ترومبوز ورید عمقی به لخته خونی گفته می‌شود که درون سیاهرگ‌های بزرگ عمقی ساق پا یا ران بروز میکند (DVT).
ترومبوز ورید عمقی در حدود نیم میلیون امریکایی را هر سال درگیر میکند و باعث حدود 100.000 مرگ در سال می‌شود. خطر ترومبوز عمیق وریدی زمانی است که قسمتی از لخته ایجاد شده شکسته شود و از طریق جریان خون به ریه‌ها رسیده با قرار گرفتن در عروق ریوی باعث بسته شدن جریان خون، آسیب بافتی و مرگ می‌شود.
متأسفانه، غالباً ترومبوز ورید عمقی بدون علامت است. در حدود نیمی از مردم مبتلا به DVT هیچگونه علامت هشداردهنده‌ای ندارند. نشانه‌های احتمالی شامل موارد زیر می‌باشند:
• قرمزی
• تورم
• حساسیت و درد
این علائم در ناحیه‌ای رخ می‌دهد که لخته خون، (که معمولاً در ساق پا می‌باشد) ایجاد شده باشد (به تورم ساق پا در زیر زانو در این اسلاید توجه کنید)
اگر قسمتی از لخته جدا شود و آزادانه در جریان خون حرکت کند، می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. لخته جدا شده می‌تواند جریان خون به ریه‌ها را مسدود کند که به این رویداد آمبولی ریه می‌گویند. نشانه‌های آن شامل،تنفس مشکل، افت فشار خون، غش، افزایش ضربان قلب،درد قفسه سینه و سرفه به همراه خلط خونی می‌باشند. اگر هر یک از این نشانه‌ها را داشتید با 115 تماس بگیرید یا به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
هر چیزی که باعث آسیب رساندن به دیواره داخلی سیاهرگ شود می‌تواند منجربه بروز DVT شود مانند: جراحی، جراحت عروقی و پاسخ سیستم ایمنی.
خونی که غلیظ باشد و یا جریان کندی داشته باشد تمایل بیشتری به تشکیل لخته، مخصوصاً در عروق سیاهرگی که قبلاً آسیب دیده‌اند، دارد. موارد دیگری که شانس ایجاد لخته خون را بالا می‌برند شامل اختلالات ژنتیکی، تغییرات هورمونی و عدم تحرک برای مدت زمان طولانی (مانند زمانی که با هواپیما پرواز می‌کنید) می‌باشند.
• افراد با خطر بالای ابتلا به DVT شامل موارد زیر می‌باشند
• افرادی که مبتلا به سرطان هستند
• افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند
• شخصی که برای مدت طولانی در بستر بوده است.
• سن بالا
• افرادی که سیگار مصرف می‌کنند
• کسانی که مسافت‌های طولانی را مسافرت می‌کنند.
• افراد با اضافه وزن یا چاق
عوامل خطر بیشتری در اسلاید بعدی بحث می‌شوند.
در خانم‌ها در زمان بارداری و 4 تا 6 هفته بعد از زایمان خطر ابتلا به DVT بسیار بالا است. علت آن این است که در این دوران میزان هورمون استروژن بالا است که می‌تواند باعث شود خون به‌راحتی لخته گردد. فشاری که رحم متسع شده به روی سیاهرگ‌ها وارد میکند باعث کاهش جریان خون می‌شود.
اختلالات خونی نیز می‌توانند شانس ابتلا به DVT را نیز بالا ببرند.
مانند بارداری، قرص‌های هورمونی جلوگیری کننده از بارداری و درمان هورمونی بعد از یائسگی تغییرات شیمیایی در خون ایجاد میکند و ممکن است شانس بروز DVT را افزایش دهند. حتی در خانم‌هایی که مبتلا به هیچگونه اختلالات خونی نمی‌باشند.
مسافرت به مکان‌های دور و جدید بسیار هیجان‌انگیر است مطالعات نشان داده مسافرت مسافت‌های طولانی که بیش از 4 ساعت به طول می‌انجامد شانس بروز DVT را دو برابر میکند. این نوع مسافرت‌ها شامل مسافرت با هواپیما، اتوبوس قطار یا ماشین می‌باشند.
در چنین شرایطی که امکان جابجا شدن وجود ندارد، می‌تواند منجربه کند شدن جریان خون و بروز DVT شوند.
بیشتر مواقع از سونوگرافی برای تشخیص DVT استفاده می‌شود در این روش امواج صوتی جهت ایجاد تصویری از جریان خون در منطقه درگیر ایجاد می‌کنند و وجود لخته را می‌توانند در عروق سیاهرگی مشخص کنند. پزشک معالج شما قبل از پیشنهاد انجام سونوگرافی برای بررسی علائم DVT شما را مورد معاینه قرار می‌دهد.
در مورد تاریخچه پزشکی شما، داروهایی که مصرف می‌کنید، تاریخچه خانوادگی و سایر فاکتورهایی که شانس ابتلا به DVT را در شما بالا می‌برند سؤال میکند.
ضدانعقادها، که باعث رقیق شدن خون می‌شوند، شایع‌ترین روش درمانی در درمان DVT هستند. آنها به‌صورت قرص خوراکی و یا فرم تزریقی مصرف می‌شوند. این داروها قادر به از بین بردن لخته‌ها نمی‌باشند. ولی از تشکیل لخته‌های خونی جدید جلوگیری کرده و به بدن زمان می‌دهند تا خودش لخته‌های قدیمی را از بین ببرد (حل کند)
داروهایی که در واقع موجب حل شدن لخته خون می‌شوند تحت عنوان ترومبولینیک‌ها شناخته می‌شوند این داروها می‌توانند منجربه خونریزی ناگهانی و شدید شوند و به همین دلیل این داروها فقط در موارد اورژانس استفاده می‌شوند به‌طور مثال برای حل کردن لخته خونی که تهدیدکننده زندگی است و به ریه‌ها انتقال یافته و باعث بروز علائم شدید و خطرناک می‌شود. داروهای ترومبولیتیک در بیمارستان و به‌صورت تزریق وریدی تجویز می‌شوند.
به علت اینکه داروهای ضد انعقاد باعث رقیق شدن خون می‌شوند در افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند احتمال بروز خون‌مردگی (کبودی) و همچنین احتمال خونریزی به راحتی وجود دارد.
خونریزی‌های داخلی می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشند. بنابراین اگر شما داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنید پزشک شما می‌تواند خون شما را از جهت اطمینان از عدم رقیق شدن بیش از حد خون مورد بررسی قرار دهد.
داروهای جدیدتری هستند که نیاز به بررسی روتین آزمایشگاهی جهت بررسی رقیق شدن خون ندارند.
علائم خونریزی داخلی در شکم شامل درد، استفراغ که به رنگ قرمز یا قهوه‌ای، و قرمز روشن یا مدفوع سیاه رنگ می‌باشند. خونریزی در مغز می‌تواند باعث سردرد شدید یا نشانه‌های سکته مغزی مانند تغییر در بینایی، حرکات غیر طبیعی و پریشانی حواس شود.
اگر هریک از مجموعه این علائم را داشتید با اورژانس تماس بگیرید. همچنین در صورت خونریزی‌های کوچک که به‌طور مکرر اتفاق می‌افتند با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر قادر به مصرف ضدانعقادها نمی‌باشید یا آنها در بدن شما به درستی عمل نمی‌کنند پزشک شما ممکن است پیشنهاد بدهد که یک فیلتر در سیاهرگ بزرگی که سیاهرگ اجوف نامیده می‌شود قرار دهند.
این فیلتر تکه‌های شکسته شده لخته را به دام می‌اندازد و از اینکه آنها خود را به شش‌ها برسانند جلوگیری میکند.ین فیلترها باعث جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید و یا باعث درمان DVT نمی‌شوند اما می‌توانند از حادثه‌ای که زندگی را به خطر می‌اندازد یا همان آمبولی ریه جلوگیری کند.
این جوراب‌ها به پاها فشار وارد می‌کنند و از اینکه خون در جای خود باقی بماند و لخته شود جلوگیری می‌کنند از تورم اندام تحتانی می‌کاهد و احساس ناخوشایندی که در پاها به علت لخته‌هایی که قبلاً شکل گرفته‌اند را کاهش می‌دهد
برای کاهش تورم و احساس ناخوشایند زمانی که مقدور باشد پای آسیب‌دیده را بالا نگه‌دارید اگر پزشک معالج شما پیشنهاد استفاده از جوراب‌های واریس را داده باشد حتماً در منزل هم از آنها استفاده کنید.
زمانی که لخته از بین برود DVT ممکن است باقی بماند و شما دچار تورم طولانی‌مدت تغییر رنگ در پوست و درد، در جایی که قبلاً لخته وجود داشت بشوید. این علائم سندرم پس از ترومبوز نامیده می‌شود گاهی این علائم خود را یک سال بعد از بین رفتن لخته نشان می‌دهند.
فعالیت بدنی باعث افزایش جریان خون می‌شود و از متمرکز شدن آن در یک منطقه و تشکیل لخته جلوگیری میکند. انجام حرکات ورزشی به‌خصوص در عضلات پاها از DVT جلوگیری میکند. زمانی‌که فعالیت نمی‌کنید (به‌طور مثال پشت میز کار خود هستید) به خود زمانی را برای استراحت و کشیدن پاها اختصاص بدهید.
اگر می‌توانید بلند شوید و در اطراف راه بروید. ورزش مکرر همچنین شانس ابتلا به چاقی (که به بروز DVT کمک میکند) را کاهش می‌دهد.
زمانی که برای بیش از 4 ساعت مسافرت می‌کنید از پوشیدن لباس‌های تنگ اجتناب کنید و به مقدار فراوان آب بنوشید. حداقل هر دو یا سه ساعت بلند شوید و دور و اطراف قدمی بزنید. اگر باید در صندلی خود باقی بمانید راهی برای فعالیت پاهای خود پیدا کنید. عضلات پای خود را منقبض و سپس آزاد کنید و یا پاشنه پای خود را با قرار دادن انگشتان پا به روی زمین بالا و پایین ببرید و پیاده به دیدن مناظر زیبای فراوان بروید.