ترک سیگار

تخمین زده می‌شود که تا 70% سیگاری‌ها مایلند سیگار را ترک کنند، و امکان دارد ترک سیگار مشکل باشد. ممکن است تصورات غلطی که مردم درباره ترک سیگار دارند هم باعث مشکل‌تر شدن ترک سیگار شود. برخی از این تصورات غلط عبارتند از:

خرافه: سیگار کشیدن بر طبق تصمیم شخص سیگاری صورت می‌گیرد و در صورت تمایل به راحتی قابل ترک است.

واقعیت: با اینکه بیش از 50% از افرادی که سیگاری بوده‌اند با موفقیت سیگار را ترک کرده‌اند، با این وجود نیکوتین (ماده شیمیایی که در توتون وجود دارد) اعتیادآور است و امکان دارد وابستگی به نیکوتین تا مدتی طولانی در بسیاری از افراد ادامه یابد.

خرافه: سیگاری‌ها خودشان می‌توانند سیگار را ترک کنند و به راهنمایی پزشک احتیاج ندارند.

واقعیت: پزشکان می‌توانند با حمایت از مردمی که می‌خواهند سیگار را ترک کنند و از طریق ارائه اطلاعات به آنها، کمک کنند تا انگیزه ترک سیگار در این افراد ایجاد شود. در واقع، تلاش‌هایی که برای ترک سیگار به عمل می‌آید و در آنها از راهنمایی پزشکان استفاده می‌شود به اندازه دو برابر تلاش‌های دیگر موفق هستند.

خرافه: در اکثر درمان‌هایی که صورت می‌گیرد، نرخ ترک سیگار پایین است.

واقعیت: با استفاده از دارو و مشاوره رفتاری، امکان دارد نرخ ترک سیگار به مدت بیشتر از 5 ماه به 20 تا 30 درصد برسد. با مصرف دارو‌های مؤثر می‌توان نرخ ترک سیگار را دو برابر یا سه برابر کرد. در بین افراد سرطانی، نرخ ترک سیگار در اغلب موارد از 50 درصد تجاوزمی‌کند.

خرافه: برای کسی که تشخیص داده شده به سرطان دچار است، ترک سیگار مفید نمی‌باشد.

واقعیت: ترک سیگار می‌تواند هم نتایج درمان و هم سلامتی عمومی شخص بیمار، میزان بقا، و کیفیت زندگی او را بهبود بخشد.

خرافه: ترک سیگار برای بیمارانی که تحت درمان سرطان قرار دارند بسیار تنش‌زا است.

واقعیت: گرچه قطع وابستگی به نیکوتین مشکل است، و امکان دارد فرایند ترک سیگار ناراحت‌کننده باشد، فوائد حاصل از ترک سیگار بر ناراحتی‌های ناشی ار ترک آن می‌چربد.

روش‌ها و منابع موجود برای کمک به افرادی که سیگار را ترک می‌کنند

منابع متنوعی برای کمک به افرادی در دسترس است که می‌خواهند سیگار را ترک کنند. افراد سیگاری باید با پزشک خود درباره این روش‌های مختلف صحبت کنند.

دارو‌های ترک سیگار

 سه نوع دارو به شرح زیر  برای درمان وابستگی به توتون تأیید شده است:

درمان با استفاده از جایگزین نیکوتین (NRT یا Nicotine Replacement Therapy). درمان NRT رایج ترین روش درمان وابستگی به توتون می‌باشد، عوارض جانبی ملایمی دارد، و داروی مربوطه که به صورت آدامس، چسب یا patch که می‌توان آن را روی پوست بدن گذاشت، افشانه‌ای که از راه بینی استنشاق می‌شود، یا قرص مکیدنی غالباً چهار گوش (lozenge) است رامی‌توان بدون نسخه پزشک تهیه نمود. در درمان NRT، علائم ترک نیکوتین و میل شدید به آن از طریق ارائه دادن یک دوز از نیکوتین کاهش می‌یابد. در مطالعات به عمل آمده، محققان نشان داده‌اند احتمال ترک سیگار در افرادی که از NRT استفاده می‌کنند دو برابر کسانی است که به‌جای این دارو‌ها یک دارونما (ماده غیرفعال از نظر پزشکی) دریافت می‌کنند.

بوپروپیون (Bupropion): این دارو به کاهش دادن علائم ترک سیگار کمک می‌کند و به سیگاری‌ها کمک می‌کند آن را ترک کنند. نتایج آزمایشات بالینی حاکی از آن است که با مصرف بوپروپیون احتمال ترک موفقیت‌آمیز سیگار، در مقایسه با کسانی که به‌جای این دارد یک دارونما دریافت می‌کنند، دو برابر می‌شود. عوارض جانبی این درمان اندکی خطرناک‌تر از عوارض جانبی NRT است و شامل نگرانی، بی‌خوابی (ناتوانی در خوابیدن و یا در خواب ماندن)، سر درد، خشکی دهان، و خطر تشنج است.

وارنیکلین (Chantix): محققان نشان داده‌اند این دارو، که FDA آن را تأیید نموده است، از طریق پیشگیری از بروز علائم ترک مصرف توتون به افراد سیگاری کمک می‌کند سیگار را ترک کنند.

در چند آزمایش بالینی مشخص شده است که شاید داروی ضدافسردگی نوتریپتیلین و دارویی برای درمان بالا بودن فشار خون به نام کلونیدین (که با چند نام تجارتی در دسترس است) برای ترک سیگار مؤثر باشند، ولی FDA این دارو‌ها را برای ترک سیگار تأیید نکرده است. اما هر دو دارو عوارض جانبی بالقوه خطرناکی دارند و شاید برای بسیاری از سیگاری‌ها مناسب نباشند. تحقیقات درباره یافتن دارو‌هایی جدید برای کمک به افراد سیگاری در ترک سیگار ادامه دارد. علاوه بر آن، تلاش‌هایی به عمل می‌آید تا واکسن‌های مؤثر نیکوتین تولید شود.

پرسش‌هایی که باید درباره ترک سیگار با پزشک در میان گذاشت

پزشک می‌تواند به پاسخ دادن پرسش‌های شخص سیگاری درباره مصرف توتون و راه‌های متوقف نمودن مصرف آن کمک کند. برخی از پرسش‌هایی که افراد سیگاری باید با پزشکان خود در میان گذارند به شرح زیر است:

• سیگار کشیدن چگونه به سلامتی من صدمه می‌زند؟
• فوائد بهداشتی ترک سیگار چیست؟
• آیا سیگار کشیدن یا مصرف توتون بر درمان من تأثیر می‌گذارد؟
• چگونه می‌توانم آماده ترک سیگار بشوم؟
• شما چگونه می‌توانید به من کمک کنید سیگار را ترک کنم؟
• چه داروهایی وجود دارد که به من کمک کند سیگار را ترک کنم؟
• برای ترک سیگار چه تغییراتی را باید در رفتار خود ایجاد نمایم؟
• چگونه می‌توانم از چیز‌هایی که مرا به کشیدن سیگار وامی‌دارند اجتناب کنم، یا تأثیر آنها را کاهش دهم؟
• در جامعه محلی من چه منابعی برای ترک سیگار در دسترس است؟
• خانواده و دوستانم چگونه می‌توانند به من کمک کنند؟
• هر چند وقت یکبار باید درباره پیشرفت من در ترک سیگار با هم صحبت کنیم؟

مشاوره

اگر مشکلات زیر وجود داشته باشد، باید درباره ارجاع شدن به مشاوری حرفه‌ای که در زمینه ترک سیگار آموزش دیده یا به متخصص روانپزشکی مشورت نمایید:

• تلاش شما در ترک سیگار چند بار با شکست مواجه شده است
• از احساس اضطراب یا افسردگی حاد رنج می‌برید
• خانواده و دوستانتان به اندازه کافی از شما در ترک سیگار حمایت نمی‌کنند
• به الکل یا مواد دیگر هم وابستگی هستید

پرسش‌ها و خرافه‌های مربوط به ترک سیگار

در بین کارهایی که می‌توان برای کاهش دادن خطر ابتلا به سرطان انجام داد، کاری که از همه مهم تر می‌باشد ترک سیگار است. با این وجود بسیاری از سیگاری‌ها (و غیرسیگاری‌ها) درباره ارزش ترک سیگار یا رو نیاوردن مجدد به کشیدن سیگار پس از ترک آن، حتی پس از آنکه تشخیص داده شده که به سرطان مبتلا هستند، دچار خرافه‌هایی می‌باشند.

پرسش: من دچار سرطان شده‌ام. چرا باید حالا سیگار را ترک کنم؟

پاسخ: اگر دچار سرطان هستید، ترک کردن فوری سیگار برای شما بسیار اهمیت دارد. کشیدن سیگار امکان دارد بر نحوه پاسخ (واکنش) سرطان به درمان تأثیر نامطلوب یا مضر داشته باشد، و همچنین باعث تضعیف التیام یافتن زخم در افرادی می‌شود که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند. گاهی اوقات این زخم‌ها داخلی هستند، مانند انسداد مجاری تنفسی به هنگام جراحی ریه. اگر التیام مناسب در این نواحی داخلی در خطر باشد، امکان دارد زندگی شخص بیمار هم به خطر بیافتد. به نحوی مشابه، در پرتودرمانی، در صورت ادامه یافتن کشیدن سیگار، خطرات بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد. خطر عفونت، که یکی از منابع مهم بیماری و حتی مرگ بیماران سرطانی است، در افرادی که به کشیدن سیگار ادامه می‌دهند بیشترمی‌باشد. علاوه بر آن، در افرادی که به کشیدن سیگار ادامه می‌دهند، سرطان به انواع خاصی از شیمی‌درمانی هم پاسخ نمی‌دهد. محققان در مطالعات اخیر درباره سرطان ریه نشان داده‌اند که نیکوتین باعث ایجاد مقاومت نسبت به شیمی‌درمانی می‌شود. خطر گسترش سرطان به دیگر قسمت‌های بدن و ایجاد سرطان ثانویه هم در کسانی بالاتر است که به کشیدن سیگار ادامه می‌دهند. اگر شخصی سیگار را ترک کند، احتمال اینکه پس از درمان سرطان برای مدت طولانی‌تری زنده بماند افزایش می‌یابد.
پرسش: آیا اهمیت دارد که من الان سیگار را ترک کنم؟ دوستی دارم که 20 سال پیش سیگار را ترک کرد و با این وجود دچار سرطان شد.

پاسخ: بله واقعاً اهمیت دارد. فوائد ترک سیگار بلافاصله آغاز می‌شود. هنگامی که شخصی سیگار را ترک می‌کند، سلول‌های بدنش اکسیژن بیشتری به‌دست می‌آورند و زخم‌ها بهترالتیام می‌یابند. کاهش سریع سطح نیکوتین در بدن آغاز می‌شود، و چند روز پس از ترک سیگار، نیکوتین موجود از بدن تخلیه می‌شود. خلاص شدن از نیکوتین موجود در بدن بسیار اهمیت دارد، زیرا در تحقیقات به عمل آمده مشخص شده است که امکان دارد نیکوتین سرعت رشد سلول‌های سرطانی را افزایش دهد. گرچه توصیه شده که شاید مصرف دارو‌های درمان وابستگی به نیکوتین، مانند چسب یا آدامس حاوی نیکوتین، به‌عنوان درمان اولیه توقف کشیدن سیگار برای افراد سرطانی اقدامی عاقلانه نباشد، زیرا شواهدی در دست است که نیکوتین از طریق تحریک رگزایی (رشد رگ‌های خونی جدید برای رشد تومور) باعث پیشبرد رشد تومورمی‌شود، با مصرف این دارو‌ها به‌ندرت سطح نیکوتین بدن به اندازه سطوح مرتبط با ادامه یافتن کشیدن سیگار بالا می‌رود. همچنین، ادامه مصرف توتون، که در آن علاوه بر نیکوتین مواد شیمیایی دیگری وجود دارد، در مقایسه با مصرف دارو‌های درمان وابستگی به نیکوتین، خطر بهداشتی بسیار بیشتری را به همراه دارد. خوشبختانه، دارو‌های غیر نیکوتینی جایگزین مانند بوپروپیون (Zyban) و وارنیکلین (Chantix) در دسترس است و پزشکان می‌توانند استفاده از آنها را به بیماران سرطانی پیشنهاد کنند تا به آنها کمک شود دست از کشیدن سیگار بردارند.

پرسش: تشخیص بیماری سرطان در من برایم تنش‌زا است. چرا با ترک سیگار این تنش را بیشتر کنم؟

پاسخ: واقعیت این است که افرادی که سیگار می‌کشند در اغلب موارد در ارتباط با این موضوع تنش دچار سوء تفاهم می‌شوند. در مطالعات به عمل آمده مشخص شده است سطح تنش در افرادی که سیگار می‌کشند بالاتر از کسانی است که سیگار نمی‌کشند. و، در حال حاضر، شما با تنش درمان سرطان مواجه هستید، که بسیار شدیدتر از تنش ناشی از ادامه یافتن کشیدن سیگار است. اگر تشخیص داده‌اند که دچار سرطان هستید، باید متوجه باشید که ترک سیگار برای شما یک گزینه نیست، بلکه الان ترک سیگار، درست مانند جراحی و شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، بخشی ضروری از درمان سرطان شما را تشکیل می‌دهد. گاهی اوقات جراحی، شیمی‌درمانی، و پرتودرمانی به آن خوبی که برنامه‌ریزی شده بود عمل نمی‌کنند، و بنابراین باید درمان‌ها را با وضعیت موجود تطبیق داد. همین وضع در مورد ترک سیگار وجود دارد. ترک سیگار همیشه آسان نمی باشد، اما صرفاً به این دلیل که شاید شخصی که سیگار را ترک کرده احتمالاً دوباره کشیدن آن را شروع کند به این معنی نیست که نمی‌توان سیگار را ترک کرد. باید این کار را به‌صورت روزانه انجام داد، یعنی اینکه هر روز به خود گفت «من تصمیم گرفته‌ام سیگار نکشم». دارو‌هایی در دسترس است که پزشک می‌تواند به شخص سیگاری بدهد تا به او کمک شود با نیاز شدید به کشیدن سیگار مبارزه نماید. برخی از سیگاری‌ها با ادغام نمودن دارو‌های مختلف بیشتر تسکین می‌یابند. دارو‌های خط اول (First – Line Medications) برای حمایت از تلاش جهت ترک سیگار شامل جایگزین نیکوتین (آدامس، چسب، قرص، افشانه‌بینی، و دم یار یا Inhaler)، بوپروپیون، یا وارنیکلین است. با استفاده از این مواد می‌توان نرخ ترک سیگار را به میزان 1.5 تا 3 برابر افزایش داد. در چند بررسی به عمل آمده مشخص شده است که با ادغام کردن چسب با آدامس حاوی نیکوتین یا با استفاده از افشانه بینی می‌توان نرخ ترک سیگار را، در مقایسه با استفاده از یک نوع درمان واحد، افزایش داد. با شرکت در جلسات گروه حمایت کننده از کسانی که می‌خواهند سیگار را ترک کنند، یا حتی با آنلاین شدن برای کسب حمایت از دیگران در تلاش برای ترک سیگار هم می‌توان احتمال ترک سیگار را افزایش داد.

پرسش: آیا کم کردن تعداد سیگاری که شخص می‌کشد مفید واقع می‌شود؟

پاسخ: اگر کم کردن تعداد سیگاری که شخص می‌کشد بهانه‌ای برای ادامه دادن به کشیدن سیگار باشد، مفید واقع نمی‌شود. هر پکی که شخص به سیگار می‌زند به بدنش صدمه وارد می‌کند. اما گاهی اوقات کم کردن تعداد سیگاری که شخص در روز می‌کشد به واقع به او کمک می‌کند برای ترک کامل سیگار آماده شود، به‌جای آنکه سیگار را یک مرتبه ترک نماید. در چند بررسی به عمل آمده مشخص شده است که با استفاده از دارو‌های ترک سیگار در فاصله یک یا دو هفته پیش از ترک کردن سیگار می‌توان نرخ ترک درازمدت سیگار را افزایش داد. گاهی اوقات، صرفاً یادداشت کردن هر نخ سیگاری که شخص می‌کشد به‌عنوان راه بردی برای ترک سیگار مفید واقع می‌شود. فرآیند ساده ثبت نمودن زمان و مکانی که شخص سیگار می‌کشد ممکن است به او کمک کند راه‌هایی برای صرف نظر کردن از کشیدن سیگار پیدا کند، و شاید او را متقاعد سازد که می‌تواند میل شدید خود به کشیدن سیگار را کنترل نماید.

پرسش: سیگار سبک ("light") چطور؟ آیا سیگار سبک بی‌خطر است؟

پاسخ: خیر، این سیگارها بی‌خطرتر نیستند و به ترک سیگار کمک نمی‌کنند. در واقع، در مطالعات به عمل آمده مشخص شده است قطرانی که از سیگار سبک حذف می‌شود بیشتر از قطران موجود در سیگاری که مقدار قطران آن بالا است برای سلول‌های بدن ضرر دارد، زیرا فیلتر سیگار سبک این امکان را فراهم می‌سازد که مقدار بیشتری اکسیژن با مواد شیمیایی سرطان‌زا مخلوط شود. سوراخ‌های تهویه موجود در فیلتر سیگار سبک باعث می‌شود پک زدن بیشتر و عمیق‌تر به سیگار برای شخص سیگاری آسان‌تر باشد، و در نتیجه ذرات بسیار ریز دود می‌توانند به قسمت‌های عمیق‌تر ریه‌ها برسند، و در نتیجه این سیگار‌ها کمتر خطرناک نبوده و در واقع خطرناک‌تر هستند. اکثر سیگاری‌ها سیگار فیلتردار می‌کشند با این خیال که فیلتر باعث بی‌خطرتر شدن سیگارمی‌شود. شواهد چندانی در دست نمی‌باشد که کشیدن سیگار فیلتردار از کشیدن سیگار بی‌فیلتر بی‌خطرتر باشد. در تحقیقات این نکته هم مشخص شده است که امکان دارد سیگاری‌ها الیاف بسیار ریز پلاستیکی که از نوک فیلتر جدا می‌شوند را به هنگام کشیدن سیگار استنشاق کنند. ممکن است این الیاف بسیار ریز که به قطران آغشته می‌باشد به داخل دهان و مجاری تنفسی فرو برده شوند و احتمالاً در آنجا بافت‌ها را ملتهب سازند. نکته اصلی این است که فیلتر، سیگاری که مقدار قطران آن کم است، و این به اصطلاح «سیگار‌های سبک» دسیسه‌های بازاریابی هستند تا باعث شوند سیگاری‌ها نسبت به ادامه دادن کشیدن سیگار کمتر احساس خطر کنند.

پرسش: من سعی کردم سیگار را ترک کنم، اما هر کاری که کردم موفق به انجام این کار نشدم. باید چکار کنم؟

پاسخ: باید کمک خواست و ناامید نشد. وابستگی به نیکوتین یک اعتیاد است و باید آن را یک بیماری مزمن به حساب آورد. خطر شروع دوباره کشیدن سیگار پس از ترک آن همواره باعث نگرانی می‌شود. به عبارت دیگر، تلاش برای ترک سیگار بخشی از فرآیند ترک سیگار است. هدف این است که دوره‌های زمانی که شخص سیگار نمی‌کشد طولانی شود. اکثر سیگاری‌ها فکرمی‌کنند باید بتوانند بدون کمک یا به یک مرتبه سیگار را ترک کنند. اما واقعیت این است که افراد معدودی از این طریق موفق به ترک سیگار می‌شوند. هنگامی که تشخیص می‌دهند شخصی به سرطان دچار است، او برای درمان به یک متخصص مراجعه می‌کند؛ همین کار را باید در مورد ترک سیگار انجام دهد. شخص سیگاری باید از پزشک خود کمک بخواهد یا از پزشک بخواهد او را به برنامه‌ای تخصصی ارجاع دهد تا مسئولین برنامه طرح یا نقشه‌ای برای او تهیه کنند که مناسب نیاز‌های او باشد. ترک سیگار مانند راندن دوچرخه است، به این صورت که شخص مجبور است تمرین کند تا یاد بگیرد چگونه این کار را خوب انجام دهد.

پرسش: من سیگار را ترک کردم. چگونه می‌توانم شریک زندگی‌ام را متقاعد کنم که او هم این کار را بکند؟

پاسخ: نمی‌‌توان هیچکس را به ترک سیگار وادار کرد، و احتمالاً کسی که قبلاً سیگار می‌کشید به این واقعیت واقف است. اما خبر خوشحال کننده این است که دوصد گفته چون نیم کردار نیست. بنابراین، اگر می‌خواهید عضو خانواده یا دوستتان سیگار را ترک کنند، با دوباره شروع نکردن کشیدن سیگار به آنها نشان دهید که می‌توان سیگار را ترک کرد. به شریک زندگی خود بگویید برای شما و برای او چقدر اهمیت دارد که تاحد ممکن سالم باشد تا در درمان سرطانی که به آن دچار هستید به شما کمک کند.

پرسش: با اینکه سال‌ها پیش سیگار را ترک کردم، هنوز به فکر کشیدن سیگار هستم. چرا؟

پاسخ: اکثر سیگاری‌ها به هنگام نوجوانی کشیدن سیگار را شروع می‌کنند. از قضا نیکوتین محرک بسیار نیرومندی برای سیستم اعصاب مرکزی می‌باشد، مخصوصاً در مغزی که در حال تکامل یافتن است، و احتمالاً به این دلیل است که برای آنهایی که در سن پایین‌تر کشیدن سیگار را آغاز می‌کنند مشکل است که در مراحل بعدی زندگی خود سیگار را ترک کنند. نیکوتین به گیرنده‌های نیکوتینیک استیل کولین عصبی متصل می‌شود و این گیرنده‌ها را تحریک می‌کند، که این گیرنده‌ها بر رها شدن دوپامین و دیگر مواد علامت‌دهنده‌ای تأثیر می‌گذارند که حس ارضاء یا خشنود کننده را به وجود می‌آورند، و این حس در شخص سیگاری این انگیزه را ایجاد می‌کند که دوباره سیگار بکشد. چیز‌هایی که برای شخص سیگاری تداعی کننده کشیدن سیگار است، مانند دیدن یک فنجان قهوه، دیدن شخصی که سیگارمی‌کشد، یا صرفاً بیدار شدن در صبح، معمولاً با میل شدید به سیگار کشیدن ارتباط دارند، حتی در کسانی که مدت‌هاست سیگار را ترک کرده‌اند. بنابراین، اگر شخصی که سیگار را ترک کرده است هرازگاهی میل شدید به کشیدن سیگار را حس می‌کند، دیوانه نیست، و احساس او طبیعی می‌باشد. خبر خوشحال‌کننده این است که میل شدید به سیگار کشیدن، گرچه امکان دارد گاهی اوقات بسیار شدید باشد، هرچه مدت بیشتری از ترک سیگار بگذرد به دفعات کمتری به سراغ شخص سیگاری سابق می‌آید. هنگامی که این میل شدید بروز می‌کند، لازم است پنج کاری که باید انجام داد را به خاطر داشت. باید یک یا دو دقیقه این میل شدید را معطل کرد تا این میل شدید برطرف شود؛ باید آب نوشید تا با اشتیاق سیگار کشیدن مبارزه کرد؛ باید کار دیگری انجام داد تا حواس خود را از کشیدن سیگار پرت کرد، به‌عنوان مثال پیاده‌روی نمود، به یکی از دوستان خود تلفن زد، یا گنجه منزل خود را تمیز کرد؛ باید نفس عمیق کشید (این کار به آرام شدن شخص کمک می‌کند)، به این صورت که چشمان خود را بست و 10 بار نفس عمیق و آرام کشید؛ و آخر اینکه درباره افکار و احساسات خود با کسی صحبت نمود که شخص با او صمیمی است.