غذاها و مواد مغذی اصلی
نکات مهم
- در آزمایشات بالینی و در دیگر مطالعات تحقیقاتی، رابطه بین غذا و سرطان بررسی می‌شود، اما شناسایی رابطه‌ای خاص بین یک غذای به‌خصوص یا بین ماده مغذی خاص و سرطان مشکل است.
- امکان دارد خوردن میوه و سبزیجات در پیشگیری سرطان مفید باشد، اما نقش چربی و فیبر موجود در رژیم غذایی تا این اندازه روشن نیست.
- احتمال دارد عوامل دیگر مانند فعالیت بدنی و کنترل وزن بدن در پیشگیری سرطان نقش داشته باشند.
مواد غذایی مانند گوشت، لبنیات، غلات، میوه و سبزی، و بقولات (گیاهان خانواده لوبیا) بخش عمده رژیم غذایی را تشکیل می‌دهند. مواد مغذی موجود در غذاهایی که بدن انسان آنها را به انرژی تبدیل می‌کند مواد مغذی پرمصرف می‌نامند، که این مواد مغذی شامل چربی و کربوهیدرات و پروتئین هستند.
پیدا کردن رابطه با سرطان
مدتهاست محققان بسیاری از مواد غذایی و مواد مغذی را برای پیشگیری سرطان بررسی می‌کنند، اما پیدا کردن رابطه‌ای خاص بین یک ماده غذایی یا یک ماده مغذی و سرطان مشکل است. یکی از چالش‌های موجود این است که مواد غذایی شامل اجزای متعدد مغذی و غیرمغذی هستند که ممکن است به پیشگیری سرطان کمک کنند (یا کمک نکنند). دوم این که اکثر افراد غذاها و نوشابه‌های متنوعی مصرف می‌کنند، و این امر اثرات متقابلی را بین آنها ایجاد می‌کند که مطالعه نمودن آنها چالش برانگیز است.
گاهی اوقات، مواد مغذی، بسته به مقدار مصرف آنها و مقداری از آنها که قبلاً در بدن وجود دارد، اثرات مختلفی بر بدن دارند. به‌عنوان مثال، در نظر بگیرید چگونه ورزشکاری که در حال تمرین کردن است نیاز‌های غذایی متفاوتی با شخصی دارد که از نظر بدنی فعال نمی‌باشد. و، در برخی از تحقیقات به عمل آمده نشان داده‌اند که امکان دارد نحوه آماده کردن غذا بر خطرات یا فواید حاصل از مصرف آن تأثیر نماید. به‌عنوان مثال، ممکن است با خوردن ماهی نمک سود یا تخمیر شده ممکن است خطر برخی از انواع سرطان افزایش یابد، اما به‌نظر می‌آید با خوردن ماهی که به این روش‌ها نگهداری نشده باشد از بدن در برابر چند نوع سرطان محافظت می‌شود. وجود این متغیر‌های متعدد است که مطالعه مواد غذایی و پیشگیری سرطان را مشکل می‌سازد.
در اینجا اطلاعاتی ارائه می‌شود که فعلاً درباره تعدادی از مواد غذایی و مواد مغذی پرمصرف و پیشگیری سرطان در دسترس است:
چربی غذایی. در اغلب موارد، چربی غذایی را به سرطان‌های پستان و روده بزرگ ربط داده‌اند. در سال 1997، هیئتی که انستیتو آمریکایی تحقیقات سرطان تشکیل داد به این نتیجه رسید که امکان دارد مقدار کل چربی و مقدار چربی اشباع شده موجود در مواد غذایی خطر سرطان را افزایش دهد.
گسترده‌ترین مطالعه‌ای که در آن اثرات چربی موجود در مواد غذایی و سرطان بررسی شده است، مطالعه بهداشت زنان می‌باشد. در این مطالعه، تعداد تقریباً 20000 زن یائسه که برای آنها رژیم غذایی کم‌چربی تعیین شده بود (20% کالری مورد نیاز بدن آنها از چربی تأمین می‌شد) با 30000 زنی مقایسه شدند که به خوردن غذاهایی ادامه دادند که چربی موجود در آنها تا 38% از کالری مورد نیاز بدن آنها را تأمین می‌نمود. پس از یک دوره پیگیری 8 ساله، بین زنان این دو گروه از نظر تعداد موارد جدید سرطان پستان هیچ تفاوتی مشاهده نشد. همچنان که تحلیل داده‌های حاصل از این مطالعه ادامه می‌یابد، به‌نظر می‌رسد که امکان دارد رژیم غذایی کم‌چربی اندکی خطر سرطان را کاهش دهد، اما هنوز بین رژیم‌های غذایی پرچربی و کم‌چربی تفاوتی واقعی به‌دست نیامده است.
موارد جدید بروز سرطان روده بزرگ را هم ثبت نمودند و بین تعداد موارد جدید بروز این سرطان در زنانی که رژیم غذایی کم‌چربی داشتند و زنانی که از رژیم غذایی پرچربی استفاده می‌کردند تفاوتی مشاهده نشد. علاوه بر آن، مطالعات محدودتری که به عمل آمده حاکی از آن است که امکان دارد با استفاده از رژیم غذایی کم‌چربی خطر برگشت سرطان پوست کاهش یابد، اما هنوز دلیل این امر کاملاً مشخص نشده است.
فیبر غذایی: فیبر غذایی واژه‌ای است که در مورد موادی گیاهی استفاده می‌شود که در بدن انسان هضم نمی‌شوند. فیبر غذایی از لایه بیرونی دانه‌های (غلات) به‌دست می‌آید، و در میوه، سبزیجات، بقولات، و خشکبار وجود دارد، و شامل موادی مانند سلولوز، پکتین، و لیگنین است. فیبر غذایی به پرحجم شدن مدفوع کمک می‌کند و کمک می‌نماید که غذا سریع‌تر در سیستم گوارشی حرکت کند.
در مطالعات به عمل آمده مشخص شده است غذا‌های پرفیبر با پایین بودن نرخ بروز سرطان مرتبط هستند. اما فهمیدن این نکته مشکل است که آیا دلیل این پایین آمدن نرخ بروز سرطان وجود فیبر غذایی یا تأثیر کلی خوردن میوه، سبزیجات و غلات سبوس نگرفته می‌باشد. همچنین، افرادی که از رژیم‌های غذایی پرفیبر پیروی می‌کنند معمولاً دیگر رفتار‌های سالم، مانند داشتن فعالیت بدنی، را در پیش می‌گیرند، که این رفتار‌ها خطر سرطان را کاهش می‌دهد.
در چند مطالعه این نکته را تست نموده‌اند که آیا فیبر غذایی از سرطان پیشگیری می‌کند. در حال حاضر، رژیم‌ها و یا مکمل‌های غذایی پرفیبر هیچ فایده اثبات شده‌ای بر ضدآدنوم روده بزرگ (پولیپ) ندارند، اما شاید بر علیه سرطان روده بزرگ تا اندازه‌ای مفید باشند. توصیه انستیتو پزشکی مواد غذایی و تغذیه این است که زنان و مردان هر روز به ترتیب 25 و 38 گرم فیبر غذایی مصرف نمایند.
می‌توان نتیجه گرفت که شاید فیبر غذایی خطر کلی سرطان را کم‌تر می‌کند، اما شواهد کافی در دست نیست که غلات (دانه‌هایی مانند جو و جو دو سر) و نشاسته‌های مقاوم (واژه‌ای که برای مقدار کمی از نشاسته استفاده می‌کنند که به گلوکوز تبدیل نشده و وارد روده بزرگ می‌شود) خطر سرطان را کاهش می‌دهند.
پروتئین. گوشت، ماهی، نرم‌تنان صدف‌دار خوراکی، و تخم‌مرغ منابع اصلی پروتئین حیوانی موجود در اکثر رژیم‌های غذایی هستند. در بین اینها، گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده در اغلب موارد به‌عنوان عوامل خطر سرطان بررسی میشوند. اکثر مطالعات به عمل آمده حاکی از آن است که در افرادی که گوشت قرمز بیش‌تری مصرف می‌کنند خطر ایجاد سرطان روده بزرگ بیش‌تر از کسانی است که گوشت قرمز کم‌تری می‌خورند، گرچه به‌نظر می‌آید تنها مقدار گوشت مصرفی بر این خطر تأثیرگذار نبوده و روش آماده نمودن گوشت قرمز هم مؤثر باشد. به هنگام بررسی تمام مطالعاتی که درباره گوشت قرمز و سرطان به عمل آمده است، متوجه شدند که شاید گوشت قرمز با افزایش خطر سرطان مرتبط باشد.
لبنیات. لبنیات گروه غذایی متنوعی است و معمولاً منبع خوبی برای تأمین کلسیم می‌باشد، که این ماده معدنی عموماً با کم‌تر بودن خطر بیماری مرتبط است. بسیاری از این مواد غذایی شامل چربی اشباع شده هم می‌باشند، که چربی اشباع شده با افزایش خطر بیماری ارتباط دارد. لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی بهترین گزینه در گنجاندن لبنیات در رژیم غذایی می‌باشند. امکان دارد اجزای باکتریایی موجود در ماست‌های برخوردار از فعالیت باکتریایی برای دستگاه گوارش انسان مفید باشد.
رابطه بین لبنیات و سرطان در دست بررسی است. در تحلیل‌های گسترده مربوط به چند مطالعه که درباره لبنیات و سرطان پروستات صورت گرفته نتایج متناقضی به‌دست آمده است، به این صورت که در برخی از تحلیل‌ها لبنیات خطر سرطان پروستات را افزایش می‌دهد در حالی‌که در تحلیل‌های دیگر هیچ تأثیری بر این سرطان ندارد. شاید لبنیات و کلسیم از بدن در برابر پولیپ روده بزرگ و سرطان روده بزرگ محافظت می‌کنند. بین سرطان پستان یا سرطان تخمدان و مصرف لبنیات هیچ رابطه‌ای به‌دست نیامده است.
نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌آید که شاید خوردن میوه و سبزیجات در پیشگیری سرطان مفید باشد. اما نقش چربی موجود در مواد غذایی به این اندازه روشن نیست. احتمال دارد عوامل مرتبط فعالیت بدنی و کنترل وزن بدن هم، علاوه بر رژیم غذایی، در پیشگیری سرطان نقش داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیش‌تر درباره بهبود بخشیدن به سلامتی عمومی از طریق رژیم غذایی، به دیگر مطالب موجود در بخش زندگی سالم در سایت مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان مراجعه نمایید.