موسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان
بسم الله الرحمن الرحیم    ۱۶ آذر ۱۳۹۵
جستجو
مرکز جامع سرطان
تغییر سایز حروف: افزایش اندازه حروف کاهش اندازه حروف
صفحه اصلی > مقالات > درمان سرطان خون ALL بزرگسالان
درمان سرطان خون ALL بزرگسالان

درمان سرطان خون ALL بزرگسالان

Adult Acute Lymphoblastic Leukemia Treatment

اطلاعات عمومی دربارۀ سرطان خون ALL بزرگسالان

نکات کلیدی این بخش

  • سرطان خون ALL بزرگسالان نوعی سرطان است که در آن مغز استخوان به تعداد بسیار زیاد، لنفوسیت (گونه‌ای گلبول‌ سفید خون) می‌سازد.
  • سابقۀ شیمی‌درمانی و قرار گرفتن در معرض تابش اشعه، خطر ابتلا به سرطان خون ALL را افزایش می‌دهد.
  • نشانه‌های احتمالی سرطان خون ALL بزرگسالان عبارت‌اند از تب، احساس خستگی و به‌آسانی دچار کبودی یا خونریزی شدن.
  • از آزمایش‌های مخصوص بررسی خون و مغز استخوان به‌منظور کشف و تشخیص سرطان خون ALL بزرگسالان استفاده می‌کنند.
  • برخی عوامل بر پیش‌آگهی سرطان (احتمال بهبودی) و گزینه‌های درمانی تأثیر می‌گذارند.

سرطان خون ALL بزرگسالان نوعی از سرطان است که در آن مغز استخوان به تعداد بسیار زیاد، لنفوسیت (گونه‌ای از گلبول‌های سفید خون) می‌سازد.

سرطان خون ALL بزرگسالان (که آن لوسمی لنفوسیتی حاد هم می‌گویند) سرطانی است مربوط به خون و مغز استخوان. معمولاً این نوع سرطان اگر زود درمان نشود، به سرعت وخیم‌تر می‌شود.

در حالت عادی، مغز استخوان سلول‌های بنیادی خون (سلول‌های نابالغ) را می‌سازد که به مرور به سلول‌های خونی بالغ تبدیل می‌شوند. سلول بنیادی خون احتمال دارد به سلول بنیادی مغز استخوانی یا سلول بنیادی لنفاوی تبدیل شود.

سلول بنیادی مغز استخوانی به یکی از این سه نوع سلول خونی بالغ تبدیل می‌شود:

  • گلبول‌های قرمز خون که به تمام بافت‌های بدن اکسیژن و مواد لازم دیگر را می‌رسانند.
  • پلاکت‌ها که با ایجاد لخته‌های خونی از خونریزی جلوگیری می‌کنند.
  • گرانولوسیت‌ها (Granulocytes ) - گلبول‌های سفید خون که با عفونت و بیماری مبارزه می‌کنند.

سلول بنیادی لنفاوی به سلول لنفوبلاست و سپس به یکی از سه گونۀ لنفوسیت (گلبول‌های سفید) تبدیل می‌شوند:

  • لنفوسیت‌ها  B  که پادتن‌هایی به‌منظور مبارزه با عفونت تولید می‌کنند.
  • لنفوسیت‌های T که در تولید پادتن‌هایی به‌منظور مبارزه با عفونت، به لنفوسیت‌های B کمک می‌کنند.
  • سلول‌های کشندۀ ذاتی(Natural Killer Cells) که به سلول‌های سرطانی و ویروس‌ها حمله می‌کنند.

در سرطان خون ALL، سلول‌های بنیادی بسیار زیادی تبدیل به لنفوبلاست‌ها یا لنفوسیت‌ها می‌شوند. به این سلول‌ها سلول‌های لوسمیک هم می‌گویند. این سلول‌های خونی سرطانی نمی‌توانند به خوبی با عفونت مبارزه کنند. همچنین، با افزایش سلول‌های خونی سرطانی در خون و مغز استخوان، فضای کم‌تری برای گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها باقی می‌ماند. این امر موجب عفونت، کم‌خونی و به آسانی دچار خونریزی شدن می‌شود. همچنین سرطان به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) نیز گسترش می‌یابد.

این مقاله ، دربارۀ سرطان خون ALL بزرگسالان است. برای کسب اطلاعات مربوط به گونه‌های دیگر سرطان خون، به این خلاصه‌ها مراجعه کنید:

  • درمان سرطان خونALL اطفال
  • درمان سرطان خون AML بزرگسالان
  • درمان سرطان خون AML و انواع دیگر بدخیم سرطان مغز استخوانی در اطفال
  • درمان سرطان خون CLL.
  • درمان سرطان خون هیری سل (Hairy Cell Leukemia Treatment).
  • درمان لوسمي سلول مويي

سابقۀ شیمی‌درمانی و قرار گرفتن در معرض تابش اشعه خطر ابتلا به سرطان خون ALL را افزایش می‌دهد.

به هر آنچه خطر ابتلا به بیماری را در انسان افزایش دهد، عامل خطرزا می‌گویند. داشتن عامل خطرزا به معنای ابتلا به سرطان نیست؛ نداشتن عوامل خطرزا نیز به معنای عدم ابتلا به سرطان نیست. افرادی که فکر می‌کنند در خطر ابتلا به سرطان هستند، باید با پزشک خود در این‌باره صحبت کنند. عوامل احتمالی بروز سرطان خون ALL عبارت‌اند از:

  • مرد بودن
  • سفیدپوست بودن
  • سن بالای 70 سال
  • سابقۀ شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
  • قرار گرفتن در معرض تابش اشعه‌های ناشی از انفجار بمب اتمی
  • داشتن اختلالات ژنتیکی خاص مانند سندروم داون

نشانه‌های احتمالی سرطان خون ALL بزرگسالان عبارت‌اند از تب، احساس خستگی و به‌آسانی دچار کبودی یا خونریزی شدن.

علائم اولیۀ سرطان خون ALL شبیه است به عوارض آنفولانزا یا بیماری‌های دیگر متداول . در صورت بروز هریک از این عوارض، پزشک را در جریان بگذارید:

  • ضعف یا احساس خستگی
  • تب
  • به آسانی دچار کبودی و خونریزی شدن
  • پتشی (Petechiae - لکه‌های مسطح و کوچک زیر پوست که از خونریزی ناشی می‌شوند).
  • تنگی نفس
  • کاهش وزن یا از دست دادن اشتها
  • درد استخوان‌ها یا معده
  • درد یا احساس پری یا سنگینی زیر دنده‌ها
  • توده‌های بدون درد در گردن،زیر بغل،شکم یا کشالۀ ران.

اینها و علائم دیگر از سرطان خون ALL بزرگسالان یا دلایل دیگری ناشی می‌شوند.

از آزمایش‌های مخصوص بررسی خون و مغز استخوان به‌منظور کشف و تشخیص سرطان خون ALL بزرگسالان استفاده می‌کنند.

از این آزمایش‌ها و فرایندها استفاده می‌کنند:

  • معاینۀ فیزیکی و سابقۀ پزشکی: معاینه‌ای است بدنی به منظور بررسی نشانه‌های سلامتی، که شامل جست‌وجوي نشانه‌های بیماری، مانند غده یا هر نشانۀ دیگری که به نظر غیرطبیعی می‌آید. سابقۀ عادت‌های مربوط به سلامتی، بیماری‌های گذشته و درمان‌های آنها را هم از بيمار می‌گیرند.
  • آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC): فرایندی که طی آن از خون نمونه‌ برمي‌دارند و این موارد را بررسی می‌کنند:
  • تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها.
  • میزان هموگلوبین (پروتئینی که حاوی اکسیژن است) موجود در گلبول‌های قرمز.
  • درصد گلبول‌های قرمز تشکیلدهندۀ نمونه خون.

آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC): با سرنگ از رگ خون می‌گیرند. نمونه خون به آزمایشگاه ارسال می‌شود و تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌های آن را شمارش می‌کنند. از آزمایش CBC به منظور تشخیص و بررسی موارد بسیار زیادی استفاده می‌کنند.

آزمایش خون محیطی (Peripheral Blood Smear): فرایندی که طی آن سلول‌های بلاست، تعداد و گونه‌های گلبول‌های سفید، تعداد پلاکت‌ها و تغییرات ظاهری را در سلول‌های خونی بررسی مي‌كنند.

آسپیراسیون و نمونه‌برداری مغز استخوان: برداشتن مغز استخوان، خون و قطعۀ کوچکی از استخوان، با استفاده از سرنگی در استخوان لگن یا استخوان جناغ سینه. آسیب‌شناس مغز استخوان، خون و استخوان را به منظور یافتن سلول‌های غیرطبیعی بررسی میکروسکوپی می‌کند.

آسپیراسیون و نمونه‌برداری مغز استخوان. پس از بی‌حس کردن ناحیه‌ای کوچک، سرنگ جمشیدی (سرنگی بلند و توخالی) را در استخوان لگن بیمار فرو مي‌كنند. نمونه‌هایی از خون، استخوان و مغز استخوان را به منظور بررسی میکروسکوپی برمی‌دارند.

تجزیه و تحلیل سیتوژنتیک (Cytogenetic Analysis): آزمایش آزمایشگاهی که طي آن سلول‌های موجود در نمونه‌ای از خون یا مغز استخوان را بررسی میکروسکوپی می‌کنند تا ببینند تغییرات خاصی در کروموزوم‌های موجود در لنفوسیت‌ها ایجاد شده است یا نه . مثلاٌ، گاهی،در سرطان خون ALL، بخشی از کروموزومی به کروموزوم دیگری می‌چسبد. به این کروموزوم، کروموزوم فیلادلفیا می‌گویند.

کروموزوم فیلادلفیا. قسمتی از کروموزوم 9 و قسمتی از کروموزوم 22 می‌شکنند و جایشان را با هم عوض می‌کنند. وقتي قسمت جدا شدۀ کروموزوم9 به کروموزم 22 می‌چسبد، ژن bcr-abl تشکیل می‌شود.به کروموزوم 22 تغییر یافته، کروموزوم فیلادلفیا می‌گویند.

ایمونوفنوتایپینگ (Immunophenotyping): آزمایشی که در آن سلول‌های موجود در خون یا مغز استخوان را بررسی میکروسکوپی می‌کنند تا مشخص شود لنفوسیت‌های بدخیم (سرطانی) شروع به ساختن لنفوسیت‌های B یا لنفوسیت‌های T کرده‌اند یا نه.

برخی عوامل بر پیش‌آگهی سرطان (احتمال بهبودی) و راه‌های درمانی تأثیر می‌گذارند.

پیش‌آگهی سرطان (احتمال بهبودی) و گزینه‌های درمانی به این عوامل بستگی دارند:

  • سن بیمار.
  • گسترش سرطان به مغز و استخوان
  • وجود کروموزوم‌ فیلادلفیا
  • سابقۀ درمان سرطان یا عود (بازگشت) سرطان

مراحل سرطان خون ALL بزرگسالان

نکات کلیدی این بخش

  • پس از تشخیص ALL بزرگسالان، بیمار را آزمایش‌ می‌کنند تا مشخص شود سرطان به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) سرایت کرده است یا نه.
  • سرطان به سه شکل در بدن گسترش می‌یابد.
  • برای ALL بزرگسالان روش تشخيص مرحلۀ سرطان (Staging) متعارفی وجود ندارد.

پس از تشخیص سرطان خون ALL بزرگسالان، بیمار را آزمایش می‌کنند تا مشخص شود سرطان به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) سرایت کرده یا نه .

میزان گسترش یا سرایت سرطان را معمولاً با مرحلۀ آن مشخص می‌کنند. به‌منظور تعیین برنامۀ درمانی، دانستن اینکه سرطان خون به بیرون خون و مغز استخوان نیز سرایت کرده است یا نه، اهمیت دارد. برای تعیین میزان گسترش سرطان خون می‌توان از آزمایش‌ها وفرایندهایی که در ادامه می‌آیند بهره گرفت:

  • عكس‌برداري از قفسۀ سینه با اشعۀ ایکس: عكس‌برداري از اندام‌ها و استخوان‌های قفسۀ سینه با استفاده از اشعۀ ایکس. اشعۀ ایکس، نوعی اشعة حاوی انرژی است که از بدن می‌گذرد و بر روی فیلم مخصوص، درون بدن را تصویر می‌کند.
  • پونکسیون لومبار (Lumbar Puncture): فرایندی که برای به‌دست آوردن مایع مغز نخاعی از ستون فقرات انجام می‌دهند. این کار را با فرو کردن سرنگی در ستون فقرات انجام می‌دهند. نام‌های دیگر این فرایند، LP یا کشیدن مایع مغزی نخاعی است.
  • سونوگرافی (Ultrasound): فرایندی که در آن امواج صوتی با انرژی بالا (فراصوتی) را به بافت‌ها یا اندام‌های درون شکم (Abdomen) گسیل می‌کنند و بازتاب (اکو)های آن را ضبط می‌کنند. این بازتاب‌ها تصویری را ایجاد می‌کنند که سونوگرام نام دارد. می‌توان این تصویر را چاپ و بررسی کرد.
  • سی.‌تی.اسکن (CAT Scan): فرایندی که در آن از زوایای مختلف مجموعه‌ای از تصاویر دقیق از شکم، تهیه می‌کنند. این تصاویر را کامپیوتری که به دستگاه اشعۀ ایکس متصل است ثبت می‌کند. معمولاً به‌منظور وضوح بیش‌تر تصویر اندام‌ها یا بافت‌ها، ماده‌ای رنگی در رگ بیمار تزریق می‌کنند یا به وی می‌خورانند. به این فرایند، توموگرافی کامپیوتری، توموگرافی محوری کامپیوتری هم می‌گویند.

سرطان به سه شکل در بدن گسترش می‌یابد.

وقتی سلول‌های سرطانی به بیرون از خون گسترش می‌یابند یک تومور توپر (Solid Tumor) ایجاد می‌کنند. به این فرایند متاستاز می‌گویند. دو  راه گسترش سلول‌های سرطانی در بدن عبارت‌اند از:

  • از طریق خون. سلول‌های سرطانی از طریق خون پخش می‌شوند، به بافت‌های سخت درون بدن، مانند مغز یا قلب، حمله و توموری سخت ایجاد می‌کنند.
  • از طریق دستگاه لنفاوی. سلول‌های سرطانی به دستگاه لنفاوی حمله‌ور می‌شوند، به عروق لنفاوی (Lymph Vessels) نفوذ می‌کنند و در قسمت‌های دیگر بدن تومورهای سخت تشکیل می‌دهند.

جنس تومور جدید (متاستاتیک) ازجنس همان سلول‌های سرطانی اولیه است. مثلاً، اگر سلول‌های خونی سرطانی به مغز سرایت کنند، سلول‌های سرطانی موجود در مغز قطعاً از جنس سلول‌های سرطان خون خواهند بود. این بیماری، سرطان خون متاستاتیک است، و نه سرطان مغز.

برای سرطان خون ALL بزرگسالان روش مرحله‌بندی سرطان (Staging) متعارفی وجود ندارد.

سرطان را می‌توان به سه وضعیت درمان نشده، فروکش کرده یا عود کرده (راجعه) تقسیم کرد.

سرطان خون ALL درمان نشدۀ بزرگسالان

در این شرایط، سرطان خون ALL به تازگی مشخص شده و به‌جز تسکین علائمی از جمله تب، خونریزی یا درد، بیمار هیچ درمانی نگرفته است.

  • نتیجۀ آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی غیرطبیعی است.
  • بیش از 5% سلول‌های مغز استخوان بلاست هستند (سلول‌های خونی سرطانی).
  • علائم و نشانه‌های سرطان خون وجود دارد.

سرطان خون ALL فروکش کردۀ بزرگسالان

  • سرطان خون ALL درمان شده است.
  • نتیجۀ آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی طبیعی است.
  • کم‌تر از 5% از سلول‌های مغز استخوان بلاست هستند (سلول‌های خونی سرطانی).
  • نشانه یا علائم سرطان خون در مغز و نخاع یا جای دیگری از بدن مشاهده نمی‌شود.

سرطان خون ALL راجعۀ (عود كردة) بزرگسالان

سرطان خون ALL راجعۀ بزرگسالان، سرطانی است که پس از وضعیت بهبودی، عود کرده است (بازگشته است). معمولاً سرطان خون ALL در خون، مغز استخوان یا قسمت‌های دیگر بدن عود می‌کند.

راه‌های درمانی در یک نگاه

نکات کلیدی این بخش

  • برای مبتلایان به سرطان خون ALL بزرگسالان، شیوه‌های درمانی گوناگونی وجود دارد.
  • درمان سرطان خون ALL بزرگسالان معمولاً دو مرحله دارد.
  • از چهار شیوۀ درمان متعارف استفاده می‌کنند:
    • شیمی‌درمانی
    • پرتودرمانی
    • شیمی‌درمانی به همراه پیوند سلول‌های بنیادی
    • درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز Tyrosine kinase inhibitor therapy
  • روش‌های جدید درمان در پژوهش‌های بالینی آزمایش می‌شوند.
  • درمان بیولوژیک
  • شاید بیماران بخواهند شرکت در یک پژوهش بالینی را تجربه کنند.
  • بیماران می‌توانند پیش از آغاز درمان سرطان، در حین آن، و یا پس از آن در پژوهش‌های بالینی شرکت کنند.
  • شاید آزمایش‌های پیگیری سلامتی بیمار پس از درمان، لازم شود.

برای مبتلایان به سرطان خون ALL بزرگسالان شیوه‌های درمانی گوناگونی وجود دارد.

شیوه‌های درمانی گوناگونی برای مبتلایان به سرطان خون ALL بزرگسالان وجود دارد. برخی از شیوه‌های درمانی، متعارف هستند (درمان‌های موجود)، و برخی دیگر در پژوهش‌های بالینی آزمایش می‌شوند. پژوهش بالینی ِ یک شیوة درمانی، یک بررسی تحقیقاتی است که جهت کمک به بهبود درمان‌های موجود یا کسب اطلاعاتی دربارۀ درمان‌های جدیدی برای مبتلایان به سرطان، انجام می‌شود. اگر پژوهش‌های بالینی نشان دهند که درمان جدیدی بهتر از درمان متعارف است، از آن پس آن درمان جدید تبدیل به درمان متعارف می‌شود. شاید بیماران بخواهند شرکت در پژوهش بالینی را بررسی کنند. شرکت در برخی از پژوهش‌های بالینی تنها برای بیمارانی مجاز است که درمان خود را آغاز نکرده باشند.

درمان سرطان خون ALL بزرگسالان معمولاً دو مرحله دارد.

درمان سرطان خون ALL بزرگسالان را در دو مرحله انجام می‌دهند:

  • درمان جهت فروکش کردن بیماری (Remission induction therapy): این اولین مرحلة درمان است. هدف این مرحله، از بین بردن سلول‌های سرطانی در خون و مغز استخوان است. با انجام این مرحله، سرطان وارد وضعیت بهبودی می‌شود.
  • درمان پس از فروکش کردن بیماری (Post-remission therapy): این دومین مرحلة درمان است؛ و وقتی آغاز می‌شود که سرطان خون در وضعیت فروکش قرار دارد. هدف درمان پس از فروکش کردن بیماری نابودی سلول‌های سرطانی باقیمانده ای است که فعلاً فعال نیستند، اما احتمالاً دوباره رشد می‌کنند و موجب بازگشت سرطان می‌شوند. نام دیگر این مرحله، درمان استمرار مرحلۀ فروکش است.

معمولاً در هر مرحله، درمانی با نام درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی (Central nervous system sanctuary therapy) انجام می‌شود. از آنجا که معمولاً شیمی‌درمانی - که به‌صورت خوراکی یا تزریق وریدی انجام می‌شود - به سلول‌های خونی سرطانی موجود در دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) نمي‌رسد، این سلول‌ها از سیستم عصبی مرکزی به‌عنوان «حافظ ایمنی» خود استفاده می‌کنند (در آن مخفی می‌شوند). با شیمی‌درمانی داخل شامه‌ای (Intrathecal chemotherapy) و پرتودرمانی می‌توان به سلول‌های خونی سرطانی در دستگاه عصبی مرکزی دست یافت و از این روش‌ها برای نابودی سلول‌های خونی سرطانی و پیشگیری از عود (بازگشت) سرطان استفاده کرد. نام دیگر درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی، درمان پیشگیرانۀ (Prophylaxis) دستگاه عصبی مرکزی است.

از چهار شیوۀ درمان متعارف استفاده می‌کنند:

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی یکی از شیوه‌های درمان سرطان است که در آن از دارو برای متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی - یا با نابودی این سلول‌ها یا با متوقف کردن روند تقسیم شدنشان استفاده می‌کنند. در صورتی‌که شیمی‌درمانی از طریق دهان یا تزریق در رگ یا عضله انجام شود، دارو وارد جریان خون می‌شود و به سلول‌های سرطانی در تمام بدن مي‌رسد (شیمی‌درمانی سیستمیک - Systematic Chemotherapy). در صورتی‌که شیمی‌درمانی مستقیماً در ستون فقرات (شیمی‌درمانی داخل شامه‌ای)، یک اندام، یا یکی از حفره‌های بدن مانند شکم (Abdomen) انجام شود، اثر عمدۀ دارو بر سلول‌های سرطانی آن ناحیه خواهد بود (درمان منطقه‌ای). شیمی‌درمانی ترکیبی درمانی است که در آن بیش‌تر از یک دارو استفاده می‌کنند. نوع شیمی‌درمانی، به نوع و مرحلة سرطان بستگی دارد.

از شیمی‌درمانی داخل شامه‌ای در محدودۀ مغز و نخاع برای درمان سرطان خون ALL بزرگسالان که گسترش یافته، یا احتمال گسترش یافتنش می‌رود استفاده می‌کنند. اگر از این نوع شیمی‌درمانی جهت پیشگیری از سرایت سرطان به مغز و نخاع استفاده شود، به آن درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی یا درمان پیشگیرانة دستگاه عصبی مرکزی می‌گویند. شیمی‌درمانی داخل شامه‌ای را به همراه شیمی‌درمانی از طریق دهان یا رگ تجویز می‌کنند.

پرتودرمانی

پرتودرمانی یکی از روش‌های درمان سرطان است که در آن از اشعه‌های ایکس با انرژی بالا یا تشعشعات دیگر جهت نابودی سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌کنند. پرتودرمانی به دو شکل انجام می‌شود. در پرتودرمانی خارجی، برای تاباندن اشعه به محدوده‌ای که دچار سرطان است، از دستگاهی خارج از بدن استفاده می‌کنند. در پرتودرمانی داخلی از مواد رادیواکتیوی استفاده می‌کنند که داخل سرنگ‌ها، دانه‌ها (Seeds)، سیم‌ها یا سوندها جاسازی و مستقیماً در ناحیۀ آلوده به سرطان یا نواحی مجاور آن تعبيه مي‌كنند. از پرتودرمانی خارجی به‌منظور درمان مبتلایان به سرطان خون ALLبزرگسالان که سرطان به مغز و نخاعشان سرایت کرده است، یا احتمالاً در آینده سرایت خواهد کرد استفاده مي‌كنند. به این نوع پرتودرمانی درمان حافظ ایمنی دستگاه عصبی مرکزی یا درمان پیشگیرانۀ دستگاه عصبی مرکزی می‌گویند.

شیمی‌درمانی همراه با پیوند سلول‌های بنیادی

پیوند سلول‌های بنیادی، روشی است که در آن شیمی‌درمانی و جایگزینی سلول‌های خونساز، که بر اثر درمان سرطان از بین می‌روند، انجام می‌شود. سلول‌های بنیادی (سلول‌های خونی نابالغ) را از خون یا مغز استخوان بیمار یا فرد اهداکننده جدا، منجمد و ذخیره می‌کنند. پس از به پایان رسیدن شیمی‌درمانی، یخ این سلول‌های بنیادی را باز و آنها را به بیمار تزریق (Infusion) می‌کنند. این سلول‌های بنیادی تزریق شده تبدیل به سلول‌های خونی بدن بیمار می‌شوند (و آنها را ترمیم می‌کنند).

درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز

از داروهای ضدسرطانی، به نام بازدارنده‌های تیرزین کیناز، به‌منظور درمان برخی از گونه‌های سرطان خون ALL بزرگسالان استفاده می‌کنند. این داروها آنزیم‌ تیروزین کیناز را - که موجب تبدیل بیش از حد (مورد نیاز بدن) سلول‌های بنیادی به گلبول‌های سفید می‌شود - از کار می‌اندازند. دو نمونه از داروهای مورد استفاده در این روش ایمانِیتیب مِسیلِات(Imanitib Mesylate) (گلیوِک Gleevec) و داساتینیب (dasatinib) نام دارند.

روش‌های جدید درمان در پژوهش‌های بالینی آزمایش می‌شوند

درمان بیولوژیک

درمان بیولوژیک، درمانی است که در آن از سیستم دفاعی بدن بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کنند. از موادی که بدن مي‌سازد یا در آزمایشگاه می‌سازند جهت تقویت، هدایت یا ترمیم سیستم دفاعی طبیعی بدن علیه سرطان استفاده می‌کنند. به این روش درمان درمان بیولوژیک یا ایمیون تراپی نیز می‌گویند.

شاید بیماران بخواهند شرکت در یک پژوهش بالینی را تجربه کنند.

برای برخی بیماران، شرکت در یک پژوهش‌ بالینی بهترین راه درمان است. پژوهش‌های بالینی بخشی از فرایند تحقیقاتی دربارۀ سرطان هستند. پژوهش‌های بالینی را به این خاطر انجام می‌دهند که میزان بی‌خطر بودن و کارایی یا مزیت روش‌های درمانی جدید نسبت به روش‌های درمانی متعارف را مشخص کنند.

بسیاری از درمان‌های متعارف امروزی، بر پایۀ پژوهش‌های بالینی گذشته شکل گرفته‌اند. گاه، برای بیمارانی که در یک پژوهش بالینی شرکت می‌کنند، درمان متعارف تجویز می‌کنند یا اینکه جزء اولین افرادی باشند که روش جدید در موردشان اجرا می‌شود.

بیمارانی هم که در پژوهش‌های بالینی شرکت می‌کنند به بهبود روش درمانی سرطان در آینده کمک می‌کنند. حتی در صورتی‌که پژوهش‌های بالینی منجر به روش‌های مؤثرتر درمان نشوند، معمولاً ابهامات بسیاری را رفع و به پیشرفت تحقیقات کمک می‌کنند.

در پژوهش‌های بالینی بیماران پیش از آغاز درمان سرطان، در حین آن، و یا پس از آن شرکت کنند.

برخی از پژوهش‌های بالینی بر بیمارانی انجام می‌شود که قبلاً درمان نشده‌اند. برخی دیگر از پژوهش‌های بالینی بر بیمارانی انجام می‌شود که سرطانشان بهبود نیافته است. پژوهش‌های بالینی دیگری هم هستند که در آنها روش‌های جدید جلوگیری از عود (بازگشت) سرطان یا کاهش عوارض جانبی روش‌های درمان سرطان آزمایش می‌شوند.

آزمایش‌های پیگیری سلامتی بیمار، پس از درمان لازم است.

گاه لازم است برخی از آزمایش‌هایی که جهت تشخیص سرطان یا تعیین مرحلۀ آن انجام شده‌اند، دوباره انجام شوند. دلیل آن هم مشخص کردن میزان کارایی درمان است. تصمیم‌گیری دربارۀ ادامه، تغییر یا توقف درمان براساس نتایج این آزمایش‌ها انجام می‌شود. گاهی به این فرایند، مرحله‌بندی مجدد (Re-staging) می‌گویند.

برخی از این آزمایش‌ها پس از اتمام درمان نیز هر از گاهی انجام می‌شوند. نتایج این آزمایش‌ها چگونگی تغییر شرایط بیمار یا عود (بازگشت) سرطان را نشان می‌دهد. به این آزمایش‌ها آزمایش‌های پیگیری سلامتی بیمار پس از درمان هم می‌گویند.

را‌ه‌های درمانی برای سرطان خون ALL بزرگسالان

سرطان خون ALL درمان نشدۀ بزرگسالان

سرطان خون ALL فروکش کردۀ بزرگسالان

سرطان خون ALL راجعۀ (عود كردة) بزرگسالان

سرطان خون ALL درمان نشدۀ بزرگسالان

درمان متعارف سرطان خون ALL بزرگسالان در مرحلۀ درمان مقدماتی برای بهبودی شامل این موارد است:

  • شیمی‌درمانی ترکیبی.
  • درمان با درمان پیشگیرانۀ دستگاه عصبی مرکزی که شامل شیمی‌درمانی (داخل شامه‌ای و/ یا به‌صورت سیستمیک) به همراه یا بدون استفاده از پرتودرمانی مغز است.

سرطان خون ALL فروکش کردۀ بزرگسالان

درمان متعارف سرطان خون ALL بزرگسالان در طول مرحلۀ درمان پس از فروکش شامل این موارد است:

  • شیمی‌درمانی ترکیبی با یا بدون استفاده از درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز.
  • شیمی‌درمانی همراه با پیوند سلول‌های بنیادی.
  • درمان پیشگیرانۀ دستگاه عصبی مرکزی، شامل شیمی‌درمانی (داخل شامه‌ای و/ یا به‌صورت سیستمیک) با یا بدون استفاده از پرتودرمانی مغز.

سرطان خون ALL راجعۀ بزرگسالان

درمان متعارف سرطان خون ALL راجعۀ بزرگسالان شامل این موارد است:

  • شیمی‌درمانی ترکیبی و به دنبال آن پیوند سلول‌های بنیادی
  • پرتودرمانی با میزان پرتو پایین به‌عنوان مراقبت تسكيني (Palliative care) جهت تخفیف عوارض جانبی و بهبود کیفیت زندگی.
  • درمان بازدارندۀ تیروزین کیناز.

برخی از درمان‌های در حال بررسی در پژوهش‌های بالینی جاری مربوط به سرطان خون ALL راجعۀ بزرگسالان عبارت‌اند از:

  • پژوهش بالینی دربارۀ پیوند سلول‌های بنیادی با استفاده از سلول‌های بنیادی خود بیمار.
  • پژوهش بالینی دربارۀ درمان بیولوژیک.
  • پژوهش بالینی دربارۀ داروهای ضدسرطان جدید.

برای به‌دست آوردن اطلاعات بیش‌تر دربارۀ سرطان خون ALL بزرگسالان

برای به‌دست آوردن اطلاعات بیش‌تر دربارۀ سرطان خونALL بزرگسالان از پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان، به این پیوندها مراجعه کنید:

  • صفحۀ اصلی سرطان خون
  • آنچه باید دربارۀ سرطان خون بدانید
  • مجموعة آشنایی با سرطان: پیوند سلول‌های بنیادی خون
  • پیوند مغز استخوان و پیوند سلول‌های بنیادی خون محیطی خون: پرسش و پاسخ

برای کسب اطلاعات عمومی دربارۀ سرطان و منابع دیگر، به این پیوندها مراجعه کنید:

  • آنچه باید دربارۀ سرطان بدانید: در یک نگاه
  • مجموعۀ آشنایی با سرطان: سرطان
  • تعیین مرحلۀ سرطان: پرسش و پاسخ
  • شما و شیمی‌درمانی: حمایت از مبتلایان به سرطان
  • شما و پرتودرمانی: حمایت از مبتلایان به سرطان
  • کنار آمدن با سرطان
  • پشتیبانی و منابع
  • کتابخانۀ سرطان
  • اطلاعاتی برای نجات‌‌یافتگان/ مراقبان/ وکلا

نــــــظرات
  • farnaz
  • ۱۴ خرداد ۱۳۹۴
    من خاستگارم که خیلی هم دوسش دارم بهم گفته این بیماری داشته 9ماه پیش و میگ الان درمان شده و دکتر گفت خوب شدی به نظرتون چیکار کنم میترسم حسم ترحم باشه ایا این بیماری کاملا خوب یشه
  • ثریا
  • ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۴
    شوهر من یک ساله all. داره الان بیماریش تؤ مرحله خاموشیه ولی من هروز میمیرم و فزنده میشم و از خدا میخوام هیچ وقت مریضیش برنگرده و عود نکنه ترو خدا واسش دعا کنید فقط 28 سالشه ،شمارو ب امام حسین دعا کنید من تحمل نبودش و ندارم
  • لیلا
  • ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۴
    سلام من برادرم 15 سالش و یک ساله مبتلا به سرطان خون all شده جواب ازمایشات با توکل به خوب بوده دکترش گفته طی این 5 سال اگر عود نکنه به مغزش خطر مرگ از بین میره و می تونه از ان به بد به زندگیش ادامه بده
  • بدون نام
  • ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۴
    سلامتی همه را از خدا میخوام
  • مینا
  • ۲ اردیبهشت ۱۳۹۴
    دوستم چند ساله سرطان all داره و دوباره عود کرده . الان عفونت ریخته شده به استخوانش. خدایا کمکش کن . خیلی نگرانشم. براش دعا کنید
  • مینا
  • ۳۱ فروردین ۱۳۹۴
    واسه همه مریضها دعا کنید هم مریضیشون سخته وهم هزینه درمانشون زیاده .خدا بهشون کمک کنه
  • فاطمه
  • ۱۷ فروردین ۱۳۹۴
    سلام،ممنون به خاطر مطالب ،امیدوارم هرچه زودتر تمام بیماران شفا پیدا کنند.
  • بدون نام
  • ۱۶ فروردین ۱۳۹۴
    من12سال پیش به این بیماری مبتلا شدم بعد از پیوند هیچ اثری از بیماری در خودم ندیدم وبیماریم از یادم رفته. روحیه بالای بیمار برخورد مناسب خانواده از مسائل بسیار حیاتی در مبارزه با این بیماریست.
  • آرنوش
  • ۲۹ اسفند ۱۳۹۳
    سلام من مامانم 29سالشه هشت ماه پیش فهمیدیم allداره با16درصد بلاست .......الان شکر خدا خیلی خوبه دکترش راضیه ولی نه مادر داره نه پدر نه خواهر و برادر منم که نمی ادنم بهش پیوند بدم خواعش میکنم دعا کنین از این بد تر نشه
  • mahmood
  • ۲۵ اسفند ۱۳۹۳
    هیچ ناراحت نباشیداونی که دردمیده درمونش روهم میده
  • بدون نام
  • ۱۷ دی ۱۳۹۳
    سلام خواهرمن سالهاست سرطان داره یه بچه شیرخواره هم داره براش دعا کنید
  • ناشناس
  • ۱۹ آذر ۱۳۹۳
    با سلام .بنده هم دامادمون سرطان خون داره و فقط همین رو بگم که همه چی دست خداست و امید رو نباید از دست داد مرگ و زندگی دست اونه بیماری تنها یک وسیله است .برای سلامتی همه مریضا دعا کنیم
  • محمد
  • ۱۹ آذر ۱۳۹۳
    سلام دوهفته ای هست خانومم بستریه تازه فهمیدم all داره تورو خدا براش دعا کنید ممنون
  • زهرا
  • ۱۱ آذر ۱۳۹۳
    سلام پسر خاله من چند ماهی سرطان all داره ولی امیدش به خداست انشاالله هر چه سریع تر خوب بشه لطفا براش دعا کنید. ممنون.
  • شیما
  • ۳ آذر ۱۳۹۳
    خدا به تموم مریضا شفا بده امین
  • علی
  • ۱۸ شهریور ۱۳۹۳
    فقط خدا....... خودش درد میده درمونم اگه صلاح بدونه میده....
  • pezhman
  • ۲۶ مرداد ۱۳۹۳
    با سلام خواهرم سرطان ALL داشت و شیمی درمانی کرد و از خودم پیوند گرفت خداروشکر حالش خوب شد اما 4 ماه که میگذره دچار کم اشتهایی به غذا و یه مقداری افزایش بیلوروبین داشته . خواستم راهنمایی کنید.
  • بدون نام
  • ۷ اسفند ۱۳۹۲
    من دیروز فهمیدم که all دارم کسی ام خبر نداره جز خدا. من 25 سالمه تورو خدا برام دعا کنید.
  • sara
  • ۱۵ دی ۱۳۹۲
    خیلی خوب بود
  • hasti
  • ۹ دی ۱۳۹۲
    سلام من دوستی دارم که 21 سالشه از اردیبهشت all داشتنش رو فهمید شیمی درمانی کرد و الان که تو ماه دی هستیم خوب به نظر میرسه فقط میخوام بدونم این بیماری درمان قطعی داره یا نه؟ مدت درمان برای این بیماری چقدره؟یعنی چه میزان زمان باید بگذره تا کاملا خوب بشه ؟
  • kamal
  • ۱۰ آبان ۱۳۹۲
    خواهر زاده من ALL1 داره که چند روز پیش متوجه شدیم با اینکه خودم نرس ام و بیشتر جوانب را میدانم ولی کلا کلافه هستم. خواهشا فقط روشهای افزایش روحیه بیمار را برام توضیح دهید.
  • chemist
  • ۲۶ مهر ۱۳۹۲
    سلام. ایشا... خدا هرچی دردمند خودش به دادش برسه...من این پست رو خوندم به همراه نظراتش..علتش هم این بود دنبال مطالبی درباره انزیم تیروزین کیناز میگشتم و میخواستم باهاش اشنا شم، اگه خدا بخواد میخوام رو ترکیبات مهارکننده انزیم تیروزین کیناز کار کنم.دعا کنید خدا به منم توفیق بده بلکه بتونم واقعا ترکیب خوبی بسازم که کمک کننده باشه.
  • سارا
  • ۲۲ مهر ۱۳۹۲
    سلام مطلبتون خوب بود ولی خیلی کلی توضیح دادین.
  • zali
  • ۲۲ مهر ۱۳۹۲
    سلام.هر مشکل وبیماری رو خداوند به راحتی حل میکنه فقط کافیه که ازش تقاضا کنی.همه چیز در دست اوست
  • narges..
  • ۲۲ مهر ۱۳۹۲
    سلام.پسرم allداره.بیماریش باعث شده به خدا نزدیک تر بشم با نماز شب اشنا بشم مسجد برم زیارت عاشورا بخونم....بیماری او زندگیم رو تحول زیبایی داد .ایا اگر او مریض نمیشد من این توفیقات را به دست می اوردم؟راضیم به رضایش
  • نغمه
  • ۱۲ مهر ۱۳۹۲
    سلام درمان این بیماری فقط وفقط روحیه خود بیمار و همراهاشه و دعاااااا فقط خدا باید کمکشون کنه فقط همینه اونه که سرنوشت هممونو تعیین میکنه و مرگ و زندگی دست اونه ممکنه یکی صحیح و سالم یه دفعه با تصادق بمیره ممکن هم هست یکی با این بیماری چندین سال سالم زندگی کنه....فقط اون میدونه و میتونه با دعا سرنوشت همه رو عوض کنه
  • بدون نام
  • ۳۰ شهریور ۱۳۹۲
    سلام .به نظر من بهترین چیزی که می تونه به بیماران کمک کنه توکل وامید به خداست.....منم 1سال وچند ماهی می شه که پیوند شدم وبه لطف خدا حالم خیلی خوبه و زندگیم به حالت عادی برگشته ....به امید بهبودی همه ی بیماران...
  • پری
  • ۲۱ مرداد ۱۳۹۲
    سلام لطفا در مورد میزان ارثی بودن این بیماری نیز توضیحاتی ارائه دهید.
  • بدون نام
  • ۱۵ مرداد ۱۳۹۲
    برادرم 7 ماه شیمی و پرتو درمانی کرده خوب شده بود ولی جند روزه تب کرده و قطع نمیشه علتش چیست؟
  • بدون نام
  • ۱۵ مرداد ۱۳۹۲
    برای بعد از فروکش کردن بیماری توضیحات بیشتری بدهید.
  • 124
  • ۲۶ خرداد ۱۳۹۲
    سلام نامزد الان 3سال که allداره خداروشکر حالش خوبه .میخواستم ببینم امید به زندگی این بیماری چقد؟
  • Mahbobeh
  • ۱۵ خرداد ۱۳۹۲
    سلا من سال ٨٨ متوجه شدم كه all دارم و شيمي درماني شدم و سال ٨٩ پيوند شدم. خدا رو شكر الان خوبم . مهم نيست كه تا كي زنده ميميونيم مهم اينه كه فعلا زنده ايم و بايد از زندگي لذت ببريم . به اميد روزي كه ديگه هيچ كس اين بيماري.رو نگيره
  • بدون نام
  • ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۲
    خيلي ممنون
  • 3
  • ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۲
    سلام.منم پرستارم، تازه شروع به کار کردم ،تو همین اول راه با مریضی آشنا شدم که ALL داره ولی از بیماری خودش بی خبره،این پسر 18 ساله فکر میکنه بخاطر عفونت تحت درمانه و خیلیم کلافس وای به روزی که حقیقتو بفهمه. لطفا برای اون و تموم بیماران دعا کنید.
  • mostafa
  • ۳۰ اسفند ۱۳۹۱
    سلام..من یک بیمار all هستم...4ماهه شیمی درمانی میشم..قراره از برادرم پیوند بگیرم..19سالمه...تازه دانشجو شده بودم که......خواهشا دعا کنید واسم..مرسی...سال 1392 هم مبارک
  • مهسا
  • ۱۶ اسفند ۱۳۹۱
    من یک پرستارم از نزدیک درد بیماران مبتلا به لوسمی رو میبینم از ته دل برای همه این بیمارا دعا میکنم.من خدا را دارم/کوله بارم بر دوش/سفری تا ته تنهایی محض/هرکجا لرزیدی از سفر ترسیدی فقط آهسته بگو من خدا را دارم...
  • مهسا
  • ۱۸ بهمن ۱۳۹۱
    تورو خدا به مادر بزرگ منم دعا کنید ....ای خدا تنها امیدمون تویی مارو دست خالی بر نگردون...
  • رضا
  • ۱۰ بهمن ۱۳۹۱
    سلام خسته نباشيد برادرم 39سالشه و الان تقريبا 8ماه كه تحت شيمي درماني براي معالجه قرار گرفته پزشك معالج او درمان را نتيجه بخش دانسته و ادامه شيمي درماني را هر ماه تجويز نموده در ضمن جهت پيوند مغز استخوان مشاوره لازم در دست انجام است لطفا جهت پيوند راهنمايي بفرماييد .و مراقبت هايي كه لازم است انجام دهيم را متذكر شويد با كمال تشكر و من ا..توفيق
  • مهتاب
  • ۱ بهمن ۱۳۹۱
    نامزد منم ALL داره حالش خوب نیست الان داره با دوز بالا و تیتانیوم شیمی درمانی می شه.نمیدونم چی کار کنم...براش دعا کنید کاشکی این بیماری هم مثل سرماخوردگی درمان می شد خدایا کمک کن
  • بدون نام
  • ۱ بهمن ۱۳۹۱
    هیچ کاری نمی شه کرد جز سکوت...............خدا
  • مهدیس
  • ۱۴ آذر ۱۳۹۱
    سلام...داداش من 33 سالشه ...تقریبا 2 سالیه که فهمیده سرطان خون داره....چندروز پیش دکتر بهش گفته تا چند ماه دیگه زنده نمیمونه....توروخدا یه راهی بگین....من بدون اون نمیتونم...چیکار میشه واسش کرد؟ منتظر جوابتون هستم...ممنون
  • منوچهر
  • ۶ آذر ۱۳۹۱
    خواهری 39 ساله دارم 1.5 سال پیش غدد لنفاوی معده اش دچار تومور خوشخیم لنفاوی شد با شیمی درمان وپرتو درمانی بهبودی یافت حال با علایم انفولانزا به بیمارستان مراجعه نموده پس از مایشات خون ومغز استخوان دچار سرطان ALL شده است ایا امیدی است -----چه درمانی را پیشنهاد میکنید-------حداکثر چند سال دیگر عمر خواهد کرد با تشکر
  • majid
  • ۱ آذر ۱۳۹۱
    اینکه تا کی تو این دنیا هستیم دست ما نیست مهم اینه که به خدا اعتماد کنیم و به بهترین طریق ممکن زندگی کنیم.خودم تو 9 سالگی all داشتم 4 سال درمان شدم و امسالم پیوند مغز استخوان انجام دادم الانم تو دوران نقاهتم.
  • افتاب
  • ۴ آبان ۱۳۹۱
    سلام من درکودکیALL2 داشتم الان19 سالمه و یکسری علایمی مثل خستگی وسر درد دارم ایا امکان داره دوباره به این بیماری مبتلا شده باشم/؟
  • مینا
  • ۳ مهر ۱۳۹۱
    شلام!دایی من 40 سالشه و 4روزه که تشخیص سرطان خون داده شده اما از روز اول دکتر بارها تکرار کرده که درمان اثری نداره چون پیشرفت بیماری خیلی سریع بوده لازم به ذکر ست که بیمار HTLV1 مثبت هست اما روحیه بیمار خیلی بالاست میخواستم بدونم در این حالت چقدر درمان میتونه موثر باشه؟
  • محسن
  • ۱۳ شهریور ۱۳۹۱
    با سلام داداش همسرم سرطان خون از نوع ALL داره ايشان 37 سالشه و يك سال و چند ماهي هست با اين بيماري دست و پنجه نرم مي كنه ..... يه مدت حالش خوب شد و دوباره سرطان ريخت تو مغزش ...الان شيمي درماني سنگين ميشه ، دهان و مري تا بالاي معده اش زخم شده و بي ادبي نباشه سرفه كه مي كنه خون بالا مياره ضمناً اخيراً كه شيمي درماني شده كليه ها و كبدش مشكل دار شدن .... به نظرتون جاي اميدواري براي بهبودش هست يا خير؟
  • زهرا
  • ۱۶ مرداد ۱۳۹۱
    الان 1سال 7ماهه شیمی درمانی میشم allدارم با شیمی درمانی جواب میده
  • بهاره
  • ۱۷ تیر ۱۳۹۱
    با سلام. نامزد من all دارد. 29 سالشه. آیا بیماری all درمان دارد یا نه؟ آیا پیوند شدن یه راه قطعی هست؟
  • اکرم
  • ۱۶ تیر ۱۳۹۱
    خواهرم all داشت چهار سال درمانش طول کشید کاملا خوب شده 26 سالشه انسان با امید به خدا همه مشکلات رو پشت سر میگذاره
  • بدون نام
  • ۱۶ تیر ۱۳۹۱
    امید داشتن به ادامه زندگی وحیات بهترین دارو برای مبارزه با این بیماری است چون خودم این بیماری را پشت سر گذاشته ام اکرم 26 ساله
  • وجیهه
  • ۸ تیر ۱۳۹۱
    میخواستم بدونم امید به زندگی برای سرطان نوع allچقدره
  • AMIN
  • ۲۴ خرداد ۱۳۹۱
    پدرم all دارد پيوند شده 14 ماه فعلا خوبه 55ساله است allبهتر است يا aml
  • بدون نام
  • ۱۹ بهمن ۱۳۹۰
    سلام .نتشکرم از اینکه اطلاعات خوبی رو ارایه دادید فقط در مورد زمان درمان و یا زمان طول کشیدن این بیماری مطلبی پیدا نکردم
ارســال نـظر
کاربر گرامی برای طرح سوالات پزشکی به بخش مشاوره سلامت مراجعه نمایید تا سوال شما توسط متخصصین موسسه پاسخ داده شود. به سوالاتی که در این بخش ارسال میشوند ترتیب اثر داده نمیشود.

نام (اختیاری)
پست الکترونیک(اختیاری)
آدرس وبسایت یا وبلاگ (اختیاری)
نظرشمــا
همزمان با تأیید انتشار نظر من، به من اطلاع داده شود.
اظهارنظرهای جدید به این مطلب،به ایمیل من ارسال گردد
* لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید *
لطفا حاصل عبارت را در محل زیر وارد نمایید:
= 5 - 7

مقالات درمان سرطان خون ALL بزرگسالان
 

مشاوره سلامت

عضو خبرنامه شوید



مطالب ارائه شده در پايگاه اينترنتي موسسه تحقیقات، درمان و آموزش سرطان صرفا جهت اطلاع رساني و افزايش آگاهي عمومي تهيه شده و جايگزين توصيه ها و دستورات پزشكي فردي نبوده، لازم است در هر مورد با پزشك معالج مشورت شود
صفحه اصلی درباره ما نقشه سایت حفظ حریم شخصی ارتباط با ما پست الکترونیکی اعضاء