ضرر نوشابه‌هاي مشکي بيشتر از نارنجي‌هاست
«در بحث صنايع غذايي، تنوع جزو مهم‌ترين مباحث است. بهترين غذاهاي دنيا هم اگر هر روز با يک رنگ و شكل تكراري طبخ شوند، از چشم مي‌افتند. براي همين، بشر براي ايجاد تنوع در ظاهر غذا رفت سراغ رنگ‌ها. اين روزها رنگ‌هاي متعدد غذايي براي ايجاد حق انتخاب بيشتر، زيبايي، تنوع و بازارپسندي در اکثر فروشگاه‌ها عرضه مي‌شود...» اينها بخشي از گفته‌هاي دکتر آراسب دباغ‌مقدم، نايب رييس کميته تخصصي بهداشت موادغذايي سازمان نظام دامپزشکي درباره رنگ غذاست. اگر مي‌خواهيد درباره رنگ‌هاي مجاز و غيرمجاز غذايي بيشتر بدانيد، با ما همراه شويد...
در يک تقسيم‌بندي کلي، رنگ‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند: مجاز و غيرمجاز. رنگ‌هاي غيرمجاز براي رنگ کردن قالي و لباس به کار مي‌روند و متاسفانه به علت ارزان بودن، کم‌کم راه‌شان را در بين خوراکي‌ها باز کرده‌اند. ناگفته نماند که توليد و عرضه اين‌گونه رنگ‌ها در حيطه صنايع غذايي کار عده‌اي سودجو است و شما نمي‌توانيد اثري از آنها در بين خوراکيهاي استاندارد و داراي پروانه ساخت پيدا کنيد. اما رنگ‌هاي مجاز، به گفته دکتر دباغ‌مقدم، به سه گروه تقسيم مي‌شوند: «گروه اول، رنگ‌هاي طبيعي هستند که منشأ آنها گياهان و مواد طبيعي مختلف است. گروه دوم، گروه مشابه طبيعي که فرمول‌شان شبيه رنگ‌هاي طبيعي است اما منشأ شيميايي دارند و گروه سوم، رنگ‌هاي شيميايي که از پايه به صورت شيميايي تهيه مي‌شوند.»
بيماري‌هاي رنگي
دکتر دباغ‌مقدم اعتقاد دارد که استفاده مناسب و در حد مجاز از رنگ‌هاي مورد تاييد نمي‌تواند اثر نامطلوبي روي سلامت افراد بگذارد اما استفاده بيش از اندازه آنها مي‌تواند عطر و طعم غذا را تحت تأثير قرار دهد و سلامت مصرف كننده را به خطر بيندازد. او درباره مصرف رنگ‌هاي غيرمجاز خوراکي مي‌گويد: «بسته به نوع رنگ، احتمال بروز سرطان، بيماري‌هاي کبدي و کليوي در مصرف‌کنندگان وجود دارد و احتمال آسيب ديدن کبد و کليه به عنوان دو سيستم سم‌زداي بدن، بيشتر از ساير ارگان‌هاست.» او همچنين افراد آسيب‌پذيري مثل کودکان، خانم‌هاي باردار و سالمندان را بيشتر در معرض خطر به حساب آورده و مي گويد: «استفاده از رنگ‌هاي غيرمجاز در خوراکيهاي کودکانه‌اي مثل بيسکوييت يا يخمک مي‌تواند باعث از کارافتادگي کبد کودک يا حتي مرگ او شود. امکان بروز ناهنجاري کودک و سقط جنين هم در مادراني که مصرف‌کننده رنگ‌هاي غيرمجاز هستند، دور از انتظار نيست.»
رنگ‌هاي مجاز، رنگ‌هاي غيرمجاز
در برخي از کشورها از جمله کشورهاي اروپايي، عمليات نظارتي طولاني‌مدتي براي بررسي و تاييد افزودني‌ها وجود دارد. مسوولان نظارتي اين کشورها تنها به تاييد کالا بسنده نمي‌کنند و چند سال پس از عرضه آن به بازار، مجددا روي آن آزمايش انجام مي‌دهند تا در صورت مغايرت با استانداردهاي روز، آن را از چرخه توليد خارج کنند. رنگ‌هاي غذا هم از اين سخت‌گيري‌ها مستثنا نيستند. متخصصان اروپايي در صورت مشاهده هرگونه کاستي در اين محصولات، توليد آن را متوقف مي‌کنند اما متاسفانه در ايران سيستم نظارت ثانويه‌اي وجود ندارد. شايد اين امر به اين دليل باشد که کشور ما در زمينه رنگ‌هاي خوراکي بيشتر واردکننده است تا توليدکننده.
زعفران عربي نخريد!
متاسفانه اين روزها زياد ديده مي‌شود که زايران ايراني اقدام به وارد کردن رنگ غذا با عنوان زعفران عربي از کشورهاي حوزه خليج‌فارس مي‌کنند، غافل از اينکه به گفته دکتر دباغ‌مقدم، بار همراه مسافر فاقد تاييديه وزارت بهداشت است و سوغاتي بدون مجوز يعني يک بيماري وارداتي! بنابراين اگر دوست نداريد به نزديکان‌تان بيماري سوغات دهيد، از خريدن خوراکيهاي مجهول‌الهويه مثل زعفران عربي صرف‌نظر کنيد.
حرکت به سمت طبيعت
از دکتر دباغ‌مقدم در مورد آخرين پيشرفت‌هاي جهاني در زمينه رنگ‌هاي خوراکي پرسيديم و جواب گرفتيم که: «هم‌اکنون دنيا در حال حرکت به سمت خوراکيهاي ارگانيک و طبيعي است که کمترين مواد شيميايي در آنها به کار رفته باشد. مصرف‌کنندگان اروپايي ديگر به فکر پيشرفت در زمينه توليد افزودني‌هاي شيميايي به خوراکي‌ها نيستند و مصرف خوراکيهاي داراي رنگ و افزودني را به حداقل رسانده‌اند.» وي استفاده از موادغذايي طبيعي را به مردم پيشنهاد مي‌کند و مي‌گويد: «خوشبختانه مسوولان کشور ما هم به فکر توليد محصولات ارگانيک و طبيعي افتاده‌اند و به زودي مرغ و تخم‌مرغ ارگانيک به بازار عرضه مي‌شود.» ايشان نقش فرهنگ‌سازي را در مصرف غذاهاي ارگانيک و حذف خوراکيهاي غيرطبيعي و شيميايي بسيار پررنگ مي‌داند.
طرز تشخيص
رنگ‌هاي مجاز و غيرمجاز براي تشخيص مجاز يا غيرمجاز بودن رنگ خوراکي‌تان مي‌توانيد مقداري از آن را در آب ولرم و در ظرف سراميکي سفيد رنگي حل کنيد. اگر رنگ‌تان به سرعت حل شد و ظرف‌تان تغيير رنگ داد (يعني پس از خالي کردن رنگ از ظرف، باقي‌مانده آن روي ظرف مانده باشد) يعني اينکه شما داريد از يک رنگ غيرمجاز استفاده مي‌کنيد.
برويد سراغ رنگ‌هاي طبيعي
لازم نيست براي سر و شکل دادن به غذاهاي‌تان از رنگ‌هاي مصنوعي و مضر استفاده کنيد. شناخت و استفاده از رنگ‌هاي طبيعي مي‌تواند سلامت شما و اعضاي خانواده‌تان را تضمين کند . اگر نمي‌دانيد چه‌طور اين کار را انجام دهيد، مي‌توانيد با اين چند رنگ شروع کنيد:
استفاده از آب چغندر براي رنگ قرمز
استفاده از آب اسفناج يا جعفري براي رنگ سبز
استفاده از گلرنگ براي رنگ زرد
استفاده از زعفران براي رنگ نارنجي
استفاده از پودر کاکائو براي قهوه‌اي کردن کيک‌ها و شيريني‌ها
استفاده از شربت‌هاي خانگي (توت‌فرنگي، آلبالو و به) براي رنگ نوشيدني‌ها و شيريني‌ها
کلیدواژه ها:
 جدول شناسه
|