Template fotr cancer articles
درمان سرطان حلق دهانی
اطلاعات عمومی درباره سرطان حلق دهانی
نکات مهم این بخش
- در بیماری سرطان حلق دهانی سلولهای بدخیم (سرطانی) در بافتهای حلق دهانی تشکیل میشوند.
- ممکن است مصرف فرآوردههای توتون و نوشیدن مشروبات الکلی خطر ایجاد سرطان حلق دهانی را افزایش دهد.
- نشانههای احتمالی سرطان حلق دهانی شامل گلو درد و ایجاد توده یا برآمدگی در گردن است.
- از تستهایی که در آنها دهان و گلو معاینه میشود برای کمک به ردیابی (یافتن)، تشخیص، و مرحلهبندی سرطان حلق دهانی استفاده میکنند.
- عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
در سرطان حلق دهانی سلولهای بدخیم (سرطانی) در بافتهای حلق دهانی تشکیل میشوند.
حلق دهانی قسمت پایینی حلق (گلو) است و پشت دهان قرار دارد و شامل یک سوم پشتی زبان، کام نرم، دیوارههای کناری و پشتی گلو، و لوزهها میباشد. حلق لولهای تو خالی به طول تقریبی 5 اینچ است که از پشت بینی شروع شده و در بالای نای (تراشه) و مری ( لولهای که از گلو تا معده ادامه دارد) خاتمه مییابد. هوا و غذا از حلق عبور میکند و وارد نای یا مری میشود.
اکثر سرطانهای حلق دهانی، کارسینومهای سلولهای سنگفرشی هستند. سلولهای سنگفرشی سلولهای نازک و مسطحی میباشند که جداره یا دیواره داخلی حلق دهانی را میپوشانند.
ممکن است مصرف فرآوردههای توتون و نوشیدن مشروبات الکلی خطر ایجاد سرطان حلق دهانی را افزایش دهد.
هر چیزی که خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد را عامل خطر مینامند. ممکن است عوامل خطر شامل موارد زیر یاشند:
- کشیدن سیگارت (یا سیگار) و جویدن توتون.
- مصرف مشروبات الکلی.
- رژیمغذایی که حاوی مقدار کمی میوه و سبزی است.
- نوشیدن ماته (mate′)، که یک نوشیدنی محرک (شبیه چای) رایج در آمریکای جنوبی است.
- جویدن برگ بتل (Betel که نوعی فلفل بالارونده است)، که محرکی رایج در قسمتهایی از آسیا است.
- آلوده بودن به ویروس پاپیلوم انسانی.
نشانههای احتمالی سرطان حلق دهانی شامل گلو درد و ورم کردن گردن است.
ممکن است این نشانهها، و علائم دیگر، در اثر ابتلا به سرطان حلق دهانی ایجاد شوند. امکان دارد ناراحتیهای دیگر هم همین علائم را بهوجود آورند. اگر هر یک از مشکلات زیر بروز کرد، باید با پزشک مشورت شود:
- گلو دردی که برطرف نمیشود.
- درد خفیف در پشت استخوان جناغ.
- سرفه.
- سخت بودن بلع.
- لاغر شدن بدون دلیل مشخص.
- گوش درد.
- ورم در پشت دهان، گلو، یا در گردن.
- تغییر صدا.
از تستهایی که در آنها دهان و گلو معاینه میشود، برای کمک به ردیابی (یافتن)، تشخیص، و مرحلهبندی سرطان حلق دهانی استفاده میکنند.
ممکن است از تستها و رویههای زیر استفاده شود:
-
معاینه فیزیکی و سابقه شخص بیمار: معاینه بدن بیمار برای وارسی سلامتی عمومی، از جمله وارسی بدن او برای یافتن نشانههای بیماری، مانند غدد لنفاوی متورم در گلو یا هر چیز دیگری که غیر عادی به نظر میآید. پزشک دهان و گردن وبیمار را بهطور کامل معاینه میکند و با استفاده از یک آینه کوچک دسته بلند به داخل گلوی بیمار نگاه میکند تا متوجه نواحی غیرطبیعی بشود. سابقه عادات بهداشتی بیمار و بیماریهای قبلی و درمانهای مربوط به آنها را هم یادداشت میکنند.
-
سی.تی.اسکن (کت اسکن یا CAT scan): رویهای که در آن یک سری عکس تفصیلی از زوایای مختلف از نواحی داخل بدن برداشته میشود. این عکسها را یک کامپیوتر برمیدارد که به یک دستگاه اشعه-X متصل است. ممکن است بیمار یک ماده رنگی بلع نماید، یا این ماده را در سیاهرگی از بدن او تزریق کنند، تا اندامها یا بافتها بهطور واضحتری درعکسها دیده شوند. این رویه را توموگرافی محاسباتی (Computed Tomography)، توموگرافی کامپیوتری، یا توموگرافی محوری کامپیوتری هم مینامند.
-
ام.آر.آی ( MRI یا Magnetic Resonance Imaging): رویهای که در آن از یک آهنربا، امواج رادیویی، و یک کامپیوتر یرای برداشتن یک سری عکس تفصیلی از نواحی داخل بدن استفاده میشود. این رویه را تصویربرداری هستهای به روش تشدید مغناطیسی (NMRI یا Nuclear Magnetic Resonance I .maging ) هم مینامند.
-
عکسبرداری با اشعه- X: عکسبرداری با اشعه- X از اندامها و استخوانها. اشعه- X نوعی پرتو انرژی است که میتواند از بدن عبور کرده و به فیلم اصابت نماید و تصاویری از داخل بدن تولید کند.
-
پت اسکن (PET Scan یا Positron Emission Ttomography Scan یا اسکن تصویربرداری مقطعی به روش گسیل پوزیترون): رویهای برای یافتن سلولهای تومور بدخیم در بدن. مقدار اندکی از گلوکوز رادیونوکلیدی (که یک ماده قندی است) در یک سیاهرگ تزریق میشود. پت اسکنر (PET Scanner) به دور بدن میچرخد واز جایی در بدن که گلوکوز مصرف میشود عکس میگیرد. سلولهای بدخیم در عکس روشنتر دیده میشوند، زیرا فعالتر هستند و بیشتر از سلولهای نرمال گلوکوز جذب میکنند.
-
آندوسکوپی: رویهای برای نگاه کردن به اندامها و بافتهای داخل بدن جهت وارسی نواحی غیرطبیعی. پزشک یک آندوسکوپ را از راه بینی یا دهان بیمار وارد بدن او میکند تا آن نواحی از گلو را ببیند که در معاینه فیزیکی گلو دیده نمیشود. آندوسکوپ وسیلهای نازک و لوله مانند است که برای دیدن قسمت داخلی بدن به یک منبع نور و یک عدسی مجهز است، و امکان دارد ابزاری برای خارج سازی نمونههای بافت یا غده لنفاوی داشته باشد، که این نمونهها زیر میکروسکوپ برای یافتن نشانههای بیماری وارسی میشود.
-
بافت برداری (بیوپسی): خارج سازی سلول یا بافت تا آسیبشناس آنها را برای یافتن نشانههای سرطان وارسی نماید.
عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
پیشآگهی (احتمال بهبودی) به موارد زیر بستگی دارد:
- مرحله و درجه سرطان.
- محل قرار داشتن تومور.
- اینکه آیا تومور با عفونت HPV مرتبط است.
گزینههای درمان به موارد زیر بستگی دارند:
- مرحله و درجه سرطان.
- محل قرار داشتن تومور.
- سلامتی عمومی شخص بیمار.
مراحل سرطان حلق دهانی
نکات مهم این بخش
- پس از تشیص سرطان حلق دهانی، تستهایی انجام میدهند تا مشخص شود که آیا سلولهای سرطانی در حلق دهانی یا در قسمتهای دیگر بدن گسترش یافتهاند.
- سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
- در سرطان حلق دهانی از مراحل زیر استفاده میشود:
- مرحله صفر (کارسینوم درجا)
- مرحله اول.
- مرحله دوم.
- مرحله سوم.
- مرحله چهارم.A
- مرحله چهارم B
- مرحله چهارم C
پس از تشخیص سرطان حلق دهانی، تستهایی انجام میدهند تا مشخص شود که آیا سلولهای سرطانی درحلق دهانی یا در قسمتهای دیگر بدن گسترش یافتهاند.
برای متوجه شدن اینکه آیا سرطان در حلق دهانی یا در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است، از فرآیندی به نام مرحلهبندی استفاده میشود. با اطلاعاتی که از فرآیند مرحلهبندی بهدست میآید، مرحله بیماری تعیین میشود. دانستن مرحله بیماری در برنامهریزی درمان اهمیت دارد. در اغلب موارد، نتایج برخی از تستهایی که برای تشخیص سرطان حلق دهانی استفاده میشود را در مرحلهبندی به کار میگیرند.
سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
سه نحوه گسترش سرطان در بدن عبارتند از:
- از طریق بافت. سرطان به بافت سالم دورو بر حمله میکند
- از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به دستگاه لنفاوی حمله میکند و از طریق عروق لنفاوی به دیگر قسمتهای بدن میرسد.
- از طریق خون. سرطان به سیاهرگها و مویرگها حمله میکند و همراه خون به دیگر قسمتهای بدن میرسد.
هنگامیکه سلولهای سرطانی از تومور اولیه (اصلی) جدا میشوند و همراه لنف یا خون به دیگر قسمتهای بدن میرسند، ممکن است تومور دیگری (تومور ثانویه) تشکیل شود. این فرآیند را متاستاز مینامند. تومور ثانویه (متاستازی) از همان نوع سرطان تومور اولیه است. بهعنوان مثال، اگر سرطان پستان به استخوانها گسترش یابد، سلولهای سرطانی در استخوان در واقع سلولهای سرطان پستان هستند و این بیماری را سرطان استخوان به حساب نمیآورند، بلکه آن را سرطان متاستازی یستان مینامند.
در سرطان حلق دهانی از مراحل زیر استفاده میشود:
مرحله صفر (کارسینوم درجا)
در مرحله صفر، سلولهای غیرطبیعی در جدار حلق دهانی یافت میشوند. ممکن است این سلولهای غیرطبیعی سرطانی شوند و به بافت نرمال دورو بر حمله کنند. مرحله صفر را کاسینوم درجا هم مینامند.
مرحله اول
در مرحله اول، سرطان تشکیل شده است و قطر آن 2 سانتیمتر یا کمتر میباشد و به بیرون از حلق دهانی گسترش نیافته است.
مرحله دوم
در مرحله دوم، قطر سرطان از 2 سانتیمتر بیشتر است، ولی از 4 سانتیمتر کمتر میباشد، و به بیرون از حلق دهانی گسترش نیافته است.
مرحله سوم
در مرحله سوم، قطر سرطان یا:
- بیشتر از 4 سانتیمترمیباشد و سرطان به بیرون از حلق دهانی گسترش نیافته است؛ یا
- متفاوت میباشد و سرطان تنها به یک غده لنفاوی واقع در همان طرفی از گردن گسترش یافته است که سرطان در آن طرف تشکیل شده بود.
مرحله چهارم A
در مرحله چهارم A، سرطان یا:
- به بافتهای نزدیک به حلق دهانی، از جمله حنجره، سقف دهان، فک پایینی، ماهیچه زبان، یا ماهیچههای مرکزی فک، گسترش یافته است، و ممکن است به یک یا چند غده لنفاوی مجاور گسترش یافته باشد که قطر هیچکدام از آنها بیشتر از 6 سانتیمتر نیست؛ یا
- قطر متفاوتی دارد و به یک غده لنفاوی گسترش یافته است که قطر آن از 3 سانتیمتر بیشتر است ولی از 6 سانتیمتر بیشتر نمیباشد و در همان طرف گردن قرار دارد که سرطان در آن طرف تشکیل شده بود، یا به بیش از یک غده لنفاوی، که قطر هیچکدام از 6 سانتیمتر بیشتر نیست، در یک یا در هر دو طرف گردن گسترش یافته است.
مرحله چهام B
در مرحله چهارم B، سرطان یا:
- شریان اصلی گردن را احاطه کرده و به فک یا جمجمه، به ماهیچه موجود در کناره فک، یا به بخش بالایی گلو واقع در پشت بینی گسترش یافته است و امکان دارد به به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته باشد؛ یا
- به غده لنفاوی گسترش یافته که قطر آن از 6 سانتیمتر بیشتر است و امکان دارد به بافتهای دور و بر حلق دهانی گسترش یافته باشد.
مرحله چهارم C
در مرحله چهارم C، سرطان به دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است؛ اندازه تومور متفاوت است و ممکن است به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد.
سرطان راجعه حلق دهانی
در سرطان راجعه حلق دهانی، سرطان پس از درمان شدن برگشت (عود) میکند، و ممکن است این برگشت در حلق دهانی یا در دیگر قسمتهای بدن صورت گیرد.
خلاصه گزینههای درمان
نکات مهم این بخش
- برای بیماران مبتلا به سرطان حلق دهانی انواع مختلف درمان وجود دارد.
- برنامه درمان بیماران مبتلا به سرطان حلق دهانی باید توسط گروهی از پزشکان دارای تخصص در درمان سرطان سر و گردن برنامهریزی شود.
- از دو نوع درمان استاندارد استفاده میشود که عبارتند از:
- جراحی
- پرتودرمانی
- انواع جدید درمان در آزمایشات بالینی تست میشود. این درمانها عبارتند از:
- شیمیدرمانی
- حساسکنندههای پرتوی
- فزون گرمادرمانی
ممکن است بیماران بخواهند در آزمایش بالینی شرکت کنند.
بیماران میتوانند پیش از، در طول، یا پس از شروع درمان سرطان خود در آزمایش بالینی شرکت نمایند.
شاید انجام تستهای پیگیری لازم باشد.
برای بیماران مبتلا به سرطان حلق دهانی، انواع مختلف درمان وجود دارد.
برای بیماران مبتلا به سرطان حلق دهانی، انواع مختلف درمان در دسترس است. برخی از درمانها استاندارد هستند (درمانهایی که در حال حاضر استفاده میشوند)، و تعدادی از درمانها در آزمایشات بالینی تست میشوند. آزمایش بالینی درمانی، بررسی تحقیقاتی است و هدف از آن این است که به بهبود درمانهای جاری کمک شود یا درباره درمانهای جدید مربوط به بیماران مبتلا به سرطان اطلاعاتی به دست آید. اگر در آزمایشات بالینی مشخص شود درمانی جدید بهتر از درمان استاندارد است، ممکن است درمان جدید بهصورت درمان استاندارد در آید. شاید بیماران بخواهند در آزمایش یالینی شرکت نمایند. در برخی از آزمایشات بالینی تنها آن بیمارانی پذیرفته میشوند که درمان آنها شروع نشده است.
گروهی از پزشکان که متخصص درمان سرطان سر و گردن هستند باید درمان بیماران مبتلا به سرطان حلق دهانی را برنامهریزی کنند.
یک سرطان شناس پزشکی (Medical Oncologist) و یک پزشک متخصص درمان بیماران سرطانی بر درمان بیمار مبتلا به سرطان حلق دهانی نظارت میکند. چون حلق و بینی به نفس کشیدن، غذا خوردن، و حرف زدن کمک میکنند، ممکن است بیمارانی که دچار این سرطان هستند به کمکهای خاصی احتیاج داشته باشند تا خود را با عوارض جانبی سرطان حلق دهانی و درمان آن تطبیق دهند. امکان دارد سرطان شناس بیمار را به افراد حرفهای دیگری ارجاع دهد که در درمان بیماران مبتلا به سرطان سر و گردن آموزشهای خاصی دیدهاند. این افراد حرفهای ممکن است شامل متخصصهای مشروحه زیر باشند:
- جراح سر و گردن.
- سرطان شناس متخصص پرتودرمانی.
- جراح پلاستیک.
- دندانپزشک.
- متخصص تغذیه.
- روانشناس.
- متخصص توانبخشی.
- گفتار درمانگر.
از دو نوع درمان استاندارد استفاده میشود که عبارتند از:
جراحی
جراحی (برداشتن یا خارج کردن سرطان با عمل جراحی) درمانی رایج برای تمام مراحل سرطان حلق دهانی است. ممکن است پزشک سرطان و بخشی از بافت سالم دورو بر سرطان را بردارد. حتی اگر پزشک تمامی سرطانی که در زمان جراحی دیده میشود را بردارد، امکان دارد در مورد برخی از بیماران، پس ازعمل جراحی، شیمیدرمانی یا پرتودرمانی صورت گیرد تا سلولهای سرطانی باقیمانده از بین بروند. درمانی که پس از جراحی برای افزایش دادن احتمال معالجه صورت میگیرد را درمان کمکی مینامند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از اشعه- X پر انرژی یا دیگر انواع تشعشع برای کشتن سلولهای سرطانی یا جهت جلوگیری از رشد آنها استفاده میشود. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. در پرتودرمانی خارجی از دستگاهی واقع در خارج از بدن برای فرستادن تشعشع به طرف سرطان استفاده میشود. در پرتودرمانی داخلی، یک ماده رادیواکتیو را که در داخل سوزن، دانه، سیم، یا کاتتر قرار دارد، بهطور مستقیم در داخل یا در نزدیکی سرطان میگذارند. نحوه انجام پرتودرمانی به نوع و مرحله سرطانی که درمان میشود بستگی دارد. در پرتودرمانی تقطیعی (جزءجزء شده یا Fractionated )، دوز کامل پرتودرمانی را به چند دوز کوچکتر و برابر هم تقسیم میکنند و درمان را در طی چند روز انجام میدهند.
ممکن است پرتودرمانی در بیمارانی مؤثرتر باشد که قبل از شروع درمان کشیدن سیگارت (یا سیگار) را ترک کردهاند.
پرتودرمانی غده تیروئید یا غده هیپوفیز خطر کم کاری تیروئید افزایش مییابد (هورمون تیروئید به مقدار بسیار کمیتولید میشود). پیش از درمان و پس از آن، باید تست کارکرد تیروئید انجام شود.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از داروهایی برای متوقف نمودن رشد سلولهای سرطانی استفاده میشود. این داروها یا سلولهای سرطانی را میکشند و یا از تقسیم سلولی آنها جلوگیری میکنند. اگر شخص بیمار این داروها را بلع کند یا آنها را در سیاهرگ او تزریق کنند، داروها وارد جریان خون شده و میتوانند به سلولهای سرطانی موجود در سرتاسر بدن برسند (شیمیدرمانی سیستمیک). اگر داروها بهطور مستقیم در داخل ستون نخاعی، در یکی از اندامهای بدن، یا در یکی از حفرههای بدن مانند شکم قرار داده شوند، عمدتاً بر سلولهای سرطانی موجود در این نواحی تأثیر مینمایند (شیمیدرمانی ناحیهای). نحوه انجام شیمیدرمانی به نوع و مرحله سرطانی بستگی دارد که باید درمان شود.
حساس کنندههای پرتوی
حساسکنندههای پرتوی داروهایی هستند که سلولهای تومور را نسبت به پرتودرمانی حساستر میسازند. ممکن است با ادغام کردن پرتودرمانی و حساس کنندههای پرتوی بتوان تعداد بیشتری از سلولهای تومور را از بین برد.
شاید انجام تستهای پیگیری لازم باشد.
ممکن است برخی از تستهایی تکرار شوند که برای تشخیص سرطان یا برای آگاهی از مرحله سرطان انجام شده بودند. بعضی از تستها به عمل میآیند تا مشخص شود درمان تا چه حد با موفقیت به پیش میرود. ممکن است تصمیمگیری درباره ادامه، تغییر، یا توقف درمان براساس نتایج این تستها صورت گیرد. گاهی اوقات، این فرآیند را مرحلهبندی دوباره مینامند.
برخی از تستها، پس از خاتمه درمان، همچنان هر از گاهی انجام میشوند. از نتایج این تستها مشخص میشود که آیا وضعیت بیمار تغییر نموده یا اینکه سرطان برگشت(عود) کرده است. گاهی اوقات، این تستها را تستهای پیگیری یا تستهای چکآپ مینامند.
پس از درمان سرطان حلق دهانی، پیگیری مکرر و دقیق لازم است، زیرا این خطر وجود دارد که در سر یا گردن سرطان ثانویهای ایجاد شود.
گزینههای درمان براساس مرحله بیماری
مرحله اول سرطان حلق دهانی
مرحله دوم سرطان حلق دهانی
مرحله سوم سرطان حلق دهانی
مرحله چهارم سرطان حلق دهانی
مرحله اول سرطان حلق دهانی
درمان مرحله اول سرطان حلق دهانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرتو درمانی.
- جراحی.
- یک آزمایش بالینی در زمینه پرتودرمانی تقطیعی (Fractionated Radiation Therapy).
مرحله دوم سرطان حلق دهانی
ممکن است درمان مرحله دوم سرطان حلق دهانی شامل موارد زیر باشد:
- پرتو درمانی (پرتودرمانی خارجی و یا پرتودرمانی داخلی).
- جراحی.
مرحله سوم سرطان حلق دهانی
ممکن است درمان مرحله سوم سرطان حلق دهانی شامل موارد زیر باشد:
- جراحی و به دنبال آن پرتودرمانی یا شیمیدرمانی که همزمان با پرتودرمانی صورت میگیرد.
- پرتودرمانی (در مورد بیماران مبتلا به سرطان زبان یا لوزه).
- شیمیدرمانی همزمان با پرتودرمانی.
- یک آزمایش بالینی در زمینه شیمیدرمانی، که به دنبال آن جراحی یا پرتودرمانی صورت میگیرد.
- یک آزمایش بالینی در زمینه شیمیدرمانی که همزمان با پرتودرمانی انجام میشود.
- یک آزمایش بالینی در زمینه پرتودرمانی تقطیعی و یا پرتودرمانی داخلی.
مرحله چهارم سرطان حلق دهانی
درمان مرحله چهارم سرطان حلق دهانی، که بتوان آن را با جراحی انجام داد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- جراحی که به دنبال آن پرتودرمانی و شیمیدرمانی انجام میشود.
- پرتودرمانی (در مورد سرطان لوزه).
- یک آزمایش بالینی در زمینه شیمیدرمانی که همزمان با پرتودرمانی صورت میگیرد.
- یک آزمایش بالینی در زمینه پرتودرمانی تقطیعی و یا پرتودرمانی داخلی.
درمان مرحله چهارم سرطان حلق دهانی، که نتوان آن را با جراحی انجام داد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرتودرمانی به اضافه شیمیدرمانی یا بدون آن.
- یک آزمایش بالینی در زمینه شیمیدرمانی به اضافه پرتودرمانی و یا استفاده از حساسکنندههای پرتوی.
- یک آزمایش بالینی در زمینه پرتودرمانی تقطیعی و یا پرتودرمانی داخلی.
- یک آزمایش بالینی در زمیته پرتودرمانی به اضافه یا بدون شیمیدرمانی.
- یک آزمایش بالینی در زمینه فزونگرما درمانی به اضافه پرتودرمانی.
پس از درمان، معاینات دقیق سر و گردن برای مطلع شدن از برگشت بیماری اهمیت دارد. در سال اول هر ماهه، در سال دوم هر دو ماه یکبار، در سال سوم هر سه ماه یکبار، واز آن پس هر شش ماه یکبار معاینه کامل پزشکی (چک آپ) انجام میشود.
گزینههای درمان سرطان راجعه حلق دهانی
ممکن است درمان سرطان راجعه حلق دهانی شامل موارد زیر باشد:
- جراحی، اگر با انجام پرتودرمانی سرطان بهطور کامل از بدن خارج نشده باشد.
- پرتودرمانی (اگر قبلاً انجام نشده باشد) یا جراحی مجدد، اگر در نوبت اول جراحی تمامی سرطان از بدن خارج نشده باشد.
- یک آزمایش بالینی در زمینه شیمیدرمانی.
- یک آزمایش بالینی در زمینه فزون گرما درمانی به اضافه پرتودرمانی.
پس از درمان، برای آگاه شدن از برگشت سرطان، انجام معاینات دقیق سر و گردن اهمیت دارد. در سال اول در هر ماه، در سال دوم هر دو ماه یکبار، در سال سوم هر سه ماه یکبار، و پس از آن هر شش ماه یکبار معاینه کامل پزشکی (چکآپ) صورت میگیرد.