چای و پیشگیری سرطان: اطلاعات موجود
نکات مهم
- آنتیاکسیدانهایی که در چای یافت میشوند، و آنها را کاتکین (Catechins) مینامند، ممکن است، بهطور انتخابی، از رشد سرطان جلوگیری نمایند (به پرسش 1 مراجعه شود).
- در مطالعات آزمایشگاهی بر روی حیوانات، کاتکینها، قبل از آنکه صدمهای به سلولها وارد شود، آنتیاکسیدانها را خارج میکردند، تعداد و اندازه تومورها را کاهش میدادند، و مانع از رشد سلولهای سرطانی میشدند (به پرسش 3 مراجعه شود).
- اما مطالعاتی که بر روی انسان انجام شده متناقضتر بوده است، که شاید دلیل آن عواملی مانند واریانس یا گوناگونی در رژیمهای غذایی، در محیط زیست، یا در جمعیتهای بررسی شده باشد (به پرسش 4 مراجعه شود).
|
نوشیدن چای یک سنت باستانی است که در کشورهای چین و هند 5000 سال قدمت دارد. از مدتها قبل در این فرهنگها چای بهعنوان کمکی برای سلامتی کامل بهحساب آمده است، و اینک محققان چای را برای کاربرد احتمالی آن در پیشگیری و درمان سرطانهای متنوع مطالعه میکنند. محققان مخصوصاً به آنتیاکسیدانهایی به نام کاتکین توجه دارند که در چای یافت میشوند. اما، با وجود تحقیقات نویدبخش اولیه در آزمایشگاه، مطالعاتی که تا بهحال درباره انسان به عمل آمده قاطع و متقاعدکننده نبوده است.
1. آنتیاکسیدانها چیستند؟
بدن انسان بیوقفه مولکولهای ناپایداری به نام اکسیدان تولید میکند که آنها را معمولاً رادیکالهای آزاد هم مینامند. اکسیدانها، برای پایدار شدن، الکترونهای مولکولهای دیگر را سرقت میکنند و، در انجام این کار، به پروتئینهای سلولی و مواد ژنتیکی صدمه میزنند. ممکن است در اثر وارد شدن این صدمه سلول نسبت به سرطان آسیبپذیر شود. آنتیاکسیدانها موادی هستند که به بدن انسان امکان میدهند بهدنبال اکسیدانها بگردد و آنها را صید نماید. کاتکینهایی که در چای یافت میشوند، مانند دیگر اکسیدانها، بهطور انتخابی مانع از فعالیت آنزیمهای خاصی میشوند که فعالیت آنها به بروز سرطان منجر میشود. همچنین ممکن است آنتیاکسیدانها نابههنجاریها یا اختلالاتی را هدفگیری و مرمت کنند که توسط اکسیدانها در DNA ایجاد میشود.
2. آنتیاکسیدانها در چه سطحی در چای یافت میشوند؟
تمام انواع چای از برگهای یک گیاه همیشه سبز با نام علمی Camellia Sinensis بهدست میآیند. برگهای چای را میچینند، غلتک میزنند، خشک میکنند و حرارت میدهند، و پس از فرآیند تخمیر و اکسایش، چای سیاه تولید میشود. چای سبز، در مقایسه با چای سیاه، حاوی سطوح بالاتری از اکسیدانها میباشد، شاید به این دلیل که کمتر از چای سیاه فرآوری میشود.
گرچه چای به طرق مختلف مصرف میشود و مواد شیمیایی موجود در آن متغیر است، در یک بررسی مشخص شد با دم دادن چای سیاه یا سبز به مدت تقریباً 5 دقیقه، بیش از 80 درصد کاتکینهای موجود در چای رها میشود. اما چای فوری که با تکههای یخ سرد شده باشد (Instant Iced Tea) حاوی مقدار ناچیزی کاتکین است.
3. در آزمایشگاه چه یافتههایی بهدست آمده است؟
در مطالعاتی که محققان در آزمایشگاه انجام دادهاند مشخص شده است کاتکینهای چای به طرق مختلف بهعنوان بازدارنگان قوی رشد سرطان عمل میکنند. کاتکینهای چای به جستوجوی اکسیدانها میپردازند، قبل از آنکه اکسیدانها بتوانند به سلولها صدمهای وارد نمایند آنها را صید میکنند، موارد بروز و اندازه تومورهایی را کاهش میدهند که عامل تولید آنها مواد شیمیایی است، و از رشد سلولهای تومور جلوگیری میکنند. در مطالعاتی که درباره سرطانهای کبد، پوست و معده به عمل آمد، مشخص شد در موشهایی که به آنها چای سیاه و سبز داده میشد، اندازه تومورهایی که توسط مواد شیمیایی ایجاد میشدند کوچکتر بود.
4. در مطالعاتی که بر روی انسان به عمل آمده چه نتایجی حاصل شده است؟
گرچه از مدتها قبل چای در آزمایشگاه بهعنوان یک آنتیاکسیدان شناسایی شده است، نتایج مطالعاتی که بر روی انسان صورت گرفته متناقض بوده است. در برخی از مطالعات همهگیرشناسی که در آنها کسانی که چای مینوشیدند با افرادی که چای نمینوشیدند مقایسه شدند، از این ادعا حمایت شد که با نوشیدن چای از بروز سرطان جلوگیری میشود؛ در دیگر آزمایشات این ادعا مورد تأیید قرار نگرفت. شاید تفاوتهای غذایی، زیست محیطی، و جمعیتی باعث بروز این تناقضات شدند.
در دو بررسی در کشور چین، که در آنجا چای سبز یکی از اجزای اصلی رژیمغذایی میباشد، یافتههای نوید بخشی بهدست آمد. در یکی از این دو مطالعه که در آن بیش از 1800 مرد شرکت داشتند، مشخص شد که، حتی پس از کنترل کردن کشیدن سیگارت (یا سیگار) و فاکتورهای مربوط به رژیم غذایی، احتمال بروز سرطان معده یا مری در کسانی که چای مینوشیدند، در مقایسه با افرادی که اندکی چای مینوشیدند، تقریباً نصف میشد. در مطالعه دوم در بیمارستان دندانپزشکی پکن، مشخص شد که با مصرف 3 گرم چای در روز، یا تقریباً نوشیدن دو فنجان چای، همراه با کاربرد عصاره چای (Tea Extract)، اندازه و تکثیر لوکوپلاکی، که یک پلاک دهانی پیش سرطانی است، کاهش مییابد.
اما در یک مطالعه که در هلند به عمل آمد این یافتهها تأیید نشد. در مطالعهای که در هلند انجام شد، پیوند بین مصرف چای سیاه و خطر سرطان معده، روده بزرگ و راستروده، ریه، و پستان متعاقب آن، در بین 58279 مرد و 62573 زن 55 تا 69 ساله بررسی شد. در این مطالعه، که در آن عواملی مانند کشیدن سیگارت (یا سیگار) و رژیم کلی غذایی منظور شده بود، هیچ پیوندی بین مصرف چای و حفاظت در برابر سرطان بهدست نیامد.
5. آیا محققین بررسیهایی را در ارتباط با مصرف چای انجام میدهند؟
محققان کاربرد درمانی چای سبز را بررسی میکنند. در یک آزمایش بالینی تأثیر ضدتوموری چای سبز در بین بیماران مبتلا به سرطان پروستات بررسی شد. 42 بیماری که در این آزمایش شرکت داشتند به مدت 4 ماه هر روز 6 گرم، یا تقریباً 4 فنجان، چای سبز نوشیدند. اما تنها در یک نفراز بیماران بهبودی کوتاهمدتی حاصل شد، و تقریباً 70 درصد از بیماران تأثیرات جانبی ناخوشایندی مانند تهوع و اسهال را تجربه کردند. در این مطالعه نتیجهگیری شد که نوشیدن چای سبز برای بیماران سرطان پروستات فایده ضدتوموری محدودی دارد.
در دیگر مطالعات در دست انجام، چای سبز بهعنوان عامل پیشگیری بر ضد سرطان پوست بررسی میشود. بهعنوان مثال، در یکی از این مطالعات، اثرات حفاظتی چای سبزی که به شکل قرص مصرف میشود بر ضد سرطان پوستی که عامل بروز آن نور خورشید است بررسی میشود، در حالیکه در مطالعهای دیگر کاربرد موضعی چای سبز در کوچک کردن تغییرات پیش سرطانی پوست بررسی میشود.