سرطان مجموعه‌ای از چندین بیماری مرتبط است. تمام انواع سرطان‌ها در سلول‌ها ـ واحدهای تشکیل‌دهندۀ بافت‌هاـ آغاز می‌شوند. سرطانی که در اندام‌ها و بافت‌های توپر ایجاد می‌شود، تومور توپر نام دارد. سرطانی که در سلول‌های خونی آغاز می‌شود لوکمی، میلوم مولتیپل یا لنفوم نام دارد. به‌طور طبیعی، با توجه به نیاز بدن، سلول‌ها برای تشکیل دادن سلول‌های جدید رشد کرده و تقسیم می‌شوند. هنگامی‌که سلول‌ها پیر شده و می‌میرند، سلول‌های جدید جایگزین آنها می‌شوند. گاهی این فرایند منظم دچار اختلال می‌شود. سلول‌های جدید هنگامی تولید می‌شوند که بدن به آنها نیازی ندارد، و سلول‌های پیر در زمانی‌که باید، از بین نمی‌روند. این سلول‌های اضافه توده‌ای بافتی را تشکیل می‌دهند که به آن غده یا تومور می‌گویند. تومورها می‌توانند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. تومورهای خوش‌خیم به دیگر بخش‌های بدن سرایت نمی‌کنند، و به‌ندرت موجب خطرات جدی می‌شوند. تومورهای بدخیم می‌توانند به دیگر بخش‌های بدن سرایت کنند (متاستاز) و خطراتی جدی ایجاد کنند.

سرطان می‌تواند در هر یک از اندام یا بافت‌های بدن آغاز شود. به تومور اصلی، سرطان اولیه یا تومور اولیه می‌گویند. معمولاً این تومور را با توجه به آن بخش از بدن یا نوع سلول‌هایی که سرطان در آنها آغاز شده است، نام‌گذاری می‌کنند.

متاستاز به‌معنای سرایت سرطان است. سلول‌های سرطانی گاهي از تومور اولیه جدا شده و وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی (سیستمی که مولد، ذخیره‌کننده و حامل سلول‌هایی است که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند) مي‌شوند. سلول‌های سرطانی به این شکل به دیگر بخش‌های بدن سرایت می‌کنند. در صورتی‌که سلول‌های سرطانی به بخش دیگری از بدن سرایت کنند و در آنجا توموری جدید ایجاد کنند، به این تومور جدید، تومور متاستاتیک می‌گویند. منشأ سلول‌های موجود در تومور متاستاتیک، تومور اصلی است. این بدان معناست که برای مثال، اگر سرطان پستان به ریه‌ها سرایت کند، تومور متاستاتیک در ریه، متشکل از سلول‌های سرطانی پستان است (و نه سلول‌های ریه). در این مورد، نام بیماری موجود در ریه‌ها سرطان پستان متاستاتیک است (و نه سرطان ریه). ظاهر سلول‌های سرطان پستان متاستاتیک در زیر میکروسکوپ، روی ‌هم‌ رفته شبیه به سلول‌های سرطانی موجود در پستان است.

برخی مقاله‌ها در روزنامه‌ها و اینترنت هشدار داده‌اند که ضدعرق‌های زیر بغل (موادی که عرق زیربغل را کاهش می‌دهند) یا دئودورانت‌ها (موادی که بوی ناخوشایند را از بین می‌برند) موجب ابتلا به سرطان پستان می‌شوند . گزارش‌ها نشان داده‌اند که این تولیدات حاوی مواد مضری است که از طریق پوست جذب مي‌شوند یا از شکاف‌های ایجاد شده بر اثر اصلاح، ‌وارد بدن می‌شوند. بعضی دانشمندان نیز بیان کرده‌اند که محتویات خاصی در ضدعرق‌های زیربغل و دئودورانت‌ها احتمال دارد با سرطان مرتبط باشد، زیرا از آنها در ناحیه‌ای نزدیک پستان استفاده می‌کنند. به هر‌حال، پژوهشگران هنوز هیچ‌ دليل قطعی، مبنی بر ارتباط استفاده از ضد عرق‌های زیربغل یا دئودورانت‌ها با ابتلا بعدی به سرطان پستان، به‌دست نياورده‌اند. ادارۀ غذا و دارو (FDA) که قوانین مربوط به غذا، مواد آرایشی بهداشتی، دارو و خدمات دارویی را تنظیم می‌کند، به‌ هیچ‌ دليل یا یافتۀ تحقیقی مبنی بر تأثیر محتویات ضدعرق‌های زیربغل یا دئودورانت‌های بر ابتلا به سرطان، دست نیافته‌ است.

قرص‌های خوراکی ضدبارداری (OCها) را اولین بار در اوایل دهة شصت میلادی در دسترس زنان گذاشتند. درجة اطمینان، تأثیرگذاری و قابلیت بازگشت به حالت اولیة کارکرد قرص‌های ضدبارداری (عموماً تحت عنوان «قرص» آنها را می‌شناسند) این قرص‌ها تبدیل به محبوب‌ترین وسيلة جلوگیری از بارداری شده است. اگرچه، نگرانی‌هایی هم در مورد نقشی که هورمون‌های موجود در قرص‌های ضدبارداری در برخی سرطان‌‌ها بازی ‌مي‌کنند و چگونگی تأثیر قرص‌های هورمونی در شکل‌گیری آنها، ایجاد شده است. از وقتی ‌که قرص‌های ضدبارداری وارد بازار شدند به‌قدر كفايت زمان گذشته است كه بتوان وضعيت تعداد زیادی از زنانی که سالیان دراز از این قرص‌ها استفاده می‌کرده‌اند بررسي كرد. استروژن، بر رشد و تکامل رحم در سن بلوغ، ضخامت آندومتر (غشاء داخلی رحم) در نیمة نخست چرخة قاعدگی و بافت پستان در سرتاسر عمر، و بیش از همه در فاصلة بلوغ تا یائسگی، اثر مي‌گذارد. پروژسترون، که در نیمة آخر چرخة قاعدگی تولید می‌شود، غشاء داخلی رحم را برای پذیرش تخمک آماده می‌کند. اگر تخمك بارور شود، ترشح پروژسترون ادامه مي‌يابد، از آزادسازی تخمک‌های بیش‌تر از تخمدان‌ها جلوگیری می‌کند. از اين‌ رو، به پروژسترون هورمون «حامی حاملگی» مي‌گويند و دانشمندان باور دارند که این هورمون اثرات جلوگیرندة باارزشی دارد. به پروژسترون دست‌ساز مورد استفاده در قرص‌های ضد بارداری، پروژستین مي‌گويند. از آنجايی ‌که تحقیقات پزشکی مؤید این امر است که سرطان‌ها برای شکل‌گیری و رشد نیاز به هورمون‌های جنسی طبیعی دارند، دانشمندان مشغول بررسی رابطة احتمالی استفاده از قرص‌های ضدبارداری و خطر سرطان هستند. محققان توجه زیادی به مصرف‌کنندگان قرص‌های ضدبارداری در 40 سال گذشته معطوف کرده‌اند. این دقت باعث جمع‌آوری گنجينه‌اي از اطلاعات و داده‌ها در مورد استفاده از قرص‌های ضدبارداری و شکل‌گیری برخی از سرطان‌ها شده است، اگرچه نتایج این مطالعات همیشه همخوانی نداشته‌اند. خطر سرطان ديواره داخلی رحم و تخمدان‌ها با مصرف قرص ضدبارداری کاهش می یابد، در حالي‌كه خطر سرطان پستان و دهانة رحم افزایش پیدا می‌کند.

حساسیت نسبت به ارتباط میان شیرین‌کننده‌های مصنوعی و سرطان هنگامی به‌وجود آمد که بررسی‌های اولیه نشان مي‌داد که ترکیب سیکلامات و ساخارین موجب بروز سرطان مثانه در حیوانات آزمایشگاهی مي‌شود. در حالي‌كه، نتایج بررسی‌های ویژۀ تعیین سرطان‌زایی (بررسی‌هایی که در آن سرطان‌زا بودن یا نبودن یک ماده مشخص می‌شود) بر روی این شیرین‌کننده‌ها و دیگر شیرین‌کننده‌های مجاز، دلیل قاطعی مبنی بر وجود رابطه‌ای میان مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی و ابتلا به سرطان در انسان‌ها را نشان نمی‌دهد

نشانگرهای تومور موادی هستند که سلول‌های توموری یا سایر سلول‌های بدن، در پاسخ به سرطان یا شرایط خاص خوش‌خیم (غیرسرطانی)، تولید کرده‌اند. این مواد را می‌توان در خون، در ادرار، در بافت توموری یا در سایر بافت‌ها یافت. نشانگرهای تومور متفاوتی در انواع مختلف سرطان یافت شده‌اند و سطوح نشانگرهای تومور مشابه می‌تواند در بیش از یک نوع سرطان تغییر کند. افزون بر آن، سطوح نشانگرهای تومور در همة افراد سرطانی تغییر نمی‌کند، به ویژه، اگر سرطان در مرحلة اولیه باشد. برخی از سطوح نشانگرهای تومور در بیمارانی با شرایط غیرسرطانی نیز، تغییر مي‌کند. تاکنون، محققان تعداد فراواني از مواد را شناسایی کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد در زمان وجود برخی انواع سرطان، به‌صورت غیرطبیعی بالا مي‌روند. برخی از این مواد، در شرایط و بیماری‌های دیگری هم یافت می‌شوند. دانشمندان برای همۀ انواع سرطان، نشانگر پیدا نکرده‌اند.

پرتودرماني (که به آن رادیوتراپی، درمان با اشعة x یا پرتودهي نیز مي‌گويند) استفاده از نوع خاصی از انرژی (پرتو یونیزه‌کننده) برای کشتن سلول‌های سرطانی و جمع (كوچك) کردن تومورهاست. پرتودرماني، سلول‌هایی را که در ناحیة تحت درمان (بافت هدف) هستند، با معیوب کردن ماهیت ژنتیکی آنها، از بین مي‌برد یا آسیب مي‌زند و امکان رشد یا تقسیم را از این سلول‌ها مي‌گیرد. با اینکه پرتودرماني هم به سلول‌های سرطانی و هم به سلول‌های طبیعی آسیب مي‌رساند، بیش‌تر سلول‌های طبیعی از تأثیرات پرتودرماني بهبودی مي‌یابند و عملكرد طبيعي خود را باز خواهند يافت. هدف پرتودرماني، نابودي هرچه بیش‌تر سلول‌های سرطانی و همچنین مهار يا كاهش آسیب به بافت‌های سالم هم‌جوار است. اشعه انواع مختلفي دارد و روش‌هاي مختلفي نيز براي انتقال آن وجود دارد. مثلاً، برخی از انواع اشعه عميق‌تر از انواع دیگر نفوذ مي‌کنند. بعضي از آنها را مي‌توان براي درمان ناحيه‌اي كوچك (براي مثال يك اينچ از بافت) بدون آسيب رساندن به بافت‌ها و اندام‌هاي مجاور، تحت كنترل دقيق درآورد. برخی دیگر برای درمان ناحیه‌های بزرگتر مناسبند. در برخی از موارد، هدف از پرتودرماني نابودي کامل تومور است. در موارد دیگر، هدف كوچك کردن تومور و كاهش علائم بیماری است. در این موارد پزشکان درمان را به گونه‌ای برنامه‌ریزی مي‌کنند که تا حد ممکن بافت‌های طبیعی، سالم بمانند. حدود نیمی از بیماران سرطانی تحت یک یا بیش‌تر از انواع پرتودرماني قرار مي‌گيرند. از پرتودرماني گاهي به تنهایی و گاهي در ترکیب با روش‌های دیگر درمان مانند شيمي‌درماني یا جراحی استفاده مي‌كنند. در برخی موارد، بیمار بیش از یک نوع پرتودرماني دریافت مي‌کند.

پیشرفت در زمینۀ آشنایی با ژن‌ها و اعمال تغییرات در آنها این امکان را برای دانشمندان فراهم کرده است که برای مقابله یا پیشگیری از بیماری، مواد ژنتیکی فرد را تغییر دهند. ژن‌درمانی شیوۀ درمان آزمایشی است که برای مقابله با بیماری، مادۀ ژنتیکی (D.N.A يا R.N.A) را به سلول‌های فرد می‌شناساند. استفاده از ژن‌درمانی برای درمان انواع مختلف سرطان و بیماری‌های دیگر در پژوهش‌های بالینی (مطالعات تحقیقاتی که افراد در آن شرکت می‌کنند در دست بررسی است.)

درمان فتودینامیک (PDT) درمانی است که از دارویی به نام داروی حساس به نور و یا عامل حساس‌کننده به نور و نوع خاصی از نور استفاده مي‌کنند. هنگامی‌که عامل حساس به نور در معرض طول موج مشخصی از نور قرار می‌گیرد، تولید نوعی اکسیژن می‌کند که سلول‌های موردنظر مجاور را از بین می‌برد . هر داروی حساس به نور را نوری با طول موج مشخصی فعال می‌کند . این طول موج تعیین می‌کند که نور تا چه فاصله‌ای می‌تواند به داخل بدن عبور کند. بنابراین، پزشکان از داروی حساس به نور و طول موج نور برای درمان سلول‌هاي سرطاني در بخش‌های مختلف بدن توسط PDT استفاده می‌کنند.

تاموکسیفن دارویی است که به‌صورت قرص خوراکی عرضه می‌شود و در فعالیت استروژن، که هورمونی زنانه است، مداخله می‌کند. استروژن احتمال پیشرفت سرطان در پستان را بالا مي‌برد. بیش‌تر از 30 سال است که از تاموکسیفن جهت درمان سرطان پستان زنان و مردان استفاده مي‌كنند. این دارو را در درمان بیمارانی که در مراحل اولیة سرطان پستان هستند و همین‌طور کسانی‌که سرطان پستان پیشرفته دارند (سرطانی که در قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش پیدا کرده است) استفاده مي‌كنند. تاموكسيفن به‌عنوان درمان کمکی (که پس از درمان اولیه برای بالا بردن احتمال شفای بیماری اعمال می‌شود)، از بازگشت سرطان پستان اولیه و همچنین گسترش سرطان‌های جدید در پستان پیشگیری می‌کند. در درمان سرطان پستان پیشرفته، این دارو رشد سلول‌های سرطانی را که در بدن هستند كند یا متوقف می‌کند. بيش از 10 سال است كه از تاموكسيفن جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند استفاده مي‌كنند. از این دارو در درمان زنانی هم استفاده مي‌كنند که کارسینوم مجاری درجا (DCIS)، حالتی غیرتهاجمی که گاهی به سرطان پستان مهاجم مي‌انجامد، دارند.

درمان بیولوژیک (که گاهی اوقات ایمیون‌تراپی، زیست درمانی یا درمان تعدیل‌کننده واكنش زیست‌شناختی نیز نامیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود)، در بين انواع درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان، روشی نسبتاً جدید به‌حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید ساير درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها عبارتند از جراحی، شيمي‌درماني و پرتودرمانی. درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک، از سیستم ایمنی بدن به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، به‌منظور مبارزه با سرطان یا کاهش عوارض جانبی احتمالی برخی از روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان آن، استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

در لیزردرمانی از اشعه‌ای پر قدرت برای درمان سرطان و دیگر بیماری‌ها استفاده می‌شود. از اشعۀ لیزر می‌توان برای کوچک کردن اندازه یا از بین بردن تومورها نیز استفاده کرد. بیش‌ترین موارد استفاده از لیزر در درمان سرطان‌های سطحی (سرطان‌هایی که در سطح بدن یا غشاء اندام‌های داخلی ایجاد می‌شوند) است، مانند سرطان پوست سلول بازال، و مراحل اولیۀ برخی از سرطان‌ها مانند سرطان‌های دهانۀ رحم، آلت مردانه، واژن، مهبل و سرطان ریۀ سلول‌ غیرکوچک. می‌توان از لیزر جهت درمان یا تخفیف برخی از عوارض سرطان، مانند خونریزی یا انسداد نیز استفاده کرد. برای مثال، می‌توان از لیزر جهت کوچک کردن اندازه یا از بین بردن توموری که موجب انسداد نای (لولۀ هوایی) یا مری بیمار شده است، استفاده کرد. از لیزر می‌توان جهت برداشتن پولیپ‌های رودۀ بزرگ یا تومورهایی که موجب انسداد رودۀ بزرگ یا معده شده‌اند نیز سود جست. از لیزردرمانی می‌توان به‌تنهایی نیز استفاده کرد، اما در بیش‌تر موارد از این روش در کنار دیگر روش‌های درمانی، مانند جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی استفاده می‌شود. علاوه بر این، می‌توان از اشعۀ لیزر جهت مسدود کردن انتهای سلول‌های عصبی به‌منظور کاهش درد پس از جراحی، و مسدود کردن عروق لنفاوی به‌منظور کاهش تورم و محدود کردن گسترش سلول‌های تومور استفاده کرد.

نيكوتين احساس خوبي در فرد سيگاري ايجاد مي‌كند كه او را به مصرف دوباره تشويق مي‌كند. نيكوتين همچنين با تداخل در جريان اطلاعات بين سلول‌هاي عصبي نوعي احساس آرامش ايجاد مي‌كند. با گذشت زمان دستگاه عصبي به نيكوتين عادت پيدا مي‌كند و فرد سيگاري مصرفش را بيش‌تر مي‌كند كه خود باعث افزايش سطح نيكوتين خون او مي‌شود. در واقع نيكوتين استنشاق شده در دود سيگار حتي سريع‌تر از داروهاي تزريق شدة‌ وريدي به مغز مي‌رسد. بعد از مدتي، بدن افراد سيگاري نسبت به نيكوتين مقاومت پيدا مي كند. مقاومت بدين معني است كه براي ايجاد اثرات مشابه قبلي به ميزان بيش‌تري نيكوتين نياز است. و اين يعني افزايش مصرف سيگار.

بدن از برخی مواد مغذی موجود در سبزیجات و میوه‌ها برای محافظت بافتی در مقابل تولیدات ناشی از متابولیسم طبیعی (اکسیدان‌ها) استفاده می‌کند. از آنجا که این مواد با افزایش خطر بروز سرطان مرتبط است، مواد غذایی معروف به آنتی‌اکسیدان در مقابل سرطان اثر محافظتی دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها شامل ویتامین سی، ویتامین ای، کاریتنوئیدها و تعداد دیگری از مواد شیمایی گیاهی (فیتوکمیکال)هستند. مطالعات نشان می‌دهند افرادی که سبزیجات و میوه‌ی بیش‌تری حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها مصرف می‌کنند می‌توانند خطر بروز سرطان را کاهش دهند. مطالعات بالینی مربوط به مکمل‌های آنتی‌اکسیدان در حال انجام است. اما تاکنون ارتباط قطعی بین کاهش خطر سرطان با مصرف مکمل¬های ویتامین و مواد معدنی اثبات نشده است. برای کاهش خطر بروز سرطان در حال حاضر بهترین توصیه تأمین آنتی¬اکسیدان¬ها از مواد غذایی به جای داروهای مکمل است.