آنچه باید در مورد سرطان پستان بدانید
What You Need To Know About™ Breast Cancer
مقدمه
این مقاله حاوی اطلاعات مهمی از سرطان پستان است.
در زیر اطلاعاتی از علتهای ممکن، غربالگری، علائم، تشخیص، درمان، و مراقبتهای حمایتی و همچنین مطالبی دربارۀ چگونگی کنار آمدن با این بیماری وجود دارد.
پستان
پستانها در ناحیه قفسۀ سینه که دندهها را میپوشانند قرار دارند. هر پستان از 15 تا 20 لوب تشکیل شده، که هر کدام از این لوبها لوبولهای ریزتری دارند. لوبولها هم شامل غدههای ریزی هستند که میتوانند شیر تولید کنند. بعد از تولد نوزاد، شیر از لوبولها به لولههای نازکی به نام مجاری شیری میریزد و به نوک پستان میرسد. نوک پستان در مرکز ناحیه تیره رنگی از پوست بهنام هالة پستان قرار دارد. بین لوبولها و مجاری شیری را چربی و بافت فیبروز پرکرده است.
در پستان همچنین عروق لنفاوی هم وجود دارند، كه این رگها به اندام گرد و کوچکی بهنام غدد لنفاوی منتهی میشوند. دستههای غدد لنفاوی نزدیک پستان درزیر بغل ، بالای استخوان ترقوه و در قفسۀ سینه پشت پستان قرار دارند. غدد لنفاوی باکتريها، سلولهای سرطانی و هر مادۀ مضر دیگری را به خود جذب ميكنند.
درک بهتر سرطان
سرطان از سلول، یعنی بلوکهایی که بافت را میسازند شروع میشود و بافتها هم اعضای بدن را میسازد.
معمولاً سلولها با نیاز بدن، رشد میکنند و سلولهای جدید را تشکیل میدهند. سلولی که پیر میشود، میمیرد و سلولهای جدید ديگري جای آن را میگیرند.
گاه در این روند اشکال بهوجود میآید و در حالیکه بدن نیازی ندارد، سلولهای جدید تشکیل میشوند و سلولهای پیر هم وقتی که باید، نمیمیرند. این سلولهای اضافی تودهای از بافتها را تشکیل میدهند که به آنها توده، غده یا تومور میگویند.
تومور يا خوشخیم و یا بدخیم است.
-
تومورهای خوشخیم سرطان نیستند :
- تومورهای خوشخیم بهندرت خطر جانی دارند.
- تومورهای خوشخیم را عموماً میتوان برداشت و معمولاً هم دوباره رشد نمیکنند.
- سلولهای تومور خوشخیم به بافتهای مجاور خود حمله نمیکنند.
- سلولهای تومور خوشخیم در سایر نقاط بدن منتشر نمیشوند.
-
تومورهای بدخیم سرطان هستند :
- تومورهای بدخیم بهطور کلی وخیمتر از تومورهای خوشخیم هستند و اغلب خطر جانی دارند.
- تومورهای بدخیم را معمولاً میتوان برداشت اما ممكن است دوباره رشد کنند.
- سلولهای تومورهاي بدخیم معمولاً به بافتها و اعضای مجاور خود حمله میکنند و به آنها آسیب میرسانند.
- سلولهای تومورهاي بدخیم معمولاً در سایر نقاط بدن منتشر میشوند (متاستاز میدهند)؛ سلولها با جدا شدن از تومور اصلی (اولیه) و ورود به جریان خون یا دستگاه لنفاوی منتشر میشوند. این سلولها به سایر اعضای بدن حمله میکنند، تومورهای جدیدی تشکیل میدهند و به این اعضا آسیب میرسانند. به انتشار سرطان متاستاز میگویند.
سلولهای سرطانی در صورت انتشار، معمولاً در غدد لنفاوی نزدیک پستان یافت میشوند. سرطان پستان هم تقریباً به تمام نقاط دیگر بدن منتشر میشود. رایجترین نقاط عبارتند از استخوانها، کبد، ریهها، و مغز. تومور جدید هم همان سلولهای غیرعادی و همان نام تومور اولیه را دارد. مثلاً اگر سرطان پستان به استخوانها سرایت کند، سلولهای سرطانی داخل استخوان در واقع سلولهای سرطان پستان هستند. نام بیماری هم سرطان متاستاتیک پستان است، نه سرطان استخوان؛ به همین دلیل درمان آن هم مانند درمان سرطان پستان است، نه سرطان استخوان. پزشکان این نوع سرطان جدید را تومور «دوردست» یا بیماری متاستاتیک مینامند.
عوامل خطرزا
کسی علت دقیق سرطان پستان را نمیداند. پزشکها هم معمولاً نمیتوانند توضیح دهند که چرا زنی به سرطان پستان مبتلا میشود و زن دیگری نمیشود. آنها فقط میدانند که ضربه خوردن، کبود شدن، یا لمس پستان باعث بروز سرطان پستان نمیشود، و ديگر اینکه سرطان پستان مُـسری نیست يعني کسی از کسی سرطان پستان نمیگیرد.
بنابر تحقیقات، احتمال ابتلا به سرطان پستان در زنانی که بعضی عوامل خطرزا را دارند، بيشتر از زنان دیگر است. عامل خطرزا به چیزی میگویند که احتمال بروز یک بیماری را بالا ببرد.
بنابر مطالعات، این موارد عوامل خطرزای سرطان پستان هستند :
-
سن: احتمال ابتلا به سرطان پستان با بالا رفتن سن زن بيشتر میشود. بيشتر موارد ابتلا به سرطان پستان در زنان بالای 60 سال پیش میآید. این بیماری قبل از یائسگی رایج نیست.
-
سابقۀ فردیِ ابتلا به سرطان پستان : زنی که پیش از این در یک پستان سرطان داشته، برای ابتلا به سرطان در پستان دیگر خطر بيشتري او را تهدید میکند.
-
سابقۀ خانوادگی: اگر مادر، خواهر، و یا دختر زنی در گذشته سرطان پستان داشته باشد، خطر ابتلای وی به سرطان پستان بيشتر است. این خطر در صورتیکه آن عضو خانواده پیش از چهل سالگی به سرطان پستان مبتلا شده باشد بيشتر است. سابقۀ سرطان پستان در سایر افراد فامیل (چه خانوادة مادری و چه خانواده پدری) هم، خطر ابتلای زن را بالا میبرد.
-
تغییرات ویژه در پستان : بعضی از زنان سلولهایی در پستان خود دارند که زیر میکروسکوپ غیرعادی بهنظر میآیند. داشتن انواع خاصي از این موارد غیرعادی هایپرپلازی آتیپیک (Atypical Hyperplasia) و کارسینوم درجاي لوبولار (Lobular Carcinoma In Situ:LCIS) خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش میدهند.
-
تغییرات در ژن : تغییرات در بعضی ژنهای خاص خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش میدهد. این ژنها عبارتند از BRCA1، BRCA2، و چند ژن دیگر. در برخی موارد آزمایشها تغییرات ژنهای خاصي را، در خانوادههایی که سابقۀ ابتلا به سرطان پستان دارند، مشخص میکنند. ارائهدهندگان خدمات پزشکی معمولاً برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان و یا برای شناسایی این بیماری، در زنانی که این تغییرات در ژنهای آنها مشاهده شده است، راههایی را پیشنهاد میدهند.
-
سابقۀ باروری و یائسگی :
- هر چقدر سن زن هنگام زایمان اول بالاتر باشد، احتمال ابتلای وی به سرطان پستان هم بيشتر است.
- زنانی که اولین بار قبل از دوازده سالگی قاعده شده باشند برای ابتلا به سرطان پستان در معرض خطر بيشتري هستند.
- در زنانی که بالاتر از سن 55 سالگی یائسه میشوند خطر ابتلا به سرطان پستان بيشتر است.
- در زنانی که هرگز بچهدار نشدهاند خطر ابتلا به سرطان پستان بيشتر است.
- زنانی که پس از یائسگی تحت هورموندرماني یائسگی با استروژن بهعلاوه پروژستین باشند، در معرض خطر بيشتري هستند.
- بنابر مطالعات گسترده، هیچ ارتباطی بین سقط جنین یا حاملگی ناموفق با سرطان پستان وجود ندارد.
-
نژاد: بروز سرطان پستان در زنان سفیدپوست بيشتر از زنان لاتین تبار، آسیایی، یا آفریقایی است.
-
پرتودرمانی قفسۀ سینه : زنانی که زیر سی سالگی در قفسۀ سینه پرتودرمانی شدهاند (از جمله خود پستانها) در معرض خطر بيشتري هستند. این مورد شامل زنانی هم میشود که جهت لنفوم هوچکین پرتو درمانی شدهاند.
-
تراکم پستان: بافت پستان گاه متراکم و یا پرچربی است. زنان مسنتری که ماموگرام آنها تراکم بيشتري را نشان دهد، در معرض خطر بيشتري هستند.
-
استفاده از DES - Diethylstilbestrol : در حدود سالهای 1940 تا 1971 میلادی در برخي از كشورها برای بعضی زنان باردار DES تجویز شد. (این دارو دیگر برای زنان باردار تجویز نمیشود.) زنانی که در طول بارداری ازDES استفاده کرده باشند احتمال ابتلای آنها به سرطان پستان تا حد کمی افزایش پیدا میکند. امكان تأثیرات احتمالی بر دختران این زنان تحت مطالعه است.
-
اضافه وزن یا چاقی مفرط پس از یائسگی : احتمال ابتلا به سرطان پستان پس از یائسگی در زنانی که اضافه وزن دارند یا مبتلا به چاقی هستند بيشتر است.
-
کمبود فعالیت بدنی (فیزیکی) : زنانی که در طول عمرشان فعالیت فیزیکی کمتری دارند احتمال ابتلای آنها به سرطان پستان بيشتر است. فعالیت بدنی همراه با جلوگيري از اضافه وزن و چاقی مفرط، خطر ابتلا را کاهش میدهد.
-
مصرف الکل : بنا بر مطالعات، هرچه مصرف الکل در زنی بيشتر باشد، خطر ابتلای وی به سرطان پستان هم بيشتر است.
مطالعه در مورد سایر عوامل خطرزا ادامه دارد. محققان در حال مطالعة تأثیرات برنامۀ غذایی، فعالیت بدنی، و ژنتیک بر احتمال خطر سرطان پستان هستند. آنها همچنین در حال بررسی این موضوع هستند که مواد بهخصوصی که در محیط وجود دارند احتمال بروز سرطان پستان را بيشتر میکنند یا خیر.
بسياري از عوامل خطرزا اجتناب پذیر هستند و بعضي مانند سابقۀ خانوادگی اجتناب ناپذیرند. زنها بهتر است حتیالمقدور با پرهیز از عوامل خطرزای شناخته شده، از خود محافظت کنند.
لازم به ذکر است که بيشتر زنانی که عوامل خطرزای شناخته شده دارند به سرطان پستان مبتلا نمیشوند. درواقع، بهجز بالا رفتن سن، بیش تر زنانِ مبتلا به سرطان پستان هیچ عامل خطرزای مشخصي ندارند.
اگر فكر میکنید در معرض خطر ابتلا هستید، بهتر است در مورد نگرانی خود با پزشک مشورت کنید. شاید راههایی برای کاهش خطر ابتلا به شما ارائه دهد و يك جدول زمانی معاینات دورهای را برایتان تنظیم کند.
غربالگری
ماموگرام برای غربالگری
معاینۀ بالینی پستان
معاینۀ شخصی پستان
غربالگری سرطان پستان پیش از اینکه علائم آن بروز کند حائز اهمیت است. غربالگری به پزشکان کمک میکند تا بیماری را زود تشخیص دهند و درمان کنند.
پزشک شما شاید یکی از این آزمایشهای غربالگری را برای سرطان پستان به شما پیشنهاد کند:
- ماموگرام برای غربالگری
- معاینۀ بالینی پستان
- معاینۀ شخصی پستان
در مورد زمان شروع و فاصله بین غربالگریها باید از پزشک خود سؤال کنید.
ماموگرام برای غربالگری
برای شناسایی زودهنگام سرطان پستان
- زنان در دهۀ پنجم زندگی (دهة 40 سالگي) و بالاتر، هرسال یا هر 2 سال یکبار ماموگرافی کنند. ماموگرام تصویر پستان است که با اشعۀ ايكس گرفته میشود.
- زنانی که هنوز به چهل سالگی نرسیدهاند و عوامل خطرزا دارند باید از ارائهدهندۀ خدمات پزشکی خود بپرسند که به ماموگرام احتیاج دارند یا خیر و فاصلۀ ماموگرافیها چقدر باید باشد.
ماموگرام معمولاً توده پستان را پیش از اینکه حس شود نشان میدهد. ماموگرام همچنین لکههای ریز کلسیم را نشان میدهد. به این لکهها میکروکلسیفیکیشن (Microcalcifications) میگویند. توده و یا لکهها معمولاً موجب سرطان، سلولهای پیش سرطانی (Precancerous)، و یا عوارض دیگر میشوند. برای تشخیص وجود سلولهای غیرعادی، به آزمایشهای بيشتري نیاز است.
اگر در ماموگرام شما منطقۀ غیرعادی مشاهده شود، به عکس اشعۀ ايكس بيشتري نیاز است. بعيد نيست به نمونهبرداری (بیوپسی) هم نیاز باشد. نمونهبرداری تنها راه تشخیص قطعی سرطان است. (بخش «تشخیص» اطلاعات بيشتري از نمونهبرداری دارد)
ماموگرام بهترین ابزار پزشک جهت تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. اما ماموگرام شیوۀ بینقصی نیست:
- ماموگرام احتمال دارد بعضی سرطانها را نشان ندهد. در اینصورت، به نتیجۀ ماموگرافی «منفی کاذب» میگویند.
- احتمال دارد ماموگرام چیزهایی را نشان دهد که معلوم شود سرطان نیست. در اینصورت، به نتیجۀ ماموگرافی «مثبت کاذب» میگویند.
- بعضی از تومورهایی که رشد سریع دارند پیش از آنکه در ماموگرام مشخص شوند، بزرگتر ميشوند و یا به سایر نقاط بدن سرایت ميکنند.
در ماموگرام (همچنین در عکسهای اشعۀ ايكس دندانپزشکی، و سایر عکسهای رایج اشعۀ ايکس) از میزان بسیار کمی پرتو استفاده میکنند. احتمال هرگونه آسیبی بسیار پایین است اما تکرار عكسبرداري اشعۀ ايكس مشکلساز میشود. فواید آن هم معمولاً بيشتر از خطرات احتمالی آن است. باید از ارائهدهندۀ خدمات پزشکی خود در مورد نیاز به هر عکس اشعۀ ايكس بپرسید. همچنین باید در مورد پوشاندن قسمتهایی از بدن که در عکس نیستند هم پرس و جو کنید.
معاینۀ بالینی سرطان پستان
ارائهدهندۀ خدمات پزشکی در معاینة بالینی، پستان شما را بررسی میکند. معمولاً از شما ميخواهد تا بازویتان را بلند کنید و بر سرتان بگذارید، دستهایتان را آویزان کنید، یا دستتان را به باسنتان فشار دهید.
ارائهدهندۀ خدمات پزشکی بهدنبال تفاوت اندازه و شکل دو پستان میگردد. پوست پستان را هم به دنبال بثورات، فرورفتگی و سایر نشانههای غیرعادی بررسی میکند. وی همچنین ممکن است نوک پستان را برای ترشح مایع فشار دهد.
ارائهدهندۀ خدمات پزشکی با انتهای انگشتان خود در جستوجوی توده، تمام پستان، زیر بغل، و اطراف استخوان ترقوه را معاینه میکند. توده پیش از اینکه کسی بتواند آن را حس کند، معمولاً به اندازۀ یک نخود است. معاینه ابتدا در یک سمت انجام میشود و سپس نوبت سمت دیگر بدن است. ارائهدهندۀ خدمات پزشکی همچنین غدد لنفاوی نزدیک پستان را بررسی میکند تا ببیند بزرگ شدهاند یا نشدهاند.
معاینۀ بالینی کامل از پستان معمولاً حدود 10 دقیقه طول میکشد.
معاینۀ شخصی پستان
برای بررسی هرگونه تغییرات در پستانها بهتر است خودتان پستانها را بهطور ماهیانه معاینه کنید. لازم به ذکر است که با بالا رفتن سن، عادت ماهانه، حاملگی، یائسگی، یا استفاده از قرص ضدحاملگی یا سایر هورمونها هم بعید نیست تغییراتی بهوجود آید. احساس کمی برآمدگی یا غیرهموار بودن طبیعی است. همچنین تورم و حساسیت به لمس درست پیش از شروع و در طول عادت ماهانه هم رایج است.
در صورت مشاهده هرگونه تغییر در پستانها باید با ارائهدهندۀ خدمات پزشکی تماس بگیرید.
معاینۀ شخصی پستان جای تهیۀ منظم ماموگرام برای غربالگری و معاینۀ بالینی منظم پستان را نمیگیرد. هیچ مطالعهای نشان نداده که معاینۀ شخصی پستان باعث کاهش مرگومیر ناشی از سرطان پستان شده باشد.
سؤالاتي که میتوان در مورد غربالگری از پزشک پرسید :
- چه آزمایشهایی را برای من مناسب میدانید؟ چرا؟
- این آزمایشها درد دارند؟ هیچ خطری دارند؟
- ماموگرام چقدر هزینه دارد؟ بیمه هزینۀ آن را تقبل میکند؟
- چند وقت پس از ماموگرام از نتیجۀ آن مطلع میشوم؟
- اگر مشکلی پیش بیاید، از کجا متوجه میشوید که سرطان دارم؟
علائم
علائم رایج سرطان پستان عبارتند از :
- تغییر در حس (لمس کردن) پستان یا نوک پستان
- برآمدگی یا سفت شدن پستان یا نزدیک پستان و یا ناحیۀ زیر بغل
- حساسیت نوک پستان در لمس یا لطافت نوک پستان
- تغییر در ظاهر پستان یا نوک پستان
- تغییر در اندازه یا شکل پستان
- فرو رفتگی نوک پستان به داخل
- پوست پستان، هالة پستان، یا نوک پستان ممکن است متورم یا قرمز و یا پوسته پوسته شود. ممکن است مانند پوست پرتقال خلل و فرج پیدا کند.
- ترشح (مايع) از نوك پستان
سرطان پستان در مراحل اولیه معمولاً دردی ندارد. اما در صورت وجود هر نوع درد یا علامتی که برطرف نمیشود باید به ارائهدهندۀ خدمات پزشکی مراجعه کرد. در بيشتر موارد، این علائم مربوط به سرطان نیستند. مشکلات دیگر هم موجب درد میشوند. هر زنی که این علائم را دارد باید با پزشک صحبت کند تا مشکل اصلی هر چه زودتر تشخیص داده و درمان شود.
تشخیص
اگر علائمی دارید و یا نتیجۀ آزمایشهای غربالگری حاکی از سرطان است، پزشک باید بفهمد که این نتایج و علائم از سرطان است و یا از مشکلات دیگرناشی میشود. پزشک شاید از شما دربارۀ سابقۀ پزشکی خود و خانوادهتان بپرسد. یا معاینۀ فیزیکی شوید. پزشک ممکن است شما را برای ماموگرام یا سایر عکسبرداریها بفرستد. در این آزمایشها از بافتهای داخل پستان عکس تهیه میکنند. پس از این آزمایشها، پزشک شاید به این نتیجه برسد که نیازی به آزمایشهای بيشتر نیست. پزشک شاید هم به این نتیجه برسد که باید معاینات بيشتري از شما بشود. یا شاید برای یافتن سلولهای سرطانی نیاز به نمونهبرداری داشته باشید.
معاینۀ بالینی پستان
ارائهدهندۀ خدمات پزشکی پستانها را لمس میکند و بهدنبال سایر علائم میگردد. اگر برآمدگی وجود داشته باشد، پزشک اندازه، شکل، و جنس آن را حس (لمس) میکند. وی همچنین باید ببیند که این توده به آسانی حرکت میکند یا خیر. تودههای خوشخیم معمولاً حس متفاوتی از تودههای سرطانی دارند. تودههای نرم، گرد، و متحرک احتمالاً خوشخیم هستند. تودههای سفت با شکل عجیب که بهنظر میآید به داخل پستان چسبیدهاند بيشتر احتمال دارد که سرطان باشند.
ماموگرام تشخیصی
ماموگرام تشخیصی در واقع عکس اشعۀ ايكس از پستان است. ماموگرام تشخیصی تصاویر واضحتر و با جزئیات بيشتري از مناطقی ارائه میدهد که در ماموگرام غربالگری غیرعادی بهنظر آمدهاند. پزشک از ماموگرام برای بررسی بيشتر تغییرات پستان مانند برآمدگی (توده)، درد، ترشح از نوک پستان، یا تغییر در اندازه و شکل استفاده میکند. ماموگرام تشخیصی معمولاً از قسمت بهخصوصی از پستان تهیه میشود. همچنین در آن از تکنیکهای ویژهای استفاده میشود و دید بهتری نسبت به ماموگرام برای غربالگری ارائه میدهد.
سونوگرافی
دستگاه سونوگرافی امواج صوتی ارسال میکند که انسان نمیشنود. این امواج به بافتها میخورند و برمیگردند. کامپیوتر هم با استفاده از پژواک این امواج، عکسی را تهیه میکند. پزشک این عکسها را در مانیتور میبيند. این عکسها نشان میدهند که توده توپر یا پر از مایع یا ترکیبی از هردوست. به محفظۀ کیسه مانندی که پر از مایع باشد کیست میگویند. کیست سرطان نیست. اما تودۀ توپر شاید سرطان باشد. پزشک پس از آزمایش عکسها را روی نوار ویدیویی ضبط میکند و یا آنها را چاپ میکند. سونوگرافی را میتوان بههمراه ماموگرام انجام داد.
تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (ام.آر.آی)
در تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (ام.آر.آی - MRI) از مغناطیس قوی استفاده میکنند که به کامپیوتر متصل است. ام.آر.آی تصاویر دقیق و با جزئیاتی از بافت پستان تهیه میکند. پزشک این تصاویر را روی مانیتور مشاهده میکند و یا آنها را روی فیلم چاپ میکند. از ام.آر.آی. میتوان بههمراه ماموگرام استفاده کرد.
نمونهبرداری (بیوپسی)
پزشک شما را برای نمونهبرداری به جراح و یا متخصص بیماریهای پستان ارجاع میدهد. برای تشخیص سرطان، نمونهای از مایع و یا بافت از پستان را برمیدارند.
بعضی از نقاط مشکوک معمولاً در ماموگرام دیده میشوند که در معاینۀ بالینی پستان لمس نشدهاند. پزشک می تواند با استفاده از عكسبرداري این نواحی را ببیند و بافت مربوطه را بردارد. بعضی از این عکسبرداریها عبارتند از سونوگرافی، عكسبرداري نقطهگذاری شده با سوزن و یا نمونهبرداری استریوتاکتیک.
پزشک با استفاده از روشهای مختلفی بافت را برمیدارد :
-
نمونهبرداري سوزني ظريف: پزشک با استفاده از یک سوزن نازک، مایع درون برآمدگی (توده) داخل پستان را برمیدارد. اگر مایع حاوی سلول باشد، متخصص آسیب شناس در آزمایشگاه با میکروسکوپ بهدنبال سرطان میگردد. اگر هم مایع حاوی سلول نباشد، به آزمایشگاه نیازی نیست.
-
نمونهبرداری سوزن ضخیم : پزشک با استفاده از سوزن ضخیم بافت پستان را برمیدارد. پس از آن متخصص آسیبشناس بهدنبال سلولهای سرطانی میگردد. به این روش نمونهبرداری سوزنی هم میگویند.
-
نمونهبرداری با جراحی : جراح نمونهای از بافت را برمیدارد. پس از آن متخصص آسیب شناس بهدنبال سلولهای سرطانی میگردد.
- در نمونهبرداری با برش، نمونهای از برآمدگی (توده) و یا ناحیة غیرعادی را برمیدارند.
- در نمونهبرداری با برداشت کل، تمام توده یا آن ناحیه را برمیدارند.
در صورت وجود سلول سرطانی، متخصص آسیبشناس نوع سرطان را تشخیص میدهد. رایجترین نوع سرطان کارسینوم مجراست که سلولهای غیرعادی در دیوارة مجرا مشاهده میشوند. نوع دیگر سرطان هم کارسینوم لوبولار است که سلولهای غیرعادی در لوبولها مشاهده میشوند.
سؤالاتي که میتوان پیش از نمونهبرداری از پزشک پرسید :
- چه نوع نمونهبرداری از من انجام خواهد شد؟ چرا؟
- چقدر طول میکشد؟ در طول نمونهبرداری بیدار خواهم بود؟ آیا درد دارد؟ آیا بیهوشم میکنند؟ از چه نوع بیهوشی استفاده میکنند؟
- آیا خطری وجود دارد؟ احتمال عفونت یا خونریزی پس از نمونهبرداری چقدر است؟
- چقدر طول میکشد تا از نتیجه مطلع شوم؟
- اگر سرطان داشته باشم، چه کسی با من دربارۀ قدم بعدی صحبت خواهد کرد؟ چه زمانی؟
آزمایشهای دیگر
اگر سرطان شما را تشخیص دهند، معمولاً پزشک برای شما تست آزمایشگاهی ویژهای تجویز میکند که باید بر بافتهایی انجام شود که قبلاً برداشته شدهاست. این آزمایشها اطلاعات بيشتري از سرطان به پزشک میدهند تا برای درمان برنامهریزی کند.
-
آزمایش گیرندۀ هورمون : این آزمایش مشخص میکند که بافت، گیرندههای هورمونبهخصوصی دارد یا ندارد. بافتی که این گیرندهها را داشته باشد برای رشد به هورمون (استروژن یا پروژسترون) نیاز دارد.
-
آزمایش HER2 : این آزمایش مشخص میکند که بافت، پروتئینی به نام گیرندۀ عامل رشد اپیدرمال انسانی-2 (Human Epidermal Growth Factor Receptor-2 ) و یا ژن HER2/neu را دارد یا ندارد. وجود پروتئین زیادی و یا نمونههای زیادی از ژن در بافت معمولاً احتمال بازگشت سرطان پس از درمان را افزایش میدهد.
مرحلهبندی
برای برنامهریزی درمان، پزشک شما باید میزان پیشرفت (مرحله) بیماری را بداند. مرحله بستگی به اندازۀ تومور و این عامل دارد که سرطان منتشر شده یا نه. مرحلهبندی معمولاً شامل عكسبرداري اشعه ايكس و آزمونهاي آزمایشگاهی است. این آزمایشها مشخص میکنند که سرطان منتشر شده یا خیر، و در صورتیکه منتشر شده، به چه قسمتهایی از بدن سرایت کرده است. وقتی که سرطان پستان منتشر میشود، سلولهای سرطانی معمولاً در غدد لنفاوی زيربغل یافت میشوند. معمولاً تا پیش از جراحی برای برداشتن تومور از پستان و یا غدد لنفاوی زیر بغل، نمیتوان مرحلۀ سرطان را مشخص کرد.
مراحل سرطان پستان به این شرح است :
-
مرحلۀ 0 (صفر) مرحلة کارسینوم در جا (carcinoma in situ) است.
- کارسینوم درجاي لوبولار (lobular carcinoma in situ - LCIS) : سلولهای غیرطبیعی در جدارة لوبولها وجود دارند. كارسينوم در جاي لوبولار (LCIS) به ندرت به سرطان تهاجمی تبدیل میشود. اما وجود كارسينوم در جاي لوبولار (LCIS) در یک پستان، خطر سرطان در هر دو پستان را افزایش میدهد.
- کارسینوم در جاي مجراي شيري Ductal Carcinoma In Situ) DCIS) : سلولهای غیرطبیعی در جدار مجراها وجود دارد. به كارسينوم در جاي مجراي شيري DCIS همچنین، کارسینوم داخل مجرایی هم میگویند. در این نوع کارسینوم، سلولهای غیر طبیعی به خارج از مجرا گسترش نمییابند و به بافتهای اطراف پستان حمله نمیکنند. معمولاً اگر كارسينوم در جاي مجراي شيري DCIS درمان نشود، به سرطان تهاجمی تبدیل میشود.
-
مرحلۀ I. مرحلۀ ابتدایی سرطان پستان تهاجمی است. قطر تومور كمتر از 2 سانتيمتر (سه چهارم اینچ) است و سلولهای سرطانی به خارج از پستان گسترش نیافته اند.
-
مرحلۀ II. شامل یکی از این مراحل است :
- تومور كمتر از 2 سانتيمتر (سه چهارم اینچ) است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است.
- تومور 2 تا 5 سانتيمتر (سه چهارم اینچ تا 2 اینج) است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است.
- تومور 2 تا 5 سانتيمتر (سه چهارم اینچ تا 2 اینچ) است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است.
- تومور بزرگتر از 5 سانتيمتر (2 اینچ) است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است.
-
مرحلۀ III. مرحلۀ گسترش و پیشرفت سرطان در محل خود است. (Locally advanced cancer.) این مرحله خود به مراحل IIIC , IIIB , IIIA تقسیم میشود.
-
مرحلۀ IIIA شامل یکی از این مراحل است :
- تومور كوچكتر از 5 سانتيمتر (2 اینچ) است. سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل که به یکدیگر یا ساختارهای دیگر متصل هستند، گسترش یافته است، و شاید به غدد لنفاوی پشت استخوان پستان (استخوان قفسه سینه) گسترش یافته باشد.
- تومور كوچكتر از 5 سانتيمتر است. سرطان به غدد لنفاوی که تکی هستند و یا به یکدیگر یا به ساختارهای دیگر متصل هستند، گسترش یافته است، و یا سرطان به غدد لنفاوی پشت قفسۀ سینه گسترش یافته است.
-
مرحلۀ IIIB، مرحلهای است که در آن تومور با هر اندازهای در دیوارۀ قفسۀ سینه یا پوست پستان رشد کردهاست. این مرحله معمولاً همراه با تورم پستان یا وجود برآمدگی در پوست پستان است.
- سرطان به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است.
- سرطان به غدد لنفاوی متصل به هم یا به ساختارهای دیگر یا به غدد لنفاوی پشت استخوان سینه گسترش یافته است.
- سرطان التهابی پستان نوع نادری از سرطان پستان است. پستان قرمز و متورم بهنظر میرسد. زیرا سلولهای سرطانی عروق لنفی پوست پستان را میبندند. زمانی که پزشک سرطان التهابی پستان را تشخیص دهد، بیماری حداقل در مرحلۀ IIIB است ولی بعيد نيست پیشرفتهتر هم باشد.
-
مرحلۀIIIC ، تومور با هر اندازهای به یکی از این راهها گسترش یافته است.
- سرطان به غدد لنفاوی پشت استخوان سینه و زیر بغل گسترش یافته است.
- سرطان به غدد لنفاوی بالا و پایین استخوان ترقوه گسترش یافته است.
-
مرحلۀ IV. مرحلۀ سرطان متاستاز (گسترش یافته) به نواحی دور است. در این مرحله سرطان به نقاط دیگر بدن گسترش یافته است.
سرطان راجعه سرطانی است که پس از یک دورۀ زمانی که از بین رفته، دوباره بر میگردد. این نوع سرطان گاهی بهطور موضعی در پستان یا دیوارۀ قفسه باز میگردد و گاهی به نواحی دیگر بدن مثل استخوان، کبد یا ششها برمیگردد.
درمان
شیوههای درمان
روشهای مختلف درمان براساس مراحل بیماری
بسیاری از زنان مبتلا به سرطان پستان میخواهند خودشان هم در انتخاب نوع درمان سهیم باشند. طبیعی است که بخواهید تا حد امکان در مورد بیماری خود و درمانهای موجود بدانید. اطلاعات بيشتر از سرطان پستان برای خیلی از زنان مفید است.
شوک و فشار عصبی (استرس) ایجاد شده پس از تشخیص، موجب میشود نتوانید هر چه میخواهید از پزشکتان بپرسید. بهتر است پیش از هر قرار ملاقاتی، پرسشهای خود را بنویسید. همچنین از صحبتهای پزشک یادداشت بردارید و یا از او اجازه بگیرید که از ضبط صوت استفاده کنید. و یا شاید بخواهید یکی از دوستان یا اعضای خانوادهتان هنگام صحبت با پزشک جهت شرکت در بحث، یادداشت برداشتن و یا فقط گوش دادن، همراهتان باشد. لازم نیست تمام موارد را یکباره بپرسید. موقعیتهای دیگری هم پيش ميآيد تا از پزشک یا پرستارتان بخواهید در مورد نکاتی که برایتان واضح نیست، بيشتر توضیح دهند.
پزشک معمولاً شما را به یک متخصص ارجاع میدهد یا شما از او میخواهید که این کار را بکند. جراحان، سرطانشناس بالینی و سرطانشناس متخصص پرتودرمانی، کارشناسانی هستند که سرطان پستان را درمان میکنند. شاید هم بخواهید به متخصص جراحی پلاستیک معرفی شوید.
شیوههای درمانی
شیوههای درمانی زنانی که مبتلا به سرطان پستان هستند، انتخابهای درمانی بسیاری دارند. این انتخابها شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی، هورموندرماني و درمان بیولوژیک است. این موارد در زیر توضیح داده میشوند. بسیاری از زنان بیش از یک نوع درمان دریافت میکنند.
انتخاب درمان اساساً بستگی به مرحلۀ بیماری دارد. روشهای مختلف درمانی براساس مرحلۀ بیماری در زیر توضیح داده میشوند.
پزشک نکات مربوط به درمان و نتایج احتمالی هر روش را برایتان توضیح میدهد. مثلاً شاید بخواهید بدانید که یک درمان بخصوص چطور فعالیتهای طبیعی شما را تحت تأثیر قرار میدهد. شما و پزشکتان میتوانید با همکاری هم آن طرح درمانی را انتخاب کنید که با نیازهای پزشکی شما و معیارهای شخصی شما هماهنگ است.
درمان سرطان یا موضعی و یا فراگير (سیستمیک) است :
-
درمان موضعی : جراحی و پرتودرمانی درمانهای موضعی هستند. این نوع درمان سرطان را در پستان تخریب و یا نابود میکند . زمانی که سرطان پستان به قسمتهای دیگر بدن گسترش مییابد، از درمان موضعی جهت مهار بیماری در این مناطق خاص استفاده میکنند.
-
درمان سیستمیک (عمومی) : شیمیدرمانی، هورموندرماني و درمان بیولوژیک، درمانهای سیستمیک هستند. در این نوع درمان، موادی وارد جریان خون میشوند و سرطان را در سرتاسر بدن مهار و یا تخریب میکنند. برخی از زنانی که سرطان پستان دارند، درمان سیستمیک میشوند تا قبل از جراحی یا پرتودرمانی، تومور کوچک شود. برخی دیگر پس از جراحی یا پرتودرمانی، درمان سیستمیک میشوند تا از بازگشت دوباره سرطان جلوگیری شود. از درمان سیستمیک برای سرطانهایی که در بدن گسترش یافتهاند استفاده ميكنند.
از آنجا که سرطان اغلب بافتها و سلولهای سالم را نابود میکند، بروز عوارض جانبی شایع است.
عوارض جانبی اساساً به نوع درمان و مدت آن بستگی دارد و برای همة زنان یکسان نیست و در طول مدت درمان، معمولاً دستخوش تغيير ميشوند.
قبل از شروع درمان، تیم درمانی عوارض جانبی احتمالی را برای شما توضیح خواهند داد و راههایی برای کنار آمدن با آنها به شما ارائه میدهند. پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش پيشگيري سرطان مقالههاي سودمندی برای درمان سرطان و کنار آمدن با عوارض جانبی آن دارد. این مقالهها شامل «»، «شما و شیمیدرمانی»، «» و «» است.
در هر مرحلهای از بیماری، مراقبتهایی وجود دارد که به کمک آن میتوان درد و نشانههای دیگر را مهار کرد، از عوارض جانبی درمان رها شد و نگرانیهای روحی را هم کم کرد.
همچنین شايد بخواهید درباره شرکت در پژوهشهای بالینی ـ مطالعة تحقیقاتی در مورد شیوههای جدید درمان ـ با پزشکتان صحبت کنید.
سؤالاتي که میتوانید پیش از شروع درمان از پزشک بپرسید :
- قسمت گیرندۀ هورمون چه چیزی را نشان داد؟ آزمایشهای دیگر چطور؟
- آيا هیچ یک از غدد لنفاوی علائم سرطان را نشان میدهند؟
- بیماری در چه مرحلهای است؟ آیا سرطان گسترش یافته است؟
- هدف از درمان چیست؟ روش درمانی مناسب من کدام است؟ شما کدام را به من توصیه میکنید؟
- فواید احتمالی هر درمان چیست؟
- احتمال خطر یا عارضۀ جانبی احتمالی هر درمان چیست؟ چگونه میتوان عوارض جانبی را مهار کرد؟
- چطور میتوانم برای درمان آماده شوم؟
- آیا لازم است که در بیمارستان بمانم؟ در این صورت، برای چه مدت؟
- درمان چه قدر هزینه دارد؟ آیا بیمه این هزینه را میدهد؟
- درمان چگونه فعالیتهای طبیعی من را تحت تأثیر قرار خواهد داد؟
- آیا شرکت در پژوهش بالینی برای من مناسب است؟
|
جراحی
جراحی رایجترین شیوۀ درمان سرطان پستان است. انواع مختلف جراحی وجود دارد. پزشک هرکدام از انواع جراحی را برایتان توضیح میدهد و در مورد فواید و خطرات احتمالی هر کدام شرح میدهد و آنها را با هم مقایسه میکند و همچنین توضیح میدهد که هر کدام از آنها چطور ظاهر شما را تغییر خواهد داد.
-
جراحی حفظ پستان (Breast-sparing Surgery) : در این جراحی سرطان را برمیدارند، ولی پستان باقی میماند. به این جراحی همچنین، جراحی نگهدارندۀ پستان، تودهبرداری، برداشتن قطعهاي پستان، برداشتن ناكامل پستان هم میگویند. گاهی نمونهبرداری كامل كار تودهبرداري را ميكند چون جراح كل توده را برميدارد.
در این نوع جراحی، جراح برش جداگانهای انجام میدهد و اغلب غدد لنفاوی زیر بغل را هم برمیدارند. به این کار، تشريح غدد لنفاوی زیر بغل میگویند. این شیوه نشان میدهد که سلولهای سرطانی وارد غدد لنفاوی شدهاند یا نه.
پس از این نوع جراحی (حفظ پستان) پستان بیماران را اکثراً پرتودرمانی پستان میکنند. این درمان سلولهای سرطانی را که احياناً در پستان باقی ماندهاند، نابود میکند.
-
برداشتن پستان (Mastectomy) :
در این جراحی پستان را برمیدارند (و یا حتیالامکان بافت را هم برمیدارند). در بيشتر موارد، جراح، غدد لنفاوی زیر بغل را نیز برمیدارد. برخی از بیماران بعد از جراحی پرتودرمانی میشوند.
مطالعات نشان میدهد که میزان موفقیت جراحی نگهدارندۀ پستان (همراه با پرتودرمانی)، و پستانبرداری در مراحل اول و دوم سرطان پستان یکسان است.
نمونهبرداری غدة لنفاوی نگهبان: شیوهای تازه برای بررسی سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی است. جراح تعداد کمی از غدد لنفاوی را برمیدارد، به نحوی که موجب عوارض جانبی کمتری شود. اگر پزشک در غدد زیر بغل سلولهای سرطانی بیابد، معمولاً غدد لنفاوی زیر بغل تشریح میشود.مطالعات درباره نمونهبرداری غدد لنفاوی محافظ در دست انجام است. این مطالعات آثار دائمی برداشتن تعداد اندکی از غدد لنفاوی را بررسی میکند.
در جراحی نگهدارندۀ پستان، جراح تومور و مقداری از بافت اطراف آن را برمیدارد. جراح احياناً غدد لنفاوی زیر بغل را هم برميدارد. جراح گاهی مقداری از پوشش عضلات قفسۀ سینۀ زیر تومور را هم برمیدارد.
در پستانبرداری کامل (ساده) جراح تمام پستان را بر میدارد. تعدادی از غدد لنفاوی زیر بغل را هم برمیدارند.
در برداشتن تعديلشده كامل پستان (modified radical mastectomy) جراح همة پستان و اکثر و یا همۀ غدد لنفاوی زیر بغل را برمیدارد. اغلب، لایۀ پوشانندۀ عضلات قفسة سینه را هم برمیدارند. شايد هم قسمت کوچکی از عضلات قفسۀ سینه را هم جهت دسترسی آسانتر برای برداشتن غدد لنفاوی بردارند.
شاید شما بازسازی پستان را انتخاب کنید. این عمل در واقع جراحی ترمیمی جهت بازسازی مجدد شکل پستان است. این جراحی گاهی همزمان با پستانبرداری و یا دیرتر انجام میشود. اگر تمایل به بازسازی دارید، بهتر است قبل از عمل پستانبرداری ، با یک جراح پلاستیک (ترمیمی) مشورت کنید. اطلاعات بيشتر در قسمت بازسازی پستان موجود است.
زمان بهبودی بعد از جراحی در هر بیمار متفاوت است. جراحی موجب درد و سختی میشود. درمان دارویی به مهار درد کمک میکند. قبل از جراحی باید دربارۀ برنامۀ کاهش درد با پزشک یا پرستارتان مشورت کنید. اگر بعد از جراحی به مسکن قویتری احتیاج داشته باشید، پزشک برنامه را با نیاز شما تنظیم میکند. در هر نوع دیگری از جراحی نیز احتمال عفونت، خونریزی یا مشکلات دیگر وجود دارد. در این صورت، باید فوراً آنرا با درمانگرتان در میان بگذارید. در صورتیکه یک و یا هر دو پستان شما را برداشته باشند، بعيد نيست احساس عدم تعادل کنید. این مسئله در صورتی که پستانهای شما بزرگ بوده باشند، بيشتر حس خواهد شد. این عدم تعادل موجب درد و ناراحتی در گردن و کمر میشود. همچنین، پوست ناحیهای که پستان برداشته شده، بعيد نيست سفت و سخت شود؛ يا شانهها و بازوهای شما هم دچار گرفتگی و ضعف شود. این مشکلات معمولاً به مرور زمان از بین میروند. پزشک، پرستار و فیزیوتراپیست معمولاً جهت بازگشت تحرک و قوت در شانهها و بازوها، ورزشهایی را به شما پیشنهاد میکنند. ورزش همچنین موجب کاهش درد و گرفتگی میشود. ممکن است چند روز بعد از جراحی قادر باشید تمرینها و ورزشهای سبکی را شروع کنید.
اگر در طول جراحی رشتههای عصبی قطع يا دچار آسيب شده باشند، احتمال دارد که احساس کرختی و سوزش در قفسۀ سینه، زیربغل، شانه و روی بازو داشته باشید. این احساس معمولاً طی چند هفته و یا چند ماه پس از جراحی از بین میرود اما در برخی از زنان احساس کرختی بر جا میماند.
برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل گردش جریان لنف را کند میکند. این مایع در بازو و دست شما تجمع میکند و موجب تورم میشود. این تورم، «لنف ادم» است. لنفادم بلافاصله پس از جراحی یا ماهها و سالها بعد از آن رخ میدهد.
باید تا آخر عمر از دست و بازوی سمت درمان شده محافظت کنید :
- از پوشیدن لباسهای تنگ یا جواهرات بر بازوی درگیر، اجتناب کنید.
- کیف یا چمدانتان را با دست دیگر حمل کنید.
- هنگام اپیلاسیون زیر بغل، برای جلوگیری از بریدن از وسایل الکتریکی استفاده کنید.
- از بازوی دیگر جهت تزریقات، آزمایش خون و گرفتن فشار خون استفاده کنید.
- هنگام باغبانی و استفاده از شویندههای قوی، برای محافظت از دستتان از دستکش استفاده کنید.
- هنگام مانیکور کردن مراقب باشید که دستتان را نبرید.
- از سوختگی و در معرض آفتاب بودن و برنزه کردن دست و یا بازوی درگیرتان، اجتناب کنید.
- باید از پزشکتان دربارة چگونگی برخورد با بریدگیها، سوختگیها، گزش حشرات یا جراحتهای دیگر در بازو و دستتان، بپرسید. اگر دست یا بازویتان هم جراحت برداشت و یا متورم، قرمز و داغ شد، باید با پزشکتان تماس بگیرید.
اگر لنفادم اتفاق افتاد، معمولاً پزشک به شما توصیه میکند که حتیالامکان بازویتان را به سمت بالای قلبتان بلند کنید. تمرینات و ورزشهای دست و بازو را به شما آموزش میدهد. بعضی از زنانی که دچار لنفادم هستند، از یک آستین پلاستیکی برای بهبود جریان لنف استفاده میکنند. درمان دارویی، درناژ دستی لنف (ماساژ)، یا استفاده از وسایلی که به آرامی بازو را کمپرس کند هم معمولاً مفید است.
همچنین ممکن است شما را به فیزیوتراپیست یا متخصص دیگری معرفی کنند.
مواردی که میتوانید پیش از جراحی از پزشک بپرسید :
- چه نوع جراحی مناسب من است؟ آیا من جراحی نگهدارندۀ پستان ميشوم؟ چه نوع جراحی را به من توصیه میکنید؟ چرا؟
- غدد لنفاوی من را برمیدارند ؟ چه تعدادی؟ چرا؟
- چه احساسی بعد از جراحی خواهم داشت؟ آیا در بیمارستان بستری میشوم؟
- کسی شیوۀ مراقبت از خودم و محل جراحی را پس از رفتن به خانه به من آموزش خواهد داد؟
- محل جوشگاه کجاست؟ چگونه بهنظر میرسد؟
- اگر تصمیم بگیرم جراحی پلاستیک برای بازسازی پستان داشته باشم، چگونه و چه وقت باید انجام شود؟ آیا جراح پلاستیک خاصی را به من معرفی میکنید؟
- آیا باید برای بازگشت تحرک و نیرو به بازوها و شانههایم تمرینهای خاصی را انجام دهم؟ آیا فیزیوتراپیست یا پرستار نحوۀ انجام تمرینها را به من آموزش خواهد داد؟
- کسی هست که این جراحی را انجام داده باشد تا من بتوانم با او صحبت کنم؟
|
پرتودرمانی
در پرتودرمانی (که به آن رادیوتراپی هم میگویند) از امواج با سطح بالای انرژی برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میکنند. اکثر زنان پس از جراحی نگهدارندۀ پستان پرتودرمانی میشوند. بعضی از زنان پس از پستانبرداری هم پرتودرمانی میشوند. درمان به اندازۀ تومور و عوامل دیگر بستگی دارد. پرتودرمانی سلولهای سرطانی پستان را که شاید در ناحیه باقی مانده باشند، تخریب میکند. برخی از بیماران برای تخریب سلولهای سرطانی و تحلیل تومور، پیش از جراحی پرتودرمانی میشوند. زمانی که تومور بزرگ و یا برداشتن آن سخت باشد، پزشک از این شیوه استفاده میکند. برخی زنان نیز پیش از جراحی هورموندرماني و یا شیمیدرمانی میشوند.
پزشکان جهت درمان سرطان پستان از دو نوع پرتودرمانی استفاده میکنند. برخی زنان از هر دو نوع استفاده میکنند.
-
پرتودرمانی خارجی (External radiation) : امواج رادیویی از ماشین بزرگی خارج از بدن تولید میشود. اکثر زنان برای درمان به کلینیک یا بیمارستان میروند. درمان معمولاً 5 روز در هفته و طی چند هفته انجام میشوند.
-
پرتودرمانی به روش كاشتي (implant radiation) : محفظههاي پلاستیکی نازکی را که حاوي مواد رادیواکتیو هستند، مستقیماً داخل پستان کار میگذارند. کاشتها (ایمپلنتها) چندین روز در محل باقی میمانند. تا زمانی که بیمار کاشتها را در بدن دارد، در بیمارستان بستری میماند. پیش از مرخصی از بیمارستان، کاشتها (ایمپلنتها) را خارج میکنند.
عوارض جانبی اساساً بستگی به نوع و میزان پرتودرمانی و همچنین قسمتی از بدن دارد که درمان میشود. بهطور معمول، پوست ناحیهای که درمان میشود، قرمز، خشک، حساس و میخارد. پستان شما شاید سنگین و سفت شود. به مرور این مشکلات برطرف میشوند. نزدیک مراحل پایان درمان، پوست شما مرطوب خواهد شد. در معرض هوا گذاشتن این ناحیه تا حد امکان، به درمان پوست کمک خواهد کرد. سوتین و برخی انواع دیگری از لباس گاه موجب اصطکاک با پوست و ایجاد درد میشود. در خلال این مدت، از لباسهای پنبهای نرم و آزاد استفاده کنید. کرمهای ملایم مراقبت از پوست نیز مهم است. پیش از استفاده از هرگونه عطر، و یا کرم بر ناحیۀ درمان شده بهتر است با پزشک مشورت کنید. آثار پرتودرمانی بر پوست از بین خواهد رفت. پس از خاتمۀ درمان، ناحیۀ تحت درمان به تدریج خوب میشود ولی بههرحال شاید تغییری دائمی در رنگ پوست ایجاد شود.
بعید نیست در خلال پرتودرمانی، بهویژه در هفتههای انتهایی درمان، خسته شوید. استراحت مهم است اما پزشکان معمولاً به بیماران نصیحت میکنند که تا حد امکان فعال باقی بمانند.
اگرچه عوارض جانبی پرتودرمانی نگران کنندهاند، پزشک معمولاً آنها را از بین میبرد.
مواردی که میتوانید پیش از رادیودرمانی از پزشک بپرسید:
- پرتودرمانی چطور انجام خواهد شد؟
- درمان چه زماني شروع میشود؟ چه زماني تمام میشود؟ هر چند وقت یکبار باید درمان شوم؟
- چه احساسی در طول درمان خواهم داشت؟ آیا قادر خواهم بود درمان را خودم ادامه بدهم و یا آن را متوقف کنم؟
- چه کاری میتوانم قبل، بعد و در طول درمان برای مراقبت از خودم انجام دهم؟
- درمان بر پوست من تأثیر خواهد گذاشت؟
- قفسۀ سینۀ من پس از درمان چطور بهنظر میرسد؟
- آیا عوارض طولانی مدت وجود خواهد داشت؟
- چه قدر احتمال دارد که سرطان به پستان من بازگردد؟
- هر چند وقت یک بار معاینههای دورهای باید انجام دهم؟
|
شیمیدرمانی
در شیمیدرمانی از داروهای ضد سرطان برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میکنند و برای سرطان پستان معمولاً از ترکیبی از داروها استفاده میکنند. اين داروها به صورت قرص یا از طریق تزریق درون وریدی (IV) داده میشوند. در هر دو روش، دارو وارد گردش خون میشود و سراسر بدن را طی میکند.
بعضی از زنانی که سرطان پستان دارند، در بخشی از بیمارستان، مطب دکتر یا خانه شیمیدرمانی میشوند؛ بعضی ديگر هم باید در طول درمان در بیمارستان بستری بمانند.
عوارض جانبی اساساً به داروهای خاص و میزان تجویز آن بستگی دارد. داروها بر سلولهای سرطانی و سلولهای دیگري که به سرعت تقسیم میشوند، اثر میگذارند.
-
گلبولهاي خونی : این گلبولها با عفونت میجنگند، موجب میشوند که خون لخته شود و اکسیژن را به تمام قسمتهاي بدن میرسانند. هنگامی که داروها بر گلبولهاي خونی اثر میکنند، احتمال عفونت، کوفتگی یا خونریزی، ضعف و خستگی بيشتر میشود. برخی زنان سالها پس از شیمیدرمانی دچار
سرطان خون(لوسمی) میشوند.
-
سلولهای ریشۀ مو : شیمیدرمانی معمولاً موجب ریزش مو میشود. موی شما مجدداً در خواهد آمد ولی ممکن است رنگ و بافت آن کمی فرق کند.
-
سلولهای پوشانندۀ دستگاه گوارش : شیمیدرمانی معمولاً موجب کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، اسهال یا زخمهای دهان و لب میشود.
پزشک راههایی را جهت مهار بسیاری از این عوارض جانبی به شما پیشنهاد ميكند.
برخی داروهایی که برای سرطان پستان مصرف میشوند، موجب کرختی یا سوزش در دست و پا میشوند. این مشکلات معمولاً پس از اتمام درمان برطرف میشوند اما مشکلات دیگر شاید برطرف نشوند. در بعضی از زنان داروهایی که برای سرطان پستان مصرف میشوند، موجب ضعیف شدن قلب میشوند.
همچنین برخی داروهای ضد سرطان میتوانند موجب تخریب تخمدان شوند و تخمدان احتمالاً تولید هورمون را متوقف میکند. شاید شاهد نشانههای یائسگی باشید، كه شامل خشکی واژن و گر گرفتگي است. دورۀ قاعدگی شما هم ممكن است دیگر منظم نباشد و یا متوقف شود. برخی زنان هم نازا میشوند (باردار نمیشوند) و بعید نیست این ناباروری برای خانمهای بالای 35 سال دائمی شود.
از سوی دیگر، احتمال دارد طی شیمیدرمانی بارور باقی بمانید و توانایی باردار شدن خود را از دست ندهید. آثار شیمیدرمانی بر کودک به دنیا نیامده هنوز ناشناخته است. در مورد مهار بارداری باید پیش از شروع درمان با پزشک صحبت کنید.
هورموندرمانی
برخی تومورهای پستان برای رشد نیاز به هورمون دارند. هورموندرماني نمیگذارد سلولهای سرطانی هورمونهای طبیعی مورد نیاز خود را دریافت کنند. این هورمونها استروژن و پروژسترون هستند. اگر تومور پستان گیرندۀ هورمونی داشته باشد، در آزمایشگاه مشخص میشود و در این صورت، باید هورموندرماني شوید.
در این موارد، از دارو یا جراحی استفاده ميشود :
-
داروها: گاهی پزشک دارویی را تجویز میکند تا از فعالیت هورمونهای طبیعی جلوگیری کند. یکی از این داروها تاموکسیفن است که بازدارندۀ استروژن است. نوع دیگری از داروها هم در بدن هورمون زنانۀ استرادیول تولید ميکند. استرودیول، نوعی استروژن و مهار کنندۀ آروماتاز است. اگر هنوز یائسه نشده باشید، پزشک دارویی هم تجویز میکند تا تخمدان استروژن ترشح نکند.
-
جراحی: اگر یائسه نشده باشید، شاید جهت برداشتن تخمدان جراحی شوید. تخمدان منبع اصلی استروژن بدن است. زنی که یائسه شده باشد، نیازی به جراحی ندارد. تخمدان پس از یائسگی فقط میزان اندکی استروژن تولید میکند.
عوارض جانبی هورموندرماني بهطور گستردهای به نوع دارو و نوع درمان بستگی دارد. تاموکسیفن رايجترين درمان هورمونی است. بهطور کلی، آثار تاموکسیفن شبیه عوارض یائسگی است. شایعترین نشانهها گر گرفتگي و ترشح واژن است. عوارض جانبی دیگر آن، قاعدگیهای نامنظم، سردرد، خستگی، تهوع، استفراغ، خشکی یا خارش واژن، آسیب و تحریک پوست اطراف واژن و بثورات پوستی است. البته همه زنانی که تاموکسیفن مصرف میکنند، این عوارض جانبی را نخواهند داشت.
گاه زنی در حین استفاده از تاموکسیفن باردار ميشود. تاموکسیفن بعید نیست به کودک به دنیا نیامده آسیب برساند. اگر هنوز پریود میشوید، باید در مورد مهار بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی وخیم تاموکسیفن نادر است اما به هرحال موجب لخته شدن خون در عروق سیاهرگی میشود. لختۀ خون اغلب در ساقها و ششها شکل میگیرد. در اين موارد خطر سکته قلبی در زنان اندکی افزایش مییابد.
تاموکسیفن همچنین در مواردی باعث بروز سرطان رحم میشود. در صورت استفاده از تاموکسیفن باید معاینات لگنی منظم صورت بگیرد و باید هر نوع خونریزی غیر معمول واژنی بین معاینهها را به پزشکتان گزاش دهید.
بهمحض برداشتن تخمدان، یائسگی اتفاق میافتد و عوارض جانبی آن اغلب شدیدتر از یائسگی طبیعی است. درمانگر روشهایی برای مقابله با این عوارض را به شما ارائه میدهد.
درمان بیولوژیک :
درمان بیولوژیک به دستگاه ايمني بدن براي مقابله با سرطان کمک میکند؛ دستگاه ايمني، دفاع طبیعی بدن در برابر بیماری است.
برخی از زنانی که سرطان پستان گسترش یافته (متاستاتیک) دارند، با هرسپتین (®Herception) درمان بیولوژیکی تراتستوزوماب (trastuzumab) میشوند که نوعی پادتن (آنتی بادی) تکدودمانی است. این پادتن را در آزمایشگاه میسازند و به سلولهای سرطانی متصل میشود.
هرسپین به بیمارانی داده میشود که تستهای آزمایشگاهی آنها تومور پستانی را با مقادیر زیادی از نوعی پروتئین خاص به نام HER2 نشان میدهد. با جلوگیری از تولید HER2 ، رشد سلولهای سرطانی كند و یا متوقف میشود.
هرسپین بهصورت وریدی تزریق میشود و ممکن است به تنهایی و یا همراه با شیمیدرمانی مورد استفاده قرار گیرد.
شایعترین عوارض جانبی هرسپین در فردی که برای بار اول آن را دریافت میکند تب و لرز است. برخی زنان درد، ضعف، تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد، سختی در تنفس، یا بثورات هم خواهند داشت. این عوارض جانبی معمولاً پس از اولین درمان ملایمتر میشوند.
هرسپتین ممکن است موجب آسیب قلبی هم بشود. این امر گاه به ضعف قلبی منتهی ميشود. هرسپتین ممکن است بر ریهها نیز تأثیر بگذارد و گاهي به دشواری تنفس منجر شود به نحوی که بلافاصله به پزشک نیاز باشد. پزشک قبل از شروع استفاده شما از هرسپتین، قلب و ريههاي شما را معاینه خواهد کرد و در طول درمان مراقب علائم مشکلات ریوی خواهد بود.
مسائلي که بهتر است پیش از شیمیدرمانی، هورموندرماني یا درمان بیولوژیک از پزشک بپرسید :
- چه دارو(ها)یی قرار است برای من تجویز شود؟ چه تأثیری خواهد داشت؟
- اگر نیاز به هورموندرماني داشته باشم، بهتر است دارو مصرف کنم یا برداشتن تخمدان را به من توصیه میکنید؟
- چه زمانی درمان شروع میشود؟ چه زماني تمام میشود؟ هر چند وقت یک بار درمان خواهم شد؟
- برای درمان کجا خواهم رفت؟ آیا قادر خواهم بود پس از آن رانندگی کنم و به خانه برگردم؟
- چه کاری برای مراقبت از خود در طول درمان میتوان انجام داد؟
- چطور میشود فهمید که درمان در حال اثربخشی است؟
- کدام عوارض جانبی را باید به شما اطلاع دهم؟
- آیا عوارض طولانی مدت وجود خواهد داشت؟
|
روشهای مختلف درمان بر اساس مرحلۀ بیماری
روشهای مختلف درمان به مرحلۀ بیماری و عوامل زير بستگی دارند :
- نسبت اندازۀ تومور به اندازۀ پستان
- نتایج آزمایشها (مثلاٌ اینکه آیا سلولهای سرطانی پستان برای رشد به هورمون نیاز دارند یا ندارند.)
- آیا یائسگی شروع شده است؟
- سلامت عمومی شما.
در ادامه توضیحی اجمالي از متداولترين درمانها برای هر مرحله آمدهاست. شاید درمانهای دیگری هم برای بعضی از زنان مناسب باشد. بعید نیست پژوهشهای بالینی درتمام مراحل بیماری سرطان پستان مد نظر قرار بگیرد.
مرحلۀ 0 (صفر)
مرحلۀ 0 (صفر) سرطان پستان کارسینوم در جاي لوبولار (LCIS) یا كارسينوم مجرای شیری در جا (DCIS) است.
- كارسينوم در جاي لوبولار (LCIS): برای اکثر زنانی که كارسينوم در جاي لوبولار (LCIS) دارند، درمانی در نظر نمیگیرند. پزشک شاید معاینههای دورهای منظمی را برای بررسی علائم سرطان پستان پیشنهاد کند.
عدهای برای کاهش خطر پیشرفت سرطان پستان تاموکسیفن دریافت میکنند. برخی دیگر هم در مطالعههایی شرکت میکنند که دربارۀ درمانهای پیشگیرانه انجام میشود.
وجود كارسينوم در جاي لوبولار (LCIS) در یک پستان، خطر بروز سرطان در هر دو پستان را زیاد میکند. تعداد بسیار کمی از زنان مبتلا به كارسينوم در جاي لوبولار (LCIS) برای پیشگیری از سرطان جراحی میکنند و هر دو پستان را بر میدارند. به این کار برداشتن پيشگيرانة دو طرفة پستان میگویند. جراح معمولاً غدد لنفاوی زیر بغل را برنمیدارد.
- كارسينوم مجراي شيري در جا (DCIS) : اکثر بیمارانی که كارسينوم مجراي شيري در جا (DCIS) دارند، همراه پرتودرماني جراحی نگهدارنده را هم انجام میدهند. بعضی از زنان ترجیح میدهند پستانبرداری کامل داشته باشند. غدد لنفاوی زیر بغل را معمولاً بر نمیدارند. بیماران مبتلا به كارسينوم مجراي شيري در جا كارسينوم مجراي شيري در جا (DCIS) برای کاهش خطر پیشرفت سرطان پستان تهاجمی، ميتوانند تاموکسیفن دریافت کنند.
مراحل I ، II ، IIIA و مرحلۀ IIIC قابل جراحی
زنانی که بیماری سرطان پستان در مراحل I ، II ، IIIA و مرحلۀ IIIC قابل جراحی دارند، ممکن است مجموعهاي از درمانها بر آنها انجام شود. بعضی از بیماران بهتر است همراه با جراحی نگهدارندۀ پستان پرتودرمانی هم بكنند. این روش برای بیماران مراحل I, II سرطان پستان معمول است. پستانبرداری هم روش دیگری است.
در هر دو رویکرد، (به ویژه در مواردي که سرطان در مراحل IIIA یا II است) اغلب غدد لنفاوی زیر بغل را هم برمیدارند. اگر سلولهای سرطانی در 1 تا 3 غده لنفی زیر بغل مشاهده شود یا تومور پستان بزرگ باشد، پزشک پس از پستانبرداری، پرتودرمانی را هم تجویز میکند. اگر سلولهای سرطانی در بیش از سه غدۀ لنفی زیر بغل مشاهده شود، باز هم پزشکان پس از پستانبرداری، پرتودرمانی را تجویز میکنند.
انتخاب بین جراحی نگهدارندۀ پستان (به همراه پرتودرمانی) یا جراحی با برداشتن پستان به عوامل زیادی از جمله این موارد بستگی دارد:
- اندازه، محل و مرحلۀ تومور
- اندازۀ پستان بیمار
- علائم مشخصی از سرطان
- بیمار تا چه حد اهمیت میدهد که پستانش باقی بماند.
- بیمار چه احساسی از پرتو درماني دارد.
- توانایی بیمار برای رفت و آمد به مرکز پرتودرمانی.
برخی از زنان پیش از جراحی، شیمیدرمانی میشوند. این نوعی شیمیدرمانی پیش از عمل (درمان قبل از انجام درمان اصلی) است. شیمیدرمانی پیش از جراحی گاه موجب تحلیل تومور بزرگ میشود و در نتیجه جراحی نگهدارندۀ پستان امکانپذیراست. بیمارانی که تومور پستانی بزرگ در مراحل IIIA یا II دارند، اغلب این نوع درمان را انتخاب میکنند.
پس از جراحی، بسیاری از بیماران شیمیدرمانی کمکی میشوند، درمانی که پس از درمان اصلی جهت افزایش احتمال موفقیت انجام میشود. پرتودرمانی سلولهای سرطانی در پستان و مناطق نزدیک آن را نابود میکند. بیماران همچنین، گاه درمان سیستمیک (عمومی) مثل شیمیدرمانی، هورموندرماني و یا هر دو را نیز دریافت میکنند. این نوع درمانها سلولهای سرطانی را که در هر جایی از بدن باقی مانده، تخریب میکند. همچنین، مانع از بازگشت سرطان به پستان یا هر جای دیگری از بدن میشود.
مراحل IIIB و مرحلۀ IIIC غیرقابل جراحی
بیماران مبتلا به بیماری در مراحل IIIB (شامل سرطان پستان التهابی) یا مرحلۀ IIIC غیرقابل جراحی، معمولاً شیمیدرمانی میشوند. (سرطان غیرقابل جراحی یعنی سرطانی که با جراحی درمان نمیشود). اگر شیمیدرمانی تومور را کوچک کند، پزشک پس از آن درمان بيشتري را توصیه میکند.
-
ماستکتومی (پستانبرداری) : جراح پستان را برمی دارد. در بيشتر موارد، غدههای لنفی زیر بغل را برمیدارند. پس از جراحی، قفسۀ سینه و نواحی زیر بغل بیمار پرتودرمانی می شود.
-
جراحی نگهدارندۀ پستان : جراح سرطان را خارج میکند ولی پستان را بر نمیدارد. در بيشتر موارد، غدد لنفاوی زیر بغل را برمیدارند. پس از جراحی، گاهی قفسۀ سینه و نواحی زیر بغل بيمار پرتودرمانی میشود.
-
پرتودرمانی به جای جراحی : برخی زنان به جای جراحی، پرتودرمانی میشوند. پزشک همچنین، شاید شیمیدرمانی و هورموندرماني بيشتر و یا هر دو را هم تجویز کند. این درمان به پیشگیری از بازگشت سرطان به پستان یا هر جای دیگری از بدن، کمک میکند.
مرحلۀ IV
در بيشتر موارد، زنانی که سرطان پستان در مرحلۀ IV دارند، هورموندرماني یا شیمیدرمانی (و یا هر دو) میشوند. بعضی از بیماران هم درمان بیولوژیک میشوند. از پرتودرمانی هم برای مهار تومور در نواحی معینی از بدن استفاده میشود. این درمانها شاید بیماری را درمان نکنند ولی به افزایش عمر بیماران کمک میکنند.
بسیاری از زنان همراه با درمان ضد سرطان، مراقبتهای حمایتی نیز دریافت میکنند. درمانهای ضد سرطان برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری انجام میشوند اما مراقبتهای حمایتی به کنار آمدن با درد، نشانههای دیگر یا عوارض جانبی (مثل تهوع) کمک میکنند و هدف از آن افزایش طول عمر بیمار نیست. مراقبتهای حمایتی موجب میشوند که بیمار از نظر جسمی و روحی احساس بهتری داشته باشد. عدهای از زنانی که سرطان پیشرفته دارند، تصمیم میگیرند فقط مراقبت حمایتی بشوند.
بازگشت سرطان پستان (عود کننده)
سرطان عودکننده، سرطانی است که وقتي از بین میرود، مجدداً برمیگردد. درمان سرطانهای عودکننده اساساً به محل و گستردگی سرطان بستگی دارد. عامل دیگر برای انتخاب روش درمان، انواع درمانی است که فرد پیش از این داشته است.
اگر سرطان پستان، پس از جراحی نگهدارندۀ پستان، فقط به پستان باز گردد، بیمار پستانبرداری میشود و به احتمال زياد سرطان دیگر باز نخواهد گشت.
اگر سرطان پستان در قسمتهای دیگر بدن عود کند، درمان ميتواند شامل شیمیدرمانی، هورموندرماني یا درمان بیولوژیک باشد. پرتودرمانی به مهار سرطانی که به عضلات قفسۀ سینه و یا نواحی معین دیگری از بدن بازگشته است کمک میکند.
سرطانی که به نقاط خارج از پستان بازگشته است به ندرت خوب میشود. مراقبتهای حمایتی اغلب قسمت مهمی از طرح درمان است. بسیاری از بیماران برای تخفیف علائم بیماری، مراقبتهای حمایتی(برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری) و درمانهای ضدسرطان دریافت میکنند. برخی تنها مراقبت حمایتی میشوند تا کیفیت زندگی آنها افزایش یابد.
بازسازی پستان
بعضی از زنانی که طرح درمانی پستانبرداری دارند، تصمیم به بازسازی پستان میگیرند. برخی دیگر تصمیم میگیرند از پروتز استفاده کنند. بعضیها هم هیچ یک از این دو را انجام نمیدهند. همۀ این روشها مزایا و معایبی دارند. گاه روشی که برای یک بیمار مناسب است، برای بیمار دیگر مناسب نیست. نکتۀ مهم این است که کمابیش همۀ زنانی که برای سرطان پستان درمان میشوند، این بخت را دارند که از روشهای مختلف، مناسبترین روش را انتخاب کنند.
بازسازی پستان معمولاً همزمان با پستانبرداری یا پس از آن (در آینده) انجام میشود. اگر قصد استفاده از روش بازسازی پستان را دارید، حتی اگر میخواهید این کار را بعداً انجام دهید، بهتر است پیش از عمل پستانبرداری با جراح پلاستیک صحبت کنید.
راههای بسیاری برای بازسازی پستان وجود دارد. برخی زنان روش کاشت را انتخاب می کنند. کاشت (ایمپلنت) معمولاً از سالین یا سیلیکون درست شده است. ايمني ایمپلنتهای سیلیکون پستان چندین سال است که تحت نظر ادارۀ دارو و غذا (FDA) قرار دارد. اگر شما تصمیم دارید از کاشتهای سیلیکونی استفاده کنید، بهتر است دربارۀ یافتههای (FDA) با پزشکتان صحبت کنید.
همچنین، ممکن است جراح از بافتی که از قسمت دیگری از بدنتان برداشته است جهت جراحی بازسازی پستان استفاده کند. معمولاً پوست، چربی و عضله را از قسمتهای پایینی شکم، کمر یا باسن برمیدارند. جراح از این بافتها برای ایجاد شکل طبیعی پستان استفاده میکند.
نوع بازسازی بستگی به سن، مشخصات بدن و نوع جراحی دارد. جراح پلاستیک فواید و خطرهای انواع بازسازی را برای شما توضیح میدهد.
مواردی که میتوانید دربارۀ بازسازی پستان از پزشک بپرسید :
- تازهترین اطلاعات درمورد ايمني کاشتهای سیلیکونی پستان چیست؟
- چه نوع جراحی بهترین نتیجه را براي من خواهد داشت؟ پس از آن چگونه بهنظر میرسم؟
- چه زمانی بازسازی شروع میشود؟
- به چند جراحی نیاز دارم؟
- چه خطرهایی هنگام جراحی وجود دارد؟ پس از آن چطور؟
- آیا جای زخم (جوشگاه) خواهد ماند؟ کجا؟ چگونه بهنظر میرسد؟
- اگر بافت را از قسمت دیگری از بدن بردارند، آیا در ناحیهای که بافت برداشته شده است، تغییرات دائمی وجود خواهد داشت؟
- از چه فعالیتهایی باید اجتناب کنم؟ چه زماني می توانم به فعالیتهای طبیعیام بازگردم؟
- آیا به معاینات بعد از عمل نیاز دارم؟
- بازسازی چه قدر هزینه دارد؟ آیا بیمۀ من آن را میپردازد؟
|
درمانهای جایگزین و تکمیلی
برخی از زنانی که سرطان پستان دارند از درمانهای جایگزین و تکمیلی استفاده میکنند.
- بهطور کلی به درمانی که همراه با درمان متعارف انجام میشود، درمان تکمیلی میگویند.
- به درمانی که بهجای درمان متعارف انجام میشود، درمان جایگزین میگویند.
مواردی که میتوانید پیش از انتخاب درمانهاي جايگزين و تكميلي از پزشک بپرسید :
- این شیوه چه فوایدی دارد؟
- خطرهای آن چیست؟
- آیا فواید ممکن بیش از خطرهای آن باشد؟
- چه عوارض جانبی را در پی خواهد داشت؟
- آیا این شیوه، نحوۀ عملکرد درمان سرطان را تغییر خواهد داد؟ آیا این شیوه زیانبار است؟
- آیا این شیوه، در پژوهشهای بالینی در دست مطالعه است؟ در این صورت، چه کسانی مسئول این پژوهشها هستند؟
- آیا بیمۀ من هزینۀ این درمان را میپردازد؟
|
طب سوزنی، ماساژ درمانی، محصولات گیاهی، ویتامینها یا برنامههای غذایی خاص، تجسم خلاق، مراقبه و درمانهای روحی، انواعی از درمانهای جایگزین و تکمیلی هستند.
خیلی از زنان میگویند که با کمک درمانهای جایگزین و مکمل احساس بهتری دارند. ولی اگر برخی انواع درمانهاي جايگزين و مكمل نحوۀ عملکرد درمان متعارف را تغییر دهند، این تغییرات زیانبار است. برخی از انواع درمانهاي جايگزين و مكمل حتی اگر به تنهایی استفاده شوند، میتوانند زیانبار باشند.
بعضی از درمانهای جایگزین و مکمل گران هستند و بیمههای درمانی هزینۀ آنها را پوشش نمیدهند.
پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان مقالهای را با نام ، ارائه میدهد.
تغذیه و فعالیتهای فیزیکی (بدنی)
برای زنانی که سرطان پستان دارند، مراقبت از خود اهمیت زیادی دارد. مراقبت از خود شامل تغذیۀ خوب و فعالیت بدنی تا حد امکان است.
برای حفظ وزن مطلوب به میزان مناسبی از کالری و برای حفظ توان خود هم به مقدار کافی پروتئین نیاز دارید. تغذیه خوب به شما کمک میکند تا احساس بهتر و نیروی بيشتري داشته باشید.
به ویژه در طول درمان و یا اندکی پس از آن، شاید اشتها نداشته باشید؛ ناراحت و یا خسته باشید؛ و یا احساس کنید که غذاها به خوش طعمی گذشته نیستند. افزون بر آن، عوارض جانبی درمان (مثل کماشتهایی، تهوع، استفراغ یا زخمهای دهانی) تغذیه را دشوار میکند که پزشک ،متخصص تغذیه و یا درمانگرهای دیگر شیوههایی برای تسلط بر این مشکلات به شما پیشنهاد میکنند. مقاله نیز اطلاعات بسیار مفیدی دارد.
بسیاری از زنان متوجه میشوند هنگام فعالیت بدنی احساس بهتری دارند. پیادهروی، یوگا، شنا و فعالیتهای دیگر شما را قوی نگه میدارند و نیروی شما را افزایش میدهند. ورزش تهوع و درد را کاهش میدهد و روند درمان را آسانتر میکند. همچنین کمک ميکند از استرس هم رها شوید. پیش از تصمیم به شروع هر فعالیت بدنی، دربارۀ آن با پزشک مشورت کنید. اگر این فعالیتها موجب درد و مشکلات دیگر شدند، به پزشک یا پرستار خبر دهید.
معاینه و پیگیری
پیگیری و معاینه پس از درمان، برای سرطان پستان مهم است. شکل بهبودی بیماران مختلف، متفاوت است. بهبودی شما، به درمان، گسترش بیماری و عوامل دیگر بستگی دارد، حتی زمانی که بهنظر میرسد سرطان بهطور کامل برداشته شده یا از بین رفته است، ازآنجایی که شاید برخی سلولهای سرطانی تشخیص داده نشده پس از درمان در جایی از بدن باقی مانده باشند، بیماری گاهی برمیگردد. پزشک ضمن نظارت بر روند بهبودی، احتمال بازگشت بیماری را هم بررسی میکند.
لازم است که در ناحیۀ درمان شده و یا در پستان دیگر هر نوع تغییر را بلافاصله به پزشک گزارش کنید. همچنین در مورد هر گونه مشکل سلامتی مثل درد، کاهش اشتها یا وزن، تغییرات در دورۀ قاعدگی، خونریزیهای غیر معمول واژنی یا تاری دید را به پزشک اطلاع دهید. علاوه بر این، از سردرد، سرگیجه، تنگی تنفس، عطسه یا سرفه، کمردرد، یا مشکلات گوارشی هم که غیرمعمول بهنظر میرسند و یا از بین نرفتهاند با پزشک صحبت کنید. این مشکلات شاید ماهها یا سالها پس از درمان رخ دهند و یا نشاندهندة بازگشت سرطان باشند، شاید هم نشانههایي از مشکلات دیگر سلامتی باشند. بسیار مهم است که نگرانیهایتان را با پزشک در میان بگذارید تا مشکلات هرچه زودتر تشخیص داده شده درمان شوند.
معاینههای پیگیرانه معمولاً شامل پستانها، قفسة سینه، گردن و نواحی زیر بغل است. از آنجا که شما در معرض خطر ابتلای مجدد به سرطان هستید، باید ماموگرامهایی چه از پستان برداشته شده و چه از پستان دیگر داشته باشید. چنانچه پستان بازسازی شده دارید و یا جراحی پستانبرداری بدون بازسازی انجام دادهاید، احتمالاً نیازی به تهیه ماموگرام ندارید. شاید هم پزشک شیوههای دیگر تصویربرداری و یا آزمایشهایی را برای شما تجویز کند.
از سري مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان،مقاله «» مقالهای است برای افرادی که درمانشان کامل شده است. این مقاله دربارۀ مراقبتهای پیگیرانه است و به نگرانیهای دیگر در این زمینه هم پاسخ و دستورالعملهایی هم در مورد معاینههای پزشکی ارائه میدهد. در این مقاله راههایی هم ارائه میشود تا به منظور بهبودی و سلامتی آیندۀ خود و تنظيم برنامهای در این زمینه با پزشک صحبت کنید.
مراجع حمایت و پشتیبانی
اطلاع از اینکه سرطان پستان دارید، زندگی شما و نزدیکانتان را دستخوش تغییر میکند. این تغییرات معمولاً به سختی مهار میشوند. طبيعي است كه شما، خانواده و دوستانتان احساسات متفاوت و گاه سردرگم کنندهای داشته باشید.
همچنین بسيار طبیعی است که درمورد مراقبت از خانواده، حفظ شغل یا ادامۀ فعالیتهای روزانة خود نگران باشید. نگرانی در مورد درمان، مهار عوارض جانبی، بستری شدن در بیمارستان و هزینه های مربوط به آن هم طبیعی است. پزشک، پرستاران و اعضای دیگر گروه درمانی به سؤالهای شما دربارۀ درمان، کار کردن یا فعالیتهای دیگر پاسخ میدهند. اگر میخواهید دربارۀ احساسات یا نگرانیهای خود صحبت کنید، ملاقات با مشاور، مددکار اجتماعی مفید است. مددکار اجتماعی منابعی را برای دريافت کمک هزینه، رفت و آمدها، مراقبتهای خانگی یا حمایتهای احساسی به شما توصیه میکند.
دوستان و بستگان هم معمولاً حامیان خوبی هستند. همچنین، طرح نگرانیهایتان با افراد دیگری که سرطان دارند مفید است. زنانی که سرطان پستان دارند، اغلب گروههايی تشکیل میدهند تا آنچه را در مورد کنار آمدن با بیماری و عوارض درمان آموختهاند، با یکدیگر در میان بگذارند. به یاد داشته باشید که به هر حال، شرایط هرکس با دیگری متفاوت است. شیوهای که یک نفر برای مقابله با سرطانش بهكار ميبرد، شاید برای دیگری مناسب نباشد. بهتر است در مورد توصیههایی که از سایر زنان مبتلا به سرطان پستان میشنوید با درمانگر خود مشورت کنید.
سازمانهای متعددی هستند که برنامههای ویژهای به زنان مبتلا به سرطان پستان ارائه میدهند. زنانی که قبلاً این بیماری را داشتهاند، مانند داوطلبان آموزش دیده عمل میکنند، زنان مبتلا به سرطان پستان را ملاقات ميكنند و با آنها صحبت میکنند، اطلاعات جمع میکنند و آنها را از نظر روحی حمایت میکنند؛ اين زنان اغلب در مورد درمان سرطان پستان، بازسازی پستان و بهبودی آن، تجربههای خود را در اختیار دیگران میگذارند.
طبیعی است که از تغییرات ایجاد شده در بدنتان و اینکه این تغییرات نه تنها ظاهر شما بلکه احساس دیگران را هم در مورد شما تغییر ميدهد، نگران باشید. ممکن است نگران باشید که سرطان پستان و درمان آن بر روابط جنسی شما تأثیر بگذارد. بسیاری از زوجها میفهمند که صحبت در مورد نگرانیهایشان، مفید است. بعضی هم به این نتیجه میرسند که مشاوره با گروه حمایت کنندۀ زوجها مفید است.
- امید به تحقیقات درمورد سرطان
- تحقیقات در مورد پیشگیری
- تحقیقات در مورد شناسایی، تشخیص و مرحلهبندی بیماری
- تحقیقات در مورد درمان
پزشکان در سراسر دنیا در حال انجام انواع بسیاری از پژوهشهای بالینی هستند (مطالعههای تحقیقاتی که افراد داوطلبانه در آن شرکت میکنند). محققان در حال مطالعه بر شیوههای جدید پیشگیری، شناسایی، تشخیص و درمان سرطان پستان هستند. گروهی هم درمانهایی را مطالعه میکنند تا مگرکیفیت زندگی زنان را در طول و پس از درمان بهتر کنند.
پژوهشهای بالینی برای پاسخگویی به پرسشهای مهم و دریافتن این مطلب طراحی شدهاند که آیا رویکردهای جدید ایمن و مؤثر هستند یا خیر. تحقیقات در این زمینه كم و بيش موفق بودهاند و محققان به تحقیق در مورد شیوههای مؤثر برای مقابله با سرطان ادامه میدهند.
زنانی که برای پژوهشهای بالینی داوطلب شدهاند، معمولاً جزء اولین نفراتیاند که از رویکردهای جدید سود میبرند. (چنانچه درمانهای جدید مؤثر باشند.) حتی اگر این افراد از این پژوهشهای بالینی مستقیماً سود نبرند، باز هم همکاری بسیار مهمی را جهت آموختن بيشتر در مورد سرطان پستان و نحوۀ مهار آن با پزشکان انجام دادهاند. پژوهشهای بالینی اندکی هم خطر دارند اما محققان هم حتیالامکان برای حفاظت از بیمارانشان میکوشند.
اگر علاقهمند به شرکت در پژوهشهای بالینی هستید، با پزشکتان صحبت کنید. این پژوهشها برای تمام مراحل سرطان پستان انجام ميگيرند.
تحقیقات دربارة پیشگیری
دانشمندان میکوشند دارویی بسازند که از سرطان پستان پیشگیری کند. مثلاً در حال آزمایش چند داروی مختلف هستند که سطح هورمون را پایین بیاورد یا از تأثیر هورمون بر سلولهای پستان جلوگیری کند.
در یک بررسي گسترده، داروی تاموکسیفن تعداد موارد جدید سرطان پستان را، در زنانی که در معرض خطر شديد ابتلا به بیماری بودند، کاهش داد. پزشکان در حال مطالعة این مطلب هستند که آیا داروی رالوکسیفن به اندازۀ تاموکسیفن مؤثر است یا خیر.
تحقیقات دربارۀ شناسایی، تشخیص و مرحلهبندی بیماری
در حال حاضر، ماموگرام مؤثرترین ابزار تشخیص براي تغییرات در بافت پستان است که شاید به سرطان منجر شود. محققان روي ترکیبی از ماموگرافي و سونوگرافی زنانی کار میکنند که در معرض خطر شديد ابتلا به سرطان پستان هستند. محققان همچنین در حال بررسی تومورگرافی با تابش پوزیترون ( PET- Positron Emission Tomography ) و روشهای دیگر برای بهدست آوردن تصاویر دقیق از بافت پستان هستند.
افزون بر آن، محققان در حال مطالعه بر روی تومور مارکرها (نشانگرهای تومور) هستند. تومور مارکرها در خون، ادارار یا ترشحات پستان (ترشح نوک پستان) پیدا میشوند و میزان بالای آنها ممکن است علامت سرطان باشد. از بعضی نشانگرها در معاینۀ سرطان پستان برای تشخيص علائم بیماری پس از درمان استفاده میشود. در حال حاضر، هیچ تومور مارکری به اندازۀ کافی مطمئن نیست تا بتوان از آن به تنهايي جهت شناسایی سرطان پستان استفاده کرد.
شیوۀ شست و شوی مجرا هم در دست مطالعه و بررسی است. در این شیوه، سلولهایی را از مجاری شیری پستان جمع آوری میکنند. مایعی از طريق یک کاتتر (لولهای نازک و انعطافپذیر) از محل خروج شیر در نوک پستان جاری میشود و مایع و سلولهای پستان در میان لوله تهنشین میشود. آسیبشناس سلولها را جهت بررسی سرطان و تغییراتی که نشاندهندۀ خطر بالای سرطان هستند، آزمایش میکند.
تحقیقات دربارة درمان
محققان در حال مطالعة انواع بسیاری از درمانها و ترکیب آنها هستند :
-
جراحی : انواع مختلفی از جراحی با انواع درمانهای دیگر ترکیب میشوند.
-
پرتودرمانی : پزشکان در حال مطالعه هستند که آیا میتوان پرتودرمانی را به جای جراحی برای درمان سرطان غدد لنفاوی به کار گرفت یا خير. آنها تأثیر پرتودرمانی را بر نواحی گستردهای از اطراف پستان بررسی میکنند. در زنانی که در مراحل اولیۀ سرطان پستان هستند، آثار پرتودرمانی را بر مناطقی كوچكتر از پستان بررسی میکنند.
-
شیمیدرمانی : محققان داروهای ضد سرطان جدید و میزان تجویز و مصرف متفاوت را آزمایش میکنند. آنها با داروها و ترکیبی از داروها کار میکنند، ترکیبات جدید دارویی پیش از جراحی را بررسی میکنند و همچنین، شیوههای جدید ترکیب شیمیدرمانی را با هورموندرماني یا پرتودرمانی بررسی میکنند.
-
هورموندرمانی : محققان در حال آزمایش انواع متعددی از هورموندرماني نظیر مهارکنندههای آروماتاز هستند.
-
درمان بیولوژیک : درمانهای بیولوژیک جدید نیز در دست مطالعه و بررسی است. برای، محققان در حال مطالعة واکسنهای سرطاني هستند که به سیستم دفاعی بدن کمک میکنند تا سلولهای سرطانی را از بین ببرند.
افزون بر آن، محققان در جستوجوی راههایی برای کاهش عوارض جانبی درمان، از قبیل لنفادم، پس از جراحی هستند. ایشان همچنین سعي دارند راههایی پیدا کنند تا درد کمتر و کیفیت زندگی هم بهتر شود. یکی از روشهای در دست مطالعه، نمونهبرداری از غدۀ لنفاوی محافظ است. امروزه، جراحان ناچار به برداشتن تعداد زیادی از سلولهای زیر بغل و بررسی هریک از آنها هستند. محققان در حال مطالعة این موضوع هستند که آیا با بررسی تنها یک غدۀ لنفی که بهنظر میرسد بیشترین احتمال گسترش را دارد (غدۀ لنفاوی نگهبان) میتوان پیش بینی کرد که سرطان به غدد دیگر گسترش یافتهاست یا نمیتوان. اگر این رویکرد جدید به خوبی درمان متعارف عمل کند، جراحان قادر خواهند بود غدد لنفاوی کمتری را بردارند. این کار، موجب کاهش لنفادم برای بسیاری از بیماران میشود.