پیشگیری از سرطان آندومتر

Endometrial Cancer Prevention

پیشگیری چیست؟

پیشگیری سرطان کاری است جهت كاهش احتمال ابتلا به سرطان. با پیشگیری از سرطان تعداد موارد ابتلای جدید سرطان در یک گروه یا جمعیت کاهش می‌یابد. امید می‌رود که با پیشگیری بتوان تعداد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان را هم کاهش داد.

برای پیشگیری از شروع سرطان‌های جدید، دانشمندان به عوامل خطرزا و عوامل حفاظتی توجه می‌کنند. به هر چیزی که احتمال ابتلای شما را به سرطان بالا ببرد عامل خطرزای سرطان مي‌گويند، به هر چیزی هم که این احتمال را کاهش دهد عامل حفاظتی سرطان مي‌گويند.

از برخی از عوامل خطرزای سرطان می‌توان دوري کرد. مثلاً، استعمال دخانیات و به ارث بردن ژن‌های معینی عوامل خطرزای بعضی از انواع سرطان هستند ولی فقط می‌توان از استعمال دخانیات پرهيز کرد. ورزش منظم و برنامة غذایی سالم عوامل حفاظتی بعضی از انواع سرطان است. پرهیز از عوامل خطرزا و افزایش عوامل حفاظتی خطر را کاهش مي‌دهد ولی بدین معنا نیست که حتماً به سرطان مبتلا نمی‌شوید.

راه‌های مختلف پیشگیری از سرطان که در دست بررسي‌اند شامل اين موارد است:

• تغییر در روش زندگی یا عادات غذا خوردن
• پرهیز از عواملی که دلیل بروز سرطان شناخته شده‌اند.
• استفاده از دارو برای درمان حالت‌های پيش از سرطان یا برای متوقف کردن سرطان از زمان شروع.

اطلاعات کلی دربارۀ سرطان آندومتر

سرطان آندومتر بیماريی است که در آن سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت ديواره داخلی رحم (آندومتر) تشکیل می‌شود.

آندومتر پوشش رحم است. رحم هم بخشی از دستگاه تناسلی زنان است. رحم اندامی است توخالی، گلابی شکل و ماهیچه‌ای در لگن خاصره، جایی که جنین در آن رشد می‌کند.

سرطان آندومتر با سرطان ماهیچة رحم فرق دارد که سارکوم رحم نام دارد. برای اطلاعات بیش‌تر خلاصة درمان سارکوم رحم را ببینید.

سرطان آندومتر شایع‌ترین سرطان تهاجمی دستگاه تناسلی زنان است.

سرطان آندومتر معمولاً در زنان پس از یائسگی اتفاق می‌افتد و بیش‌تر زنان سفیدپوست به آن دچار مي‌شوند تا زنان سیاه‌پوست. اما زنان سیاهي که سرطان آندومتر در آنها مشخص شده بیش‌تر به نظر می‌رسد که بیماری پیشرفته‌تری دارند و بیش‌تر از زنان سفید از این بیماری می‌میرند.

پیشگیری از سرطان آندومتر

پرهیز از عوامل خطرزا و افزایش عوامل حفاظتی به پیشگیری از سرطان کمک مي‌کند.

پرهیز از عوامل خطرزای سرطان مانند استعمال دخانیات، اضافه وزن و ورزش نکردن به پیشگیری از سرطان‌های مشخصی کمک مي‌کند. افزایش عوامل حفاظتی مانند ترک دخانیات، خوردن غذای سالم و ورزش هم به پیشگیری از بعضی از سرطان‌ها کمک مي‌کند. با پزشک یا ساير كارشناسان سلامتی دربارۀ چگونگی كاهش میزان خطر ابتلا به سرطان صحبت کنید.

عوامل خطرزایی که در پایین آمده خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش مي‌دهد:

استروژن

استروژن هورمونی است که بدن مي‌سازد؛ اين هورمون به بدن کمک می‌کند تا مشخصه‌های جنس زنانه را گسترش دهد و حفظ کند. استروژن بر رشد بعضی از سرطان‌ها مانند سرطان آندومتر تأثیر مي‌گذارد. خطر گسترش سرطان آندومتر در زنان به‌خاطر وجود استروژن از اين راه‌ها افزایش پیدا می‌کند:

• هورمون‌درمانی جایگزین به‌وسیلة استروژن تنها: رساندن استروژن به‌جاي استروژنی که دیگر بعد از یائسگی تخمدان‌هاي زنان تولید نمي‌كنند و یا به زنانی که تخمدان‌هایشان را در آورده‌اند. به این عمل هورمون‌درمانی جایگزین به‌وسیلة استروژن تنها (HRT) یا هورمون‌درمانی (HR) می‌گویند. استفاده از هورمون درمانی جایگزین که فقط شامل استروژن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد. بدین منظور، درمان با استروژن به تنهایی معمولاً فقط به زنانی که رحم ندارند تجویز می‌شود.

وقتی استروژن را با پروژسترون ترکیب مي‌كنند (که هورمون دیگري است) آن را درمان جایگزین ترکیبی استروژن – پروژسترون مي‌گويند. استفاده از استروژن در ترکیب با پروژسترون خطر ابتلا به سرطان آندومتر را در زنان بعد از یائسگی افزایش نمی‌دهد.

• قاعدگی زودهنگام: شروع دوره‌های قاعدگی در سنین پايین تعداد سال‌هایی را که بدن استروژن تولید می‌کند افزایش می‌دهد و خطر ابتلای زن به سرطان آندومتر را بالا می‌برد.
• یائسگی دیرهنگام: زنانی که در سنین بالا یائسه می‌شوند سال‌های بیش‌تری در معرض استروژن هستند و خطر ابتلاي آنها به سرطان آندومتر افزایش می‌یابد.
• هرگز باردار نشدن: میزان استروژن در دوران بارداری پايین است، از اين‌رو زنانی که هرگز باردار نشده‌اند نسبت به زنانی که باردار شده‌اند مدت طولانی‌تری در معرض استروژن هستند که خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد.

تاموکسیفن

تاموکسیفن به يكي از انواع داروهاي تعدیل‌کنندة انتخابی گیرندة استروژن یا SERMs است. تاموکسیفن مانند استروژن بر برخي بافت‌های بدن مانند رحم عمل می‌کند، ولی تأثیر استروژن را بر ساير بافت‌ها مانند پستان متوقف می‌کند. استفاده از تاموکسیفن برای پیشگیری از سرطان پستان در زنانی که در معرض خطر بالای بیماری هستند، خطر ابتلا به سرطان آندومتر را بالا مي‌برد. این خطر در زنان بعد از یائسگی بیش‌تر است.

خطرات وراثتی

سندروم سرطان رودة بزرگ غیر پولیپوز ارثی (HNPCC(Hereditary nonpolyposis Colorectal Cancer  اختلالي وراثتی است که با تغییرات در ژن‌های معینی به‌وجود می‌آید. زنانی که سندروم HNPCC ندارند بیش‌تر از زنانی که سندروم (HNPCC(Hereditary nonpolyposis Colorectal Cancer  دارند در معرض خطر بالای گسترش سرطان آندومتر هستند.

سندروم تخمدان پولی کیستیک

زنانی که سندروم تخمدان پولی کیستیک دارند (اختلال هورمونی که تخمدان‌ها ایجاد مي‌كنند) در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان آندومتر هستند.

چربی بدن

چاقی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد؛ شايد به این خاطر که چاقی به ساير عوامل خطرزايي مانند اين موارد مرتبط است: مقدار استروژن، سندروم تخمدان پولی کیستیک، فقدان فعالیت بدنی و برنامة غذایی حاوی چربی اشباع شده.

معلوم نیست پايین آوردن وزن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد.

اين عوامل حفاظتی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش مي‌دهند:

داروهاي خوراکی ضد بارداری تركيبي

استفاده از قرص‌های ضدبارداری که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند (قرص‌های خوراکی ضدبارداری تركيبي) خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش می‌دهد. تأثیر حفاظتی قرص‌های خوراکی ضدبارداری نه فقط در همان زمان که مصرف می‌شوند، بلكه سال‌های متمادی بعد از توقف مصرف این قرص‌ها هم کماکان ادامه دارند.

فعالیت فیزیکی

فعالیت فیزیکی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را كاهش مي‌دهد.

بارداری و شیردهی

میزان استروژن در دوران بارداری و شیردهی پايین است. باردار شدن یا شیر دادن شاید خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد.

برنامة غذايی

برنامة غذايي كه چربی آن پايین باشد و مقدار میوه و سبزی آن بالا، خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش مي‌دهد. این خطر در صورتی‌که غذاهای سبوس‌دار را به‌صورت مرتب در برنامه بگنجانيد پايین می‌آید.

پژوهش‌های بالینی پیشگیری از سرطان جهت بررسي راه‌های پیشگیری از سرطان استفاده مي‌كنند.

از پژوهش‌های بالینی پیشگیری از سرطان جهت بررسي راه‌های پیشگیری از انواع معین سرطان استفاده مي‌كنند. بعضی از پژوهش‌های بالینی پیشگیری از سرطان را افراد سالمی که سرطان نداشته‌اند ولی در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان هستند اجرا كرده‌اند. درمان‌های پیشگیرانة دیگر را افرادی اجرا مي‌كنند که سرطان داشته‌اند و سعی در پیشگیری از ابتلا به سرطان دیگری از همان نوع سرطان و پايین آوردن احتمال گسترش نوع جدیدی از سرطان را دارند. ساير درمان‌ها را داوطلبان سالمی انجام مي‌دهند که هیچ‌گونه عامل خطرزای سرطان در آنها مشاهده نشده است.

هدف از پژوهش‌های بالینی پیشگیری از سرطان این است که بدانیم چه كاري باید برای پیشگیری از سرطان انجام داد؛ خوردن میوه و سبزی، ورزش کردن، ترک دخانیات یا استفاده از دارو، ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌های غذایی معین از جمله اين كارهاست.

راه‌های جدید برای پیشگیری از سرطان آندومتر در پژوهش‌های بالینی در دست بررسي‌اند.

پژوهش‌های بالینی در بسیاری از مناطق دنيا انجام می‌شوند. اطلاعات در ‌این‌باره را می‌توانید در قسمت پژوهش‌های بالینی در پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات،‌ آموزش و پيشگيري سرطان ببینید.