و منابع
• کتابخانة سرطان
• اطلاعاتی برای نجات‌یافتگان، مراقبین، طرفداران